Wikipedia

Christoffel Coetzee

Christoffel Coetzee (1945–1999) was 'n Suid-Afrikaanse joernalis, romanskrywer en dosent in politieke wetenskap aan die Universiteit van die Noorde. Sy debuutwerk, Op soek na generaal Mannetjies Mentz, het hom in 1998 die eerste prys in die De Kat-Sanlam-romanwedstryd besog. Die daaropvolgende jaar het hy die M-Net-prys en die Eugène Maraisprys vir dié boek verower.[1]

Christoffel Coetzee
Gebore10 November 1945
Vrystaat
Sterf17 Julie 1999
Windhoek
BeroepJoernalis, akademikus, argivaris, filosoof
NasionaliteitSuid-Afrika
Noemenswaardige werkeOp soek na generaal Mannetjies Mentz
Noemenswaardige toekenningsM-Net-prys
Eugène Maraisprys
OuersJacobus Hendrik (Kobus) Coetzee
Susara Elizabeth Bruwer

Lewe en werk

wysig

Christoffel Coetzee is op 10 November 1945 in die Vrystaat gebore as die oudste van agt kinders, vyf broers en drie susters. Sy broers is Danie, Koos, Etienne en Mauritz en sy susters is Sara, Annabeth en Celeste. Sy vader was Jacobus Hendrik (Kobus) Coetzee, 'n boer van Smithfield en sy ma Susara Elizabeth Bruwer van Wepener. Hy word hier in die Suid-Vrystaat groot, waar sy vader boer in die distrikte Smithfield en Wepener en later ook langs die Caledonrivier in die distrik Rouxville. Sy vader was 'n besproeiingsboer en het ook merinoskape aangehou. Hy matrikuleer aan die Hoërskool Sentraal in Bloemfontein en studeer dan verder aan die Universiteit van Stellenbosch. Hier kry hy die bynaam Chris Kommunis as gevolg van sy dwarstrekkerige geaardheid wat altyd stroomop wil wees. Nadat hy sy graad in Filosofie met lof voltooi, is hy vir 'n tyd lank 'n dosent in Filosofie aan die Universiteit van Wes-Kaapland. As Rhodes-beurswenner doen hy hierna navorsing aan die London School of Economics en studeer verder aan die Universiteit van Oxford waar hy in 1971 gradueer. In 1988 voltooi hy met lof sy M.A.-graad aan die Universiteit van Stellenbosch met 'n verhandeling oor die Amerikaanse filosoof Willard Van Orman Quine, getitel "The received view of scientific theories: the immediate background to the philosophy of Quine".

Na sy oorsese studie vestig hy hom in 1972 in Windhoek, waar hy eers argivaris is by die Staatsmuseum en dan vir lank joernalis is by Times of Namibia en daarna The Windhoek Advertiser, vir wie hy die gereelde rubriek "Devil’s Advocate" skryf. Wanneer hierdie koerant geldelike probleme ondervind, word hy in 1997 afgedank en hy is dan vir ’n ruk verbonde aan ’n konsultasiemaatskappy in Windhoek. Uit sy eerste huwelik met Etta is twee kinders (die tweeling Jacobus en Tharina) gebore en na sy egskeiding is hy op 31 Desember 1998 met sy tweede vrou, Claire, ’n dosent in geskiedenis aan die Universiteit van die Noorde, getroud. Hulle vestig hulle op Pietersburg waar hy in 1998 dosent word in Politieke Wetenskap aan die Universiteit van die Noorde. Op 17 Julie 1999 is hy aan ’n beroerte-aanval in Windhoek, Namibië oorlede terwyl hy op besoek was aan sy kinders.

Skryfwerk

wysig

Sy debuutroman, Op soek na generaal Mannetjies Mentz,[2] speel tydens die Anglo-Boereoorlog af.[3] Hierin is geskiedenis en fiksie baie nou met mekaar vervleg, wat 'n kenmerkende postmoderne tegniek is. In die inleiding is daar ’n aantal voetnotas met onberispelike historiese gegewens en ook aanhalings uit Deneys Reitz se Commando, sodat die aanbieding soortgelyk is aan 'n dokumentêre verslag. Daar is egter ook fiktiewe dokumente met dieselfde skyn van outentisiteit. Die verhaal is fiktief en Coetzee verbeel en herinterpreteer die verlede in hierdie boeiende roman. Generaal Mentz is in beheer van 'n wraakkommando wat hulle ten doel stel om Boere te bevry wat deur die Engelse gevang is sodat hulle na die oorlogveld kan terugkeer. Die roman is 'n studie in die boosheid in die mens wat altyd aanwesig is en ten tye van oorlog sterk na bo kom, wanneer wreedheid en ongetemde seksualiteit hoogty vier. Met toenemende wreedheid word Engelse en Boere wat nie meer wil veg nie gemartel en tereggestel. Die karakters is gekweld en onmagtig om hulle drifte in toom te hou, maar tog bedruk deur hulle gewetens. Daar is egter hoop in die verligting wat bekentenis van jou dade bring en ook in die vorm van twee eerbare karakters, Charlie White en Jan Witsie (vergelyk "wit" as simbool van reinheid) wat daarin slaag om ten spyte van omstandighede getrou te bly aan hulle morele oortuigings. 'n Groep vroue soek skuiling in die berge en vind dit onder beskerming van die swart leier Jan Witzie, nadat die moeder onder hulle die Engelse soldate voorgespring het en self haar plaashuis aan die brand gesteek en gevlug het. Hierdie twee groepe word primêr met mekaar verbind deurdat Frans Naudé 'n lid van Mannetjies Mentz se geselskap is en sy ma en suster deel is van die groep vroue. Die gebeure word dan uit verskillende van hierdie karakters se perspektief vertel, sodat elkeen 'n korrektief is op die ander. Met hierdie belangrike roman, wat die leser dwing om die donker dade in eie verlede te konfronteer en te verwerk, as’t ware daarna te "soek", beeld Coetzee die universele staat van die mens teenoor sy verlede uit en hoe die geskiedenis inspraak het op die hede. Mannetjies Mentz (mansmens) se boosheid is nie iewers daar buite nie, maar binne elke mens. Die soektog na hom, soos in die titel, word dan ’n soeke na die self. Hierdie roman wen in 1998 die Sanlam-De Kat-romanwedstryd en ontvang in 1999 die M-Net-prys en die Eugène Marais-prys. Dit word ook deur Chris Vorster vir die verhoog verwerk en is in 1999 by Aardklop opgevoer.

Sy tweede roman, Toewaaisand,[4] is grootliks onvoltooid by sy sterfte en Piet van Rooyen redigeer en voltooi die roman tot sy gedagtenis. Hierdie roman speel in die dorp Aib in Namibië af, wat omring word deur die woestyn wat deurentyd dreig om dit te oorweldig, soos die titel reeds aandui.[5] ’n Jong man met gemengde bloed (Freddie Chemal), oorspronklik van die Vrystaat, word hier onderwyser en raak verlief op 'n plaaslike dame, wie se ma haar as klein dogtertjie verlaat het. Deur gebruik te maak van 'n veelvoud ek-vertellers word interessante perspektiewe verkry.

Coetzee is ook die skrywer van verskeie akademiese werke en sy Mathematical logic, a concise introduction to modern logic and its techniques word lank deur die Universiteite van Durban-Westville en die Witwatersrand voorgeskryf. Sy boek oor die Nguni, The Cape Nguni peasantry 1850–1890: towards the reconstruction of the self-image of an age, word as 'n gesaghebbende werk oor hierdie volk beskou. Hy was ook 'n kenner van meubels wat besig was met 'n werk oor die meubels van Transvaal voor sy sterwe. In die jare sewentig wen hy die Oxford-poësieprys en hy hou nooit op met dig nie.

Publikasies

wysig
Jaar Publikasies
1998 Op soek na generaal Mannetjies Mentz
2003 Toewaaisand

Bronnelys

wysig

Boeke

wysig
  • Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005
  • Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 3” Van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 2006

Tydskrifte en koerante

wysig
  • Barnard, Riana “Christoffel Coetzee 1945 – 1999” “Insig” September 1999
  • Burger, Willie “Historiese korrektheid en historiese fiksie: ’n respons” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 52 no. 2 Lente 2015
  • Duvenage, Pieter “Op soek na Christoffel Coetzee” “Beeld” 15 Julie 2000
  • Ferreira, Jannie “Die liegstories oor Christoffel Coetzee” “Boekewêreld” 17 November 1999
  • Korrespondent “’Mannetjies Mentz’ se skrywer sterf” “Beeld” 19 Julie 1999
  • Korrespondent “’Chris Kommunis’ was ’n ongenaakbare rebel, maar had ’n sagte dop” “Die Volksblad” 22 Julie 1999
  • Louw, Annatjie “Christoffel Coetzee dié naweek in Namibië veras” “Die Burger” 22 Julie 1999
  • Menges, Werner “Acclaimed author, journalist dies” “Namibian” 19 Julie 1999
  • Nieuwoudt, Stephanie “Ek probeer alternatiewe waarheid oor oorlog skets” “Kalender” 14 Mei 1998
  • Nieuwoudt, Stephanie “’Mannetjies’ wen M-Net-boekprys” “Beeld” 31 Mei 1999
  • Nieuwoudt, Stephanie “’n Sagte mens in ’n dop van bedonderdheid” “Plus” 21 Julie 1999
  • Pretorius, Fransjohan “Roman ‘vat nie kern van Boerewaardes in 1900 vas’” “Beeld” 8 Oktober 1999
  • Pretorius, Fransjohan “Die historisiteit van resente Afrikaanse historiese fiksie oor die Anglo-
  • Boereoorlog” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 52 no. 2 Lente 2015
  • Rautenbach, Elmari “Wreedheid ken hy van kindsbeen af” “Boekewêreld” 1 Julie 1998
  • Van Zyl, Wium “’Mannetjies Mentz’ lieg ’n skrikwekkende waarheid” “Beeld” 7 Oktober 1998

Internet

wysig

Verwysings

wysig
  1. ↑ HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8
  2. ↑ Grové, Henriette “Insig” Augustus 1998
  3. ↑ Van Zyl, Wium. Rapport. 9 Augustus 1998
  4. ↑ Venter, L.S. Beeld. 16 Februarie 2004
  5. ↑ Viljoen, Louise Rapport. 8 Februarie 2004
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Christoffel_Coetzee&oldid=2447931"