Bergwind

Die bergwind is 'n sterk warm droë wind wat in Suid-Afrika van die hoë binnelandse plato na die kusstreke waai.

Die Suid-Afrikaanse Sentrale Plato omsoom deur die Groot Platorand

Die weerpatroon wat algemeen verband hou met 'n bergwind en gepaardgaande kuslaag langs die Suid-Afrikaanse kus. Die ligblou lyne dui die windrigtings aan. Die "H" dui die posisie van 'n gedeelte van die Suid-Indiese Oseaan-Antisikloon (hoë drukstelsel) aan; die "L" dui die posisie van die kuslaag aan.

'n Bergwind waai woestynsand van die Namibiese kus. Hierdie sterk, warm winde stoot stofbuise direk uit in die Atlantiese Oseaan in hierdie panoramiese beeld. Die Suider-Afrika-eweknie van Kalifornië se Santa Ana-winde blaas 'n paar keer gedurende herfs en winter, van die hele kus van Suider-Afrika af. Ander beelde van die Internasionale Ruimtestasie het prente van hierdie stofpluime geneem. Namibië se groot sandsee verskyn hier as 'n rooierige sone langs 'n deel van die kus (middel). Die sandsee is meer as 350 kilometer lank en gee 'n gevoel van die lengte van die sigbare stofpluime. 'n Ligte getinte sedimentpruim bereik die see by die mond van die Oranjerivier (linksonder), Suider-Afrika se grootste rivier.

Ontstaan

Bergwinde ontstaan in veral die herfs en lente wanneer 'n hoogdrukstelsel op die hoë, droë en dorre binnelandse plato ontstaan en die wind oor die platorand na streke met 'n lae lugdruk langs die kus daal. Dit is dus 'n aflandige wind. Terwyl die lug van die platorand na die see afsak, styg die temperatuur daarvan (soms selfs met 20°C). Dus kan die temperatuur in Upington 'n 20°C wees en in Alexanderbaai oor die 30°C. Bergwind kom voor langs die hele kus van Suid-Afrika. Gewoonlik waai dit oordag en dan duur dit net 'n paar uur lank. Dit kan egter ook 'n dag of drie aanmekaar waai. Gewoonlik is die windspoed 'n 10 km/u, maar rukwinde van tot 100 km/u kom voor wat dan skade aan geboue aanrig en bome ontwortel. Hierdie uitdorrende bergwinde word as onaangenaam ervaar. Die warmte werk lusteloosheid en irritasie in die hand. Gewoonlik word die bergwind gevolg deur 'n koue front wat lae wolke, mis of motreën bring. Indien die bergwind met 'n naderende kouefront saamval, kan beduidende reën uitsak. Veral in Kaapstad is 'n bergwind die voorbode van koue en nat weer.

Temperature

• Die hoogste amptelike temperatuur wat ooit in Suid-Afrika aangeteken is, is 51.5 C. Dit was in 'n somer tydens bergwindtoestande aan die kus van die Oos-Kaap.
• In April 1908 is 'n temperatuur van 46°C in Port Nolloth aangeteken. In Februarie 1916 het die kwik in Heidelberg, Wes-Kaap geklim tot 45.5°C.
• Tydens bergwindtoestande kan die temperatuur soms vinnig styg. In die winter van 1985 is in Kaapstad om 7vm. 'n temperatuur gemeet van slegs 3°C. Binne 'n half uur het die termometer op 27°C gestaan. Dit is egter 'n uitsonderlike geval.
• In die weer kom vreemde afwykings voor. Enkele plekke aan die kus het hul hoogste temperature ooit in die winter bereik. In Durban het in 'n sekere winter die temperatuur gestyg tot 42°C en die middernag het dit gesak tot 36°C.

Naam

'n Bergwind is so tipies van die Suid-Afrikaanse weer dat meteoroloë die Afrikaanse naam gebruik vir soortgelyke weerverskynsels elders in die wêreld. Alhoewel die chinook van Noord-Amerika en die Föhn van die sentrale dele van Europa sterk ooreenkomste met 'n bergwind toon, is die verskille te groot om hulle ook as bergwinde te beskryf.

Bibliografie

• www.reenvalsa.com
• www.thetablemountainfund.org.za