Eeuwige Edik van 1667

Die Eeuwig Edict (Afrikaans: Ewige Edik) is 'n resolusie van 5 Augustus 1667 van die State van Holland en Wes-Friesland (State van Holland) waarin besluit is op die afskaffing van die stadhouerskap in Holland en die politieke funksies wat daarmee saamgaan. Die funksies sou voortaan self uitgevoer word. Die oorblywende ses geweste van die Republiek van die Sewe Verenigde Nederlande is versoek om die stadhouerskap onverenigbaar met die kaptein-generaalskap te verklaar.^[1] Raadpensionaris Johan de Witt was ten gunste van die Edik.^[2] Die resolusie is slegs 5 dae na die sluit van die Vrede van Breda aangeneem.

Gaspar Fagel (Pensioenaris van Haarlem) en Gillis Valckenier (burgemeester van Amsterdam) was die opstellers van die Edik.^[1] Hulle wou die Eerste Stadhouerlose Tydperk "eeuwig" laat voortduur en die pogings van die Oranje-Party om prins Willem III van Oranje-Nassau aan die mag te bring kniehalter. Volgens die historikus Lieuwe van Aitzema (1600–1669) wou die Hollanders baas wees in hul eie huis en is dit uiteindelik bereik met die Ewige Edik.

Daar is egter bepalings ingesluit wat ten doel gehad het om uiteindelik Willem se opperbevelskap oor die Staatsleër te bewerkstellig. ^[2]

Die ander ses geweste sou die algemene strekking van die Edik met die Akte van Harmonie onderskryf op 31 Mei 1670. ^[1]

In die Rampjaar van 1672 het die Orangiste egter met geweld die mag gegryp en die De Witt-broers vermoor. Die Edik is deur al die provinsies herroep (afskrifte daarvan is in sommige Nederlandse stede verbrand ^[1]) en die stadhouerskap is ten gunste van Willem III herstel.

Sien ook wysig

Verwysings wysig

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993–2002) s.v. "Eeuwig Edict [geschiedenis] 2". Microsoft Corporation/Het Spectrum.
↑ ^2,0 ^2,1 Oddens, J. (2009) Een vorstelijk voorland. Gerard Hinlopen op reis naar Istanbul (1670-1671), p. 40. Volgens Oddens verzette De Witt zich tegen het voorstel en waren de ideologen bang dat de prins met deze concessie uiteindelijk geen genoegen zou nemen, maar ze legden zich bij de ontstane meerderheid neer.

[Enc-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993–2002) s.v. "Eeuwig Edict [geschiedenis] 2". Microsoft Corporation/Het Spectrum.

[Oddens-2] 2,0 ^2,1 Oddens, J. (2009) Een vorstelijk voorland. Gerard Hinlopen op reis naar Istanbul (1670-1671), p. 40. Volgens Oddens verzette De Witt zich tegen het voorstel en waren de ideologen bang dat de prins met deze concessie uiteindelijk geen genoegen zou nemen, maar ze legden zich bij de ontstane meerderheid neer.

[1]

[2]