William Makepeace Thackeray

William Makepeace Thackeray (/ˈθækəri/; 18 Julie 1811 – 24 Desember 1863) was 'n Britse romansier en skrywer. Hy is bekend vir sy satiriese werke, en veral dan Vanity Fair, welke 'n Metafiksionele werk is en 'n panoramiese portret van die Engelse beskawing uitbeeld.

William Makepeace Thackeray
Daguerreotipe van William Makepeace Thackeray deur Jesse Harrison Whitehurst (1819–1875)
Gebore	18 Julie 1811
Sterf	24 Desember 1863
Nasionaliteit	Verenigde Koninkryk
Beroep	Skrywer

Biografie

Thackeray, wat 'n enkelkind was, is in Calcutta, Brits Indië gebore, waar sy vader, Richmond Thackeray (1 September 1781 - 13 September 1815), sekretaris was van die Inkomsteraad in die Oos-Indiese Kompanjie. Sy moeder, Anne Becher (1792–1864), was die tweede dogter van Harriet Becher en John Harman Becher, wat ook die sekretaresse (skrywer) van die Oos-Indiese Kompanjie was. Sy vader was 'n kleinseun van Thomas Thackeray (1693–1760), die destydse skoolhoof van Harrow School.

Richmond is in 1816 oorlede, wat veroorsaak het dat Anne haar seun dieselfde jaar Engeland toe gestuur het terwyl sy in Indië aangebly het. Die skip waarop hy gereis het, het vlugtig by Sint Helena geanker, waar die gevange Napoleon aan hom uitgewys is. In Engeland is hy opgelei aan skole in Southampton en Chiswick, en daarna aan die Charterhouse School, waar hy 'n goeie vriend geword het van die karikaturis John Leech. Thackeray het nie van Charterhouse gehou nie, en dit geparodieer in sy fiksie as "Slaughterhouse". Desondanks is Thackeray ná sy dood in die Charterhouse-kapel met 'n monument vereer. As gevolg van ongesteldheid in sy laaste jaar aan die skool, waartydens hy na bewering tot sy volle hoogte van ses voet drie gegroei het, is sy matrikulasie aan Trinity College, Cambridge uitgestel tot Februarie 1829. Thackeray was nie baie ingestel op akademiese studies nie, en het Cambridge in 1830 verlaat. Sommige van sy vroegste gepubliseerde stukke het egter in twee universiteittydskrifte verskyn, naamlik The Snob en The Gownsman.

Karikatuur van Thackeray deur homself

Thackeray het daarna vir 'n geruime tyd gereis en Parys en Weimar besoek, waar hy Goethe ontmoet het. Hy het na Engeland teruggekeer en regte aan die Middle Temple begin studeer, maar dit gou opgegee. Toe hy die ouderdom van 21 jaar bereik het, het hy 'n erflating van sy vader ontvang; hy het egter 'n groot deel daarvan op dobbelary en die finansiering van twee onsuksesvolle koerante, The National Standard en The Constitutional, uitgegee, waarvoor hy gehoop het om te skryf. Hy het ook 'n groot deel van sy fortuin verloor in die ineenstorting van twee Indiese banke. Hy is derhalwe geforseer om 'n beroep te oorweeg ten einde homself te ondersteun, en hom aanvanklik na kuns gewend, wat hy in Parys studeer het. Hy het dit egter nie volgehou nie, behalwe wat sy latere jare betref as illustreerder van sommige van sy eie romans.

Thackeray se jare van semi-ledigheid het tot 'n einde gekom nadat hy op 20 Augustus 1836 met Isabella Gethin Shawe (1816–1894), die tweede dogter van Isabella Creagh Shawe, en Matthew Shawe, 'n kolonel wat in Indië gesterf het, getrou het. Die Thackerays het drie kinders gehad, almal meisies: Anne Isabella Thackeray Ritchie (1837–1919), Jane (wat op agt maande gesterf het) en Harriet Marian (1840–1875), wat met Leslie Stephen, redakteur, biograaf en filosoof, getroud was.

Thackeray het nou, soos hy dit gestel het, begin "skryf vir sy lewe" en hom tot die joernalistiek gewend in 'n poging om sy jong gesin te onderhou. Hy het hoofsaaklik gewerk aan Fraser's Magazine, 'n skerpsinnige konserwatiewe publikasie waarvoor hy kunskritiek, kort fiktiewe sketse en twee langer fiktiewe werke gelewer het, getiteld Catherine en The Luck of Barry Lyndon. Tussen 1837 en 1840 het hy ook boeke vir The Times geresenseer. Hy was ook 'n gereelde bydraer tot The Morning Chronicle en The Foreign Quarterly Review. Later, deur sy verbinding met die illustreerder en karikaturis John Leech, het hy begin skryf vir die nuutgeskepte tydskrif genaamd Punch, waarin hy The Snob Papers gepubliseer het, wat later versamel is in 1846/7, en gepubliseer is in boekvorm in 1848), maar die werk wat werklik sy roem teweeggebring het, was die roman Vanity Fair, wat aanvanklik in tydskrif uitgawes in Januarie 1847 verskyn het. Thackeray was selfs voordat Vanity Fair se publikasie klaar was 'n uitgelese individu wat uitgesoek is deur die einste hoër klasse waarvan hy satires gemaak het. Hulle het hom beskou as die gelyke van Charles Dickens.

Portret van Thackeray in sy studie, c.1860

Hy het, soos hy dit gestel het, "aan die bopunt van die boom" gebly vir die res van sy lewe. Hy het tydens sy lewe, ondanks verskeie siektes en kwale, waaronder 'n byna noodlottige siekte wat hom in 1849 getref het in die middel van die skryf van Pendennis, verskeie groot romans geskryf soos Pendennis, The Newcomes en The History of Henry Esmond. Hy het in hierdie tydperk twee keer die Verenigde State besoek op lesingstoere. Thackeray het ook in Londen lesings gehou oor die Engelse humoriste van die agtiende eeu, en oor die eerste vier Hanoveriaanse monarge. Laasgenoemde reeks is in boekvorm gepubliseer as The Four Georges.

In Julie 1857 was Thackeray onsuksesvol as 'n parlementskandidaat vir die Liberale Party vir die stad van Oxford. Alhoewel hy nie die vurigste agitator was nie, was Thackeray altyd liberaal wat sy politieke sieninge betref, en het hy belowe om te stem vir die uitbreiding van die stemreg en was hy gereed om driejarige-parlemente te aanvaar. Hy is egter verslaan deur Edward Cardwell, wat 1.070 stemme, teenoor die 1.005 van Thackeray op hom kon verenig.

In 1860 het Thackeray redakteur van die nuutgestigte Cornhill Magazine, geword, maar hy was nooit gemaklik in die rol nie, en het verkies om tot die tydskrif by te dra as die skrywer van 'n rubriek met die naam "Roundabout Papers".

Thackeray se gesondheid het gedurende die 1850's vererger, en hy is geteister deur 'n herhalende urienweginfeksie wat hom dae lank lamgelê het. Hy het ook gevoel dat hy baie van sy kreatiewe stukrag verloor het. Hy het sake vererger deur oormatig te eet en te drink en deur min te oefen, alhoewel hy dit baie geniet het om perd te ry (hy het 'n perd aangehou). Hy is beskryf as "the greatest literary glutton who ever lived". Hy kon nie sy verslawing aan brandrissies los nie, wat sy spysvertering verder belemmer het.

Thackeray se graf by die Kensal Green Begraafplaas, Londen, gefotografeer in 2014

Op 23 Desember 1863 het hy, nadat hy teruggekeer het van 'n ete en voordat hy kon gereed maak vir bed 'n beroerte gekry. Die volgende oggend is hy dood in sy bed aangetref. Sy dood op die ouderdom van twee-en-vyftig was heeltemal onverwags en het sy familie, sy vriende en die publiek geskok. Na raming het 7,000 mense sy begrafnis by Kensington Gardens bygewoon. Hy is op 29 Desember by die Kensal Green Begraafplaas begrawe, en 'n borsbeeld wat deur Marochetti gemaak is, kan in Westminster Abbey gevind word.

Lys van werke

Reekse

Henry Esmond

1. The History of Henry Esmond (1852) – ISBN 0-14-143916-5
2. The Virginians (1857–1859) – ISBN 1-4142-3952-1

Arthur Pendennis

1. Pendennis (1848–1850) – ISBN 1-4043-8659-9
2. The Newcomes (1855) – ISBN 0-460-87495-0

• A Shabby Genteel Story (Onvoltooid) (1840) – ISBN 1-4101-0509-1

1. The Adventures of Philip (1862) – ISBN 1-4101-0510-5

The Christmas Books of Mr M. A. Titmarsh
Thackeray het vyf Kersboeke geskryf en geïllustreer onder die titel "deur Mnr. M.A. Titmarsh". Hulle is versamel onder sy skuilnaam, en onder sy werklike naam, nie later nie as 1868 nie, deur Smith, Elder & Co.

The Rose and the Ring is gedateer 1855 in die eerste uitgawe daarvan, en gepubliseer vir Kersfees 1854.

1. Mrs. Perkins's Ball (1846), soos deur M. A. Titmarsh
2. Our Street
3. Doctor Birch and His Young Friends
4. The Kickleburys on the Rhine (Kersfees 1850) – " 'n nuwe prenteboek, geïllustreer en geskryf deur Mnr. M. A. Titmarsh"
5. The Rose and the Ring (Kersfees 1854) – ISBN 1-4043-2741-X

Romans

• Catherine (1839–40) – ISBN 1-4065-0055-0 (oorspronklik toegeskryf aan "Ikey Solomons, Esq. Junior")
• The Luck of Barry Lyndon (1844), verfilm as die meesterlike Barry Lyndon deur Stanley Kubrick – ISBN 0-19-283628-5
• Vanity Fair (1847–53) – ISBN 0-14-062085-0
• Men's Wives (1852) – ISBN 978-1-77545-023-8
• Lovel the Widower
• Denis Duval (onvoltooid) (1864) – ISBN 1-4191-1561-8

Novelle

• Elizabeth Brownbridge
• Sultan Stork
• Little Spitz
• The Yellowplush Papers (1837) – ISBN 0-8095-9676-8
• The Professor
• Miss Löwe
• The Tremendous Adventures of Major Gahagan
• The Fatal Boots
• Cox’s Diary
• The Bedford-Row Conspiracy
• The History of Samuel Titmarsh and the Great Hoggarty Diamond
• The Fitz-Boodle Papers
• The Diary of C. Jeames de la Pluche, Esq. with his letters
• A Legend of the Rhine
• A Little Dinner at Timmins’s
• Rebecca and Rowena (1850), 'n parodie van Ivanhoe – ISBN 1-84391-018-7
• Bluebeard's Ghost

Sketse en satire

• The Irish Sketchbook (2 Volumes) (1843) – ISBN 0-86299-754-2
• The Book of Snobs (1848), wat daardie term gepopulariseer het- ISBN 0-8095-9672-5
• Flore et Zephyr
• Roundabout Papers
• Some Roundabout Papers
• Charles Dickens in France
• Character Sketches
• Sketches and Travels in London
• Mr. Brown's Letters
• The Proser
• Miscellanies

Toneelstukke

• The Wolves and the Lamb

Reisverhale

• Notes of a Journey from Cornhill to Grand Cairo (1846), onder die skuilnaam Mnr. M. A. Titmarsh.
• The Paris Sketchbook (1840), met Roger Bontemps
• The Little Travels and Roadside Sketches (1840)

Ander nie-fiksie

• The English Humorists of the 18th Century (1853)
• Four Georges (1860-1861) - ISBN 978-1410203007
• Roundabout Papers (1863)
• The Orphan of Pimlico (1876)
• Sketches and Travels in London
• Stray Papers: Being Stories, Reviews, Verses, and Sketches (1821-1847)
• Literary Essays
• The English Humorists of the 18th century: a series of lectures (1867)
• Ballads
• Miscellanies
• Stories
• Burlesques
• Character Sketches
• Critical Reviews
• Second Funeral of Napoleon

Sien ook

• Satire

Notas

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie William Makepeace Thackeray.