Doktor Frederik Carel Gerretson (9 Februarie 1884, Kralingen – 27 Oktober 1958, Utrecht) was 'n Nederlandse digter, essayis, geskiedkundige en politikus.

Carel Gerretson
Carel Gerretson
Gerretson in 1939

Persoonlike besonderhede
Gebore Frederik Carel Gerretson
(1884-02-09)9 Februarie 1884
Kralingen, Nederland
Sterf 27 Oktober 1958 (op 74)
Utrecht, Nederland
Politieke party
  • Christelik-Historiese Unie
  • Nasionale Unie
Alma mater
  • Koninklijke Militaire Academie
  • Universiteit van Utrecht
  • Solvay Instituut van Sosiologie
  • Universiteit van Heidelberg

Vroeë jare wysig

Gerretson het sy skoolopleiding in Rotterdam en Amersfoort ontvang. Hy het offisiersopleiding aan die Koninklijke Militaire Academie in Breda ontvang, voordat hy studeer het aan die Universiteit van Utrecht, die Solvay Instituut vir Sosiologie en die Universiteit van Heidelberg. [1]

Akademiese loopbaan wysig

Gerretson was 'n professor in koloniale geskiedenis aan die Universiteit van Utrecht. Hy was veral geïnteresseerd in die Nederlandse koloniale ervaring, veral in Nederlands Oos-Indië. Op hierdie gebied was hy betrokke in 'n akademiese dispuut met die historikus Annie Romein-Verschoor oor die persoonlikheid van Jan Pieterszoon Coen. Omdat Romein-Verschoor 'n Marxis was, het sy Coen as 'n imperialis gekarakteriseer. Gerretson, 'n stoere nasionalis en voorstander van die ryk, het betoog dat Coen vereer moet word. Gerretson het voorgestel dat Coen nie baie waardeer is nie omdat die Nederlanders geneig is om persoonlikheidskultusse te vermy. [2]

Gerretson het ook 'n aantal boeke gepubliseer oor die petroleumindustrie, met werke soos Geschiedenis der Koninklijke en 'n geskiedenis van Royal Dutch, voordat hy na ander studiegebiede oorgegaan het. [3] Gerretson was vanaf 1917 'n sekretaris en raadslid van die Bataafsche Petroleum Maatschappij, die voorganger van Royal Dutch. [1] Hy is in 1950 bekroon met die gesogte Constantijn Huygens-prijs vir sy skryfwerk. [4] Hy het ook vir 'n aantal koerante en tydskrifte geskryf, waaronder De Groene Amsterdammer, Utrechts Provinciaal en Stedelijk Dagblad, Leeuwarder Courant, Het Vaderland, Nieuwe Rotterdamsche Courant, Algemeen Handelsblad en verskeie ander. [1]

Met die skuilnaam Geerten Gossaert het Gerretson ook bekend geword as digter met sy werk De moeder wat gereeld herdruk is. Hy het ook werke gepubliseer onder die naam Arthur Lawick. [5]

Politieke loopbaan wysig

Gerretson se nasionalistiese beginsels het hom na die politiek gelei. Hy was aanvanklik verbonde aan die konserwatief-Calvinistiese Christelik-Historiese Unie (CHU), voordat hy oorgegaan het na die fascistiese politiek van die Nasionale Unie, waarvan hy in 1925 'n mede-stigter was. In 1933 neem hy die leiding van die 'Korporatiewe Konsentrasie', welke 'n poging was om Nederland se verdeelde ekstreem regse politieke sentrum, wat aangevoer is deur Alfred Haighton, te verenig. Gerretson was egter 'n verdelende leier, aangesien hy gereeld met Jan Baars slaags geraak het. As gevolg daarvan het Baars en sy volgelinge die beweging verlaat, met die gevolg dat die Algemene Nederlandse Fascistiese Liga, wat die vernaamste entiteit in die alliansie was, in duie gestort het. Dit het op sy beurt toegelaat dat die inisiatief oorgaan na Nasionaal-Sosialistiese elemente soos die Nasionaal-Sosialistiese Beweging in Nederland van Anton Mussert en die Nasionaal-Sosialistiese Nederlandse Werkersparty van Ernst Herman van Rappard.[6]

Gerretson het teruggekeer na die CHU en 'n leidende figuur in die party geword. Hy het aan die hoof gestaan van 'n pro-koloniale faksie wat in Utrecht gebaseer was. Hy was 'n kragtige stem aan die regterkant van die party en was bekend vir sy retoriek, maar sou later 'n geïsoleerde figuur in die CHU word. [1] Hy is in 1951 verkies tot die Senaat van die Staten-Generaal van Nederland as verteenwoordiger vir die CHU vir Suid-Holland en het gedien in die eerste parlementêre kommissie vir buitelandse beleid, waar hy dit nie eens was met die gees van dekolonisering wat die kommissie oorheers het nie. [1] Gerretson was 'n CHU-kandidaat in die Nederlandse algemene verkiesing van 1956, maar het sy setel in die Senaat verloor. [1] Hy was van 1951 tot 1955 'n beleidsadviseur vir die party. Hy was ook 'n gereelde bydraer tot die CHU mondstuk, De Nederlander. [1]

Verwysings wysig

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Dr. F.C. (Carel) Gerretson - Hoofdinhoud
  2. van Goor, Jurrien (2004). Prelude to Colonialism: the Dutch in Asia. Hilversum: Uitgeverij Verloren. pp. 71–77. ISBN 9789065508065.
  3. Frederik Carel Gerretson on Open Library
  4. Carel Gerretson in the Biografisch Woordenboek van Nederland
  5. Geerten Gossaert
  6. Philip Rees, Biographical Dictionary of the Extreme Right Since 1890, 1991, p. 18