U.M. Gerryts
| Hierdie artikel is 'n weesbladsy. Dit is nie geskakel of in ander bladsye ingesluit nie. Help Wikipedia deur na moontlike teks te soek en 'n skakel hierheen te plaas. |
Ulrich Gerryts (*9 Oktober 1907, Noordhoek – † 22 Julie 1994, Stellenbosch[1]) was ’n Afrikaanse skrywer van kinder- en jeugverhale. Hy publiseer ook 'n groot aantal kinderversies gedurende sy loopbaan en skryf ook handboeke vir laerskool kinders.
Lewe en werk wysig
Herkoms en vroeë lewe wysig
Ulrich Melanchton Gerryts is op 9 Oktober 1907 in Noordhoek in die Kaap gebore as die jongste van sestien kinders van ’n groenteboer. Sy vader is Egbert Daniël Johannes Gerryts en sy moeder is Maria Aletta Fredrika Lötter.[1] Wanneer hy nege jaar oud is, verhuis die gesin na Kuilsrivier, waar hulle die groenteboerdery voortsit. Wanneer hy in standerd ses op die Laerskool Kuilsrivier is, word Nederlands as voertaal met Afrikaans vervang en begin hy dit makliker vind om te skryf. Hy matrikuleer aan Stellenbosch Boys High (wat later die Paul Roos Gimnasium word) en studeer dan verder aan die Universiteit van Stellenbosch, waar hy in 1932 ’n B.A.-graad en in 1933 ’n Senior Onderwysdiploma verwerf.
Loopbaan en verdere studie wysig
In die depressietyd is werk skaars en hy aanvaar noodgedwonge ’n onderwyspos in die Transvaal, waar hy vir die res van sy loopbaan in die onderwys staan. In 1946 behaal hy met lof sy M.A.-graad aan die Potchefstroomse Universiteitskollege met ’n verhandeling oor Die poësie van Elisabeth Eybers: ’n voorbeeld van die vroulike in die poësie. Die laaste vyftien jaar van sy werkslewe is hy dosent aan die Heidelbergse Onderwyskollege.
Persoonlike lewe en sterfte wysig
Hy is eers met Gezina Susanna Human getroud en hulle het drie dogters, Gerita Johanna, Ulreen Hester en Idel Maria. Wanneer sy hom ontval trou hy in 1976 met Rita Elferink. Na sy aftrede boer hy op ’n wingerdplasie buite Stellenbosch en skryf veral jeugboeke.[2]
Hy is op 14 Julie 1994 in ’n ernstige motorongeluk buite Stellenbosch betrokke en sterf dan op 22 Julie 1994 aan die kopbeserings wat hy opgedoen het.[2]
Skryfwerk wysig
Digkuns wysig
Van sy kinderverse word in die versamelbundel Nuwe klein verseboek opgeneem.
In Versepret neem hy benewens sy eie versies die werk van sewe ander digters op en publiseer dan sy eie bundel kinderversies Dassie se jassie en ander rympies vir kleuters.
Sy gedigte verskyn in Tydskrif vir Letterkunde en word in verskeie versamelbundels opgeneem, insluitende “Kleuterverseboek”, “Nuwe Kleuterverseboek” en Nuwe Kleinverseboek.
Kurt Baumann se gedigte verwerk hy in Afrikaans as Woudkonsert.
Handboeke wysig
As onderwyser skryf hy verskeie handboeke vir gebruik op skool, soos Onderrig van poësie op laerskool en Skone klanke: Standerds 1-4, Herbewerking Bloemlesing-reeks.
Drama wysig
Hy skryf die drama Na vyftig jaar spesifiek vir die Voortrekkerbeweging en sluit ook ander toneelstukkies in die bundel in.
Hy vertaal Maria Stuart van Friedrich Schiller van Duits na Afrikaans en saam met Rita Elferink vertaal hy ook die drama Die marionette van Hans-Ulrich Nichau vanuit die Duits na Afrikaans.[3]
Prosa wysig
Die jeugverhaal Die Dassiebergspan[4] vertel van vier seuns (twee wit en twee swart) wat ’n plan prakseer om vlermuismis uit die grot wat verbode terrein vir kinders is, te haal. Daarmee wil hulle geld insamel sodat die wit seuns elk ’n perd kan kry en die swart seuns ’n wa met bokke en kitaar.
Publikasies wysig
Werke wat uit sy pen verskyn sluit in:[5]
| Jaar | Publikasies |
|---|---|
| 1936 | Sonseuntjies |
| 1937 | Na vyftig jaar en ander toneelstukkies vir Voortrekkers |
| 1961 | Onderrig van poësie in die laerskool |
| 1964 | Skone klanke: Standerds 1-4, Herbewerking Bloemlesing-reeks |
| 1970 | Die Alibama van Blouhoek |
| 1971 | Versepret |
| 1972 | Waterspore in die son |
| 1975 | Rietland se nuwe prinsessie |
| 1976 | Die Dassiebergspan |
| 1977 | Dassie se jassie en ander rympies vir kleuters |
| Vertaling | |
| 1981 | Woudkonsert – Kurt Baumann |
Wetenswaardig wysig
In HAUM. Stellenbosse Galery. HAUM-Uitgewers Kaapstad en Pretoria 1974, word Gerryts se geboortedatum aangegee as 9 Oktober 1907, maar die Geni-webwerf (https://www.geni.com/people/Ulrich-Gerryts/6000000037997375299) gee dit aan as 29 Oktober 1907. Dit is nie duidelik watter een korrek is nie.
Bronnelys wysig
Boeke wysig
- HAUM. Stellenbosse Galery. HAUM-Uitgewers Kaapstad en Pretoria 1974
- Kannemeyer, J.C. Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2. Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983
Ongepubliseerde dokumente wysig
- Gerryts, U.M. Lewenskets. Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein
Verwysings wysig
- ↑ 1,0 1,1 Geni: https://www.geni.com/people/Ulrich-Gerryts/6000000037997375299
- ↑ 2,0 2,1 Stellenbosch Writers: http://www.stellenboschwriters.com/gerryts.html
- ↑ Esat: http://esat.sun.ac.za/index.php/Ulrich_Gerryts
- ↑ Steenberg, Elsabe. Tydskrif vir Letterkunde, Nuwe reeks 18 no. 2, Mei 1980
- ↑ Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/lccn-no2010059088/