Jonger Dame

Die Jonger Dame is die informele naam wat gegee is aan ’n mummie wat in 1898 deur die argeoloog Victor Loret in tombe KV35 in die Vallei van die Konings in Egipte ontdek is. Met onlangse DNS-toetse is sy geïdentifiseer as die ma van farao Toetankamen en die dogter van farao Amenhotep III en koningin Tije. Sy word ook KV35YL ("YL" vir Younger Lady) en 61072 genoem, en is tans in die Egiptiese Museum in Kaïro.

Die mummie in tombe KV35 se vooraansig.

Eers is geglo dis dalk die mummie van koningin Nefertiti, wat steeds moontlik is, maar DNS-toetse het dit nie bevestig nie.

Ontdekking

Die regterprofiel van die mummie.

Die mummie is langs twee ander in KV35 gekry: ’n jong seun wat op sowat 10 oorlede is en vermoedelik Amenhotep II se seun Webensenu was, en dié van ’n ouer vrou wat tydens die DNS-toetse op Toetankamen se familie uitgeken is as Tije. Al drie is saam in ’n klein kamer van die graftombe gevind – hulle het kaal langs mekaar gelê en was ongeïdentifiseer. Al die mummies is taamlik deur antieke grafrowers beskadig.

Aanvanklik het Loret gedink dit is die mummie van ’n jong man omdat die kop kaal geskeer was, maar in ’n nadere ondersoek deur dr. Grafton Elliot Smith is bevestig dat dit dié van ’n vrou is.

In die DNS-toetse is bevind sy was die ma van Toetankamen en ’n suster van haar man, die mummie uit KV55. Hulle was albei die kinders van farao Amenhotep III en koningin Tije. Daar is meningsverskil oor die identiteit van die mummie in KV55; sommige Egiptoloë, onder andere Zahi Hawass, hoof van die Egiptiese Opperraad van Oudhede, meen dit is dié van Achenaten en ander, soos die antropoloog Joyce Filer, beweer dit is dié van farao Smenchkare. Hierdie familieverbintenis sal die kans verklein dat die Jonger Dame (en dus ook Toetankamen se ma) óf Nefertiti óf Achenaten se sekondêre vrou Kija was, want geen artefakte is gekry wat aandui hulle is die "koning se suster" of die "koning se dogter" nie. Die moontlikheid is ook klein dat dit die mummie van Amenhotep III se dogters Sitamoen, Isis of Henoettaneb is, aangesien hulle groot koninklike vroue van hul pa was en as Achenaten met enigeen van hulle getrou het, sou dié Nefertiti se plek as hoofkoningin ingeneem het. Volgens die verslag sou dit ook die mummie kon wees van Nebetah of Beketaten, dogters van Amenhotep III wat sover bekend nie met hul pa getrou het nie, hoewel hy altesaam agt dogters by Tije gehad het.

’n Skets deur Grafton Elliot Smith van die Jonger Dame se hele lyf, met die groot skade aan die mummie aangedui.

Daar is ook ’n teorie dat die Jonger Dame Meritaten, dogter van Achenaten en Nefertiti en die vrou van Smenchare, was. Dit word geskoei op ’n studie van die allele wat Toetankamen geërf het. Volgens dié teorie trou Meritaten met Smenchare, wat vermoedelik haar oom was, en maak so Toetankamen ’n kleinseun van Achenaten aan moederskant. Dit is heel moontlik, aangesien inteling dit moeiliker maak om tussen geslagte te onderskei, maar daar is een probleem met dié teorie. Meritaten moet ’n mitochondriale afstammeling van koningin Tije of haar ma, Toeja, wees omdat die Jonger Dame se mitochondriale DNS aandui sy is Tije se dogter. Nefertiti se afstamming word nêrens gespesifiseer nie en as Meritaten die Jonger Dame is, moet Nefertiti ’n mitochondriale familielid van Toeja wees.

Daar is ook al voorgestel dat die Jonger Dame wel Nefertiti is, want bloedskande was nie in dié tyd iets vreemds nie. Dit sou beteken Achenaten was met sy suster getroud en dat Toetankamen sy en Nefertiti se seun was. Verder kan Nefertiti, wat moontlik haar man oorleef het, dieselfde persoon as Smenchare wees – sy kon dalk dié naam aangeneem het toe sy ná Achenaten se dood die bewind oorneem (en haar dogters haar amptelike rolle as priesteres en "vrou" laat oorneem het). Dit is nie bewys nie, maar word beskou as ’n moontlike scenario. ’n Probleem hiermee is die mummie se ouderdom met haar dood, want Nefertiti het nie later nie as jaar 1 van Achenaten se bewind die lewe aan Meritaten geskenk, en daar is bewyse dat sy in jaar 16 nog geleef het.

Beskrywing

Grafton Elliot Smith het ’n uitgebreide beskrywing van die mummie gegee tydens sy ondersoek na die antieke koninklike mummies aan die begin van die 20ste eeu. Volgens hom was die mummie 1,58 meter lank en nie ouer as 25 ten tyde van haar dood nie. Hy het ook die skade genoem wat deur antieke grafrowers aangerig is. Hulle het ’n deel van die bors ingeslaan en die regterarm net onder die skouer afgeruk. Smith het aangeneem sy was lid van die koninklike familie.

Daar is aanvanklik geglo die wond wat deel van haar mond en wang vernietig het, was ook die werk van grafrowers. ’n Meer onlangse studie met genetiese toetse en CT-skanderings het egter getoon sy het die wond voor haar dood opgedoen en dat dit haar dood veroorsaak het.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Jonger Dame.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia