Carl Panzram

Carl Panzram (28 Junie 1891 – 5 September 1930) was ’n Amerikaanse reeksmoordenaar, verkragter, brandstigter en inbreker. Hy is bekend vir sy bekentenis teenoor sy enigste vriend, die tronkwag Henry Lesser. Panzram het skuld aan 21 moorde beken, asook die sodomisering van meer as 1 000 seuns en mans. Hy is verskeie kere in hegtenis geneem en eindelik in 1930 gehang vir die moord op ’n werknemer van die Leavenworth-gevangenis in Kansas.

Carl Panzram
Carl Panzram in 1915 onder die skuilnaam "Jefferson Baldwin".
Gebore	(1891-06-28)28 Junie 1891 as Charles Panzram, Minnesota
Oorlede	5 September 1930 (op 39), Kansas
Rede vir dood	Gehang
Land	VSA
Bynaam	Carl Baldwin Jeff Davis Jefferson Davis Jefferson Rhodes Jeff Rhodes Jack Allen Jefferson Baldwin John King John O'Leary Cooper John Teddy Bedard
Misdaad	Moorde
Misdaadbesonderhede
Plek	VSA, Angola
Datum(s)	1915 (as medepligtige), 1920 tot 1928
Slagoffers	5–22
Getal gedood	5–22
Vonnisbesonderhede
Aangekeer	1928
Vonnisdatum	Junie 1929
Vonnis	Doodsvonnis

Vroeë lewe

Charles Panzram is in East Grand Forks, Minnesota, gebore as die seun van die Oos-Pruisiese (Duitse) immigrante Johann "John" en Matilda Panzram en het op die familieplaas grootgeword. Hy het vyf broers en susters gehad, en die gesin was arm. Die eerste tekens van misdaadbedrywighede was toe hy in 1903, toe hy 12 jaar oud was, koek, appels en ’n rewolwer uit hul bure se huis gesteel het. In Oktober van dié jaar het Panzram se ouers hom na die Minnesota-staatsopleidingskool, ’n korrektiewe inrigting, gestuur. Daar het personeellede hom verskeie kere geslaan en gemartel in wat die kinders "Die Verfhuis" gedoop het – hulle sou soos ’n skoon skilderdoek lyk wanneer hulle ingaan, en uitkom "geverf" met kneusplekke en bloed. Panzram het die plek gehaat en dit eindelik afgebrand, sonder dat hy uitgevang is.

Die personeellede het probeer om Christenskap aan hom op te dwing, maar weens sy wrewel teenoor hulle het dit die teenoorgestelde uitwerking gehad en het hy die Christendom begin verafsku.

Laat in 1905 het hy die skool verlaat. Teen sy tienerjare was hy ’n alkoholis en het hy meermale met die gereg gebots, meestal weens inbraak en diefstal. Op 14 het hy van die huis af weggeloop. Hy het dikwels op treine gereis; hy het vertel dat hy op een van dié ritte deur ’n groep boemelaars verkrag is.

Misdaadloopbaan

As volwassene het Panzram enigiets gesteel van fietse tot seiljagte, en hy is verskeie kere aangekeer. Terwyl hy in die tronk was, het hy dikwels in die moeilikheid beland omdat hy wagte aangerand en geweier het om opdragte uit te voer. Daarvoor is hy geslaan en op ander maniere gestraf. In 1907, op 15, het Panzram by die Amerikaanse leër aaangesluit nadat hy in Montana dronk geraak het. Hy is kort daarna skuldig bevind aan diefstal. Hy het van 1908 tot 1910 in die Amerikaanse strafkaserne Fort Leavenworth deurgebring. Hy het later beweer die bietjie goedheid wat in hom oor was, is hier uit hom geslaan.

In Augustus 1920 het Panzram ’n huis in Connecticut beroof en juweliersware gesteel, asook obligasies en ’n pistool. Laasgenoemde het hy in verskeie moorde gebruik. Met die geld wat hy uit die verkoop van die gesteelde goedere gemaak het, het hy ’n seiljag gekoop. Hy het ook ’n bemanning gehuur wat hy wou dronk maak en sodomiseer. (Sien Moordtog onder.)

In sy outobiografie het Panzram geskryf hy was "die verpersoonliking van woede" en dat hy dikwels mans wat hy besteel het, verkrag het – nie noodwendig omdat hy homoseksueel was nie, maar om hulle te domineer en verneder. Hy was ’n sterk man, en dit het hom gehelp om die meeste mans wat hy teengekom het te oorrompel. Hy het ook vandalisme en brandstigting gepleeg.

Hy was in Kalifornië, Texas, Oregon, Idaho, Montana, Oregon, New York en Washington D.C. in die tronk.

Op 1 Junie 1915 het Panzram by ’n huis in Astoria, Oregon, ingebreek. Hy is kort daarna aangekeer terwyl hy van die gesteelde goedere probeer verkoop het. Hy is gevonnis tot sewe jaar gevangenisstraf in die Oregon-staatsgevangenis in Salem, waar hy op 24 Junie aangekom het. Hy was onder toesig van die bewaarder Harry Minto, wat geglo het in streng strawwe, insluitende lyfstraf en isolasie

Hier het Panzram sy medegevangene Otto Hooker help ontsnap en terwyl hy op vrye voet was, het Hooker vir Minto vermoor. Panzram is verskeie kere by Salem gedissiplineer en het onder meer 61 dae in eensame opsluiting deurgebring voordat hy op 18 September 1917 ontsnap het. Hy is weer gevang en op 12 Mei 1918 het hy weer ontsnap. Dié keer het hy op ’n goederetrein oos gereis. Hy het die naam John O’Leary begin gebruik en sy snor afgeskeer.

Moordtog

Met die dood van die Oregon-tronkbewaarder Minto was Panzram betrokke by minstens een moord, as medepligtige, tot met 1920. In dié jaar hy sy moordtog begin. Met geld wat hy van diefstalle oorgehad het, het hy vir hom die jag "Akiska" gekoop. Hy het matrose in New York uit kroeë gelok en hulle dronk gemaak, verkrag en doodgeskiet. Hy het beweer hy het altesaam 10 vermoor. Hy het net opgehou omdat sy vaartuig naby Atlantic City, New Jersey, gestrand het. Sy twee laaste moontlike slagoffers het ontsnap. Panzram het daarna ’n skip na Afrika gehaal en in Luanda, Angola, geland. Hy het later beweer hy het hier ’n 11- of 12-jarige seun verkrag en vermoor. Hy het ook beweer dat hy ’n roeiboot met ses roeiers gehuur het. Hy het toe die roeiers doodgeskiet en hul lyke vir die krokodille gevoer.

Nadat hy na Amerika teruggekeer het, het hy volgens hom twee seuntjies verkrag, die een op 18 Julie 1922 in Salem met ’n klip doodgeslaan en die ander een later dié jaar in New Haven, Connecticut, verwurg. Hy het na bewering in Junie 1923 ’n man doodgeskiet wat hom probeer beroof het. Ná sy laaste arres in 1928 het hy beweer hy het ’n moord gepleeg terwyl hy tussen Baltimore en Washington D.C. huise beroof het, en ook twee seuns in 1923 en 1928 in Philadelphia vermoor.

Hy het ook ambisieuse planne gehad soos om ’n hele stad se inwoners uit te wis deur die drinkwater met arseen te vergiftig of ’n Britse oorlogskip in die New Yorkse hawe te sink om ’n oorlog tussen Brittanje en Amerika te ontlok.

Aanhouding en bekentenis

In 1928 is Panzram in hegtenis geneem vir ’n rooftog in Washington D.C. Tydens sy aanhouding het hy vrywillig beken dat hy twee seuns vermoor het. Weens sy uitgebreide misdaadrekord is hy gevonnis tot 25 jaar gevangenisstraf en oorgeplaas na die Leavenworth-gevangenis in Kansas. "Ek sal die eerste man wat my lastig val, doodmaak," het hy vir die hoofbewaarder gesê. Daarom het hy ’n werk in afsondering in die tronk se waskamer gekry. Op 20 Junie 1929 het hy Robert Warnke, ’n voorman by die wassery, vermoor deur hom met ’n ysterstaaf dood te slaan. Hy is daarvoor die doodstraf opgelê en het geweier om appèl aan te teken.

Terwyl hy in die dodesel was, het ’n bewaarder, Henry Lesser, hom bevriend en skryfbehoeftes aan hom verskaf. Panzram het ’n gedetailleerde opsomming van sy misdade en nihilistiese filosofie neergeskryf. Dit begin met die volgende reguit stelling:

Ek het in my lewe 21 mense vermoor; ek het duisende rooftogte, diefstalle en brandstigtings uitgevoer; en die laaste maar nie die minste nie, ek het meer as 1 000 mans gesodomiseer. Ek is nie in die minste jammer oor enige van dié dinge nie.

Teregstelling

Panzram is op 5 September 1930 gehang. Terwyl die galgtou om sy nek geplaas is, het hy die laksman na bewering in die gesig gespoeg en gesê: "Ek wens die hele mensdom het een nek gehad en dat ek my hande daarom gehad het!" Toe die laksman hom vra of hy enigiets vir oulaas wil sê, het hy geblaf: "Ja, maak gou, jou gemors! Ek kon al ’n dosyn mans doodgemaak het in die tyd wat jy rondneuk!" Hy is in die tronk se begraafplaas begrawe.

Ná sy dood

Lesser het Panzram se briewe en manuskrip gehou en die volgende vier dekades probeer om ’n uitgewer te kry. Dit is eindelik in 1970 gepubliseer onder die titel Killer: A Journal of Murder. Dit het in 1996 die basis vir die rolprent met dieselfde naam gevorm, met James Woods as Panzram en Robert Sean Leonard as Lesser. In 1980 het Lesser die materiaal aan die San Diego-staatsuniversiteit geskenk, waar dit in ’n biblioteek gehou word as die "Carl Panzram-dokumente". In 2012 het John Borowski ’n dokumentêr uitgereik met die naam Carl Panzram: The Spirit of Hatred and Vengeance.

Eksterne skakels

• Carl Panzram: The Spirit of Hatred and Vengeance Amptelike webtuiste
• Killer: A Journal of Murder (1996) op IMDb
• Carl Panzram-polisiefoto's Geargiveer 30 Januarie 2012 op Wayback Machine

• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia