Nigerse staatsgreep van 2023

Op 26 Julie 2023 het soldate van Niger se presidensiële wag president Mohamed Bazoum aangehou, terwyl 'n ander groep soldate sy omverwerping aangekondig het. Die land se grense is gesluit, staatsinstellings opgeskort en 'n aandklokreël afgekondig, terwyl die stigting van 'n junta aangekondig is. Presidensiële wag bevelvoerder-generaal Abdourahamane Tchiani het homself as die leier van 'n nuwe militêre van die Nasionale Raad vir die Beskerming van die Tuisland verklaar.

Dit is die vyfde militêre staatsgreep sedert die land onafhanklikheid verkry het in 1960. Die staatsgreep is wyd veroordeel deur die internasionale gemeenskap en deur die Wes-Afrikaanse streekblok die Ekonomiese Gemeenskap van Wes-Afrika-state ECOWAS, wat militêre ingryping in die land oorweeg, wat gelei het tot die Nigerse-krisis in 2023.

Op 6 Augustus is 57 000 soldate onder die junta gereken en 245 000 aan die ECOWAS-kant, terwyl Frankryk geweier het om in te gryp.

Op 10 Augustus 2023 het ECOWAS besluit om die opsie van militêre ingryping in Niger gestand te doen. Sodoende word die weg gebaan vir die mobilisering van 'n mag wat hoofsaaklik uit Nigeriese en Senegalese troepe saamgestel moet word.

Agtergrond

Niger het voorheen reeds vier militêre staatsgrepe ondergaan sedert onafhanklikheid van Frankryk in 1960. Die laaste hiervan was in 2010. Daar was ook intussen verskeie staatsgreeppogings. Die mees onlangse hiervan was in 2021, toe militêre andersdenkendes twee dae voor die inhuldiging van die verkose president Mohamed Bazoum, die land se eerste demokraties verkose president wat die amp aanvaar het, probeer beslag lê het op die presidensiële paleis.

Die huidige staatsgreep het gekom in die nasleep van onlangse staatsgrepe in nabygeleë lande soos in Guinee, Mali, Soedan in 2021 en twee in Burkina Faso in Januarie en September in 2022. Dit het daartoe gelei dat die streek nou 'n "staatsgreepgordel" begin genoem word.

Ontleders het gesê dat die stygende lewenskoste en persepsies van die regering se onbevoegdheid en korrupsie het moontlik die opstand gedryf. Die land is gereeld onderaan die VN se Menslike Ontwikkelingsindeks en het ook gely onder Islamitiese opstande gelei deur die Al-Kaïda, Islamitiese Staat en Boko Haram bewegings. Dit ten spyte daarvan dat sy weermag opleiding en logistieke steun ontvang het van die Verenigde State en Frankryk, wat basisse in die land het.

In 2022 het die land die middelpunt geword van Frankryk se anti-jihadistiese bedrywighede in die Sahel-streek ná sy uitsetting uit Mali en Burkina Faso, met president Bazoum wat beskryf word as een van die min oorblywende pro-Westerse leiers in die streek. Niger het 'n sleutelbondgenoot in die streek geword vir Westerse, veral Franse en Amerikaanse magte. Met veelvuldige staatsgrepe en stygende anti-Franse sentimente in die streek, het Niger Frankryk se vennoot van die laaste uitweg geword. Daar is ook berig dat Amerikaans-opgeleide offisiere baie lede van die presidensiële wag opgelei het.

Sien ook

• Staatsgreep-gordel