Zhu Xi

Zhu Xi of Chu Hsi (18 Oktober 1130 - 23 April 1200) (jiaxiang: Jiangxi, Huizhou, Wuyuan) was 'n geleerde in die Konfusianisme tydens die Song-dinastie en het een van die voorste Neo-Konfusianiste in China geword. Vir 'n geruime tyd het hy klas gegee aan die beroemde Wittakbok Grot Akademie. Zhu Xi het ook groot invloed in Japan gehad, waar sy volgelinge die Shushigaku-skool gevorm het.

Zhu Xi (朱子).
Gebore	18 Oktober 1130
Oorlede	23 April 1200)
Nasionaliteit	Chinees
Vakgebied	Morele filosofie, sosiale filosofie, etiek
Bekend vir	Prominente denker binne die Konfusianisme

Die eerbiedige naam van Zhu Xi is Zhu Zi (朱子).

Gedurende die Song-dinastie word Zhu Xi se leerstellings as onortodoks beskou. Zhu Xi en sy mede-geleerdes het gekodifiseer wat nou gesien word as die Vier Boeke: die gesprekke van Konfusius (Lunyu), die Mengzi, die groot doktrine (Daxue) en die doktrine van die middel (Zhongyong) en die Vyf Klassieke: die boek van liedjies (Shijing), die boek van dokumente (shujing), die boek van veranderinge (I Ching of Yijing), die lente- en herfsannale (Chunqiu) en die rites (Li), wat eintlik drie rituele handboeke is: die rites van Zhou (Zhouli), reëls en rites (Yili) en optekeninge oor die rites (Liji). Zhu Xi het ook uitgebreide kommentaar vir al hierdie klassieke werke geskryf. Sy geskrifte is in sy tyd nie hoog aangeslaan nie. Hulle is later aanvaar as standaardkommentare oor die Konfusianistiese klassieke werke. Zhu Xi beskou die vroeëre filosoof Xun Zi as 'n afvallige omdat hy Konfusius se geloof in die aangebore goedheid van die mens laat vaar het. Zhu Xi het bygedra tot die Konfusianistiese filosofie deur duideliker te verwoord wat later die ortodokse interpretasie van 'n aantal godsdienste in die Taoïsme en Boeddhisme sou word.

Hy het aangevoer dat alle dinge tot stand kom deur twee universele elemente: lewenskrag (qi), en wet of rasionele beginsel (li). Die bron en som van li is die Tai chi, wat die Groot Uiteindelike beteken. Volgens Zhu Xi veroorsaak Tai Chi 'n beweging en verandering van qi in die fisiese wêreld, wat lei tot 'n verdeling van die wêreld in die twee energiemodaliteite (jin en jang) en die Vyf Elemente (vuur, water, hout, metaal en aarde).

Wat li en qi betref, is die stelsel van Zhu Xi baie soortgelyk aan die Boeddhistiese idees van li (weereens, beginsel) en shi (besigheid, saak), hoewel Zhu Xi en sy volgelinge sterk betwis het dat hulle die Boeddhistiese idees gekopieër het. In plaas daarvan, volgens hulle, het hulle die begrippe wat in die Boek van Veranderings beskryf word, gebruik.

Volgens die teorie van Zhu Xi bevat elke fisiese voorwerp en persoon li en is dit dus in kontak met die Tai Chi. Wat met die menslike siel, gees of verstand bedoel word, word gedefinieer as die Groot Uiteindelike (Tai Chi), of as die uiteindelike reguleringsbeginsel aktief in 'n persoon.

Zhu Xi beoefen 'n vorm van daaglikse meditasie soortgelyk aan, maar nie presies dieselfde as Boeddhistiese dhyana of chanding nie. Sy meditasie het nie die staking van alle gedagtes soos in Boeddhisme vereis nie, maar is beter gekenmerk deur stille introspeksie wat die verskillende aspekte van 'n persoon se persoonlikheid kon balanseer en toegelaat het om op denke en konsentrasie te fokus. Sy vorm van meditasie was van nature Konfusiaans in sy besorgdheid oor moraliteit. Hy het geglo dat hierdie soort meditasie die mensdom nader aan mekaar en meer in harmonie gebring het.

Zhu het voorvaderaanbidding beoefen. Hy het dit meer gesien as 'n eerbetoon aan die voorouers.

Zhu Xi se leerstellings sou die Konfusianisme oorheers, hoewel andersdenkendes later sou verskyn, soos Wang Yangming meer as twee eeue later.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Zhu Xi.

• Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Nederlandse Wikipedia vertaal.