Wikipedia

Emil Gilels

Emiľ Grigorievič Gileľs (somtyds vertaal as Hilels;[1][2] 19 Oktober 1916 – 14 Oktober 1985) was 'n Sowjetse pianis, wat beskou word as een van die beste pianiste van die 20ste eeu.[3][4]

Emil Gilels
GeboortenaamEmiľ Grigorievič Gileľs
Gebore19 Oktober 1916
Sterf14 Oktober 1985 (op 68)
Beroep(e)Pianis
InstrumenteKlavier

Vroeë lewe en opvoeding

wysig

Gilels was op 19 Oktober 1916 in 'n Joodse gesin gebore in [6 Oktober, (Ou Styl)] in Odessa, Oekraïne (toe deel van die Russiese Ryk) as die seun van Esfir en Grigory Gilels. Sy vader het as klerk in 'n suiker raffinadery gewerk. Sy suster Elizaveta, wat drie jaar jonger as hy was, was 'n bekende violis.

 
Emil Gilels en sy suster, the violis Elizabeth Gilels.

Gilels het oor perfekte intonasie beskik en het op die ouderdom van vyf-en-'n-half jaar lesse begin neem by Yakov Tkach, 'n bekende klavierpedagoog in Odessa.[5] Hy was 'n vinnige en leergierige leerder en het binne 'n paar maande korte mette van al drie volumes van Loeschhorn se studies gemaak. Kort daarna het Clementi en Mozart se sonatinas dieselfde weg gevolg. Gilels het later sy streng opleiding met Tkach gekrediteer as sou dit die basis van sy tegniek gevorm het.[6] Op sy beurt het Tkach oor Gilels, met gebruikmaking van 'n verkleinvorm gesê, "Milya Gilels beskik oor die vermoëns van een wat alleenlik gebore is vir die doel daarvan om 'n pianis te word, en met die nodige aandag tot sy ontwikkeling, sal die USSR hom in die toekoms verryk het met die verkryging van 'n wêreldbekende pianis."

 
Pianiste Emil Gilels (links) en Yakov Flier wat respektiewelik eerste en derde pryse gewen het tydens die Koningin Elisabeth Internasionale Musiekkompetisie in Brussel, België, Pravda, (Sowjet-unie). Mei 1938.

In Mei 1929 het Gilels op die ouderdom van twaalf jaar sy eerste openbare konsert gegee.[6] In 1929 was Gilels by die Odessa Konservatoria aanvaar en in die klas van Bertha Reingbald geplaas. Onder die toesig van Reingbald het Gilels die omvang van sy kulturele belange verbreed, met 'n besonderse aanleg vir geskiedenis en literatuur. In 1932 het Arthur Rubinstein die Odessa Konservatoria besoek en met Gilels kennis gemaak, en die twee van hulle sou vir die oorblywende jare van Rubinstein se lewe vriende bly.[7] Soos Tkach, het Reingbald versigtige leiding aan Gilels gebied ten opsigte daarvan om hom toe te laat om lewendige konserte te gee, en in terme daarvan om haar student van oormatige en buitensporige konsertuitvoerings te beskerm. Gilels het ten spyte daarvan dat hy onder die ouderdomsperking was, aan die Oekraïense Kompetisie deelgeneem en 'n beurs van die beoordelingspaneel ontvang.

Gilels het vir die eerste keer in 1932 besoek afgelê aan Heinrich Neuhaus. In 1933 het Gilels aan die eerste omvattende Kompetisie van Uitvoerders in Moskou deelgeneem en by wyse van 'n eensydige besluit eersteprys gewen. Hierdie prestasie het Gilels regoor die USSR bekend gemaak en tot 'n landwye konserttoer gelei. Die spanning van toer het egter op Gilels begin inwerk en daartoe gelei dat hy sy toerprogram ingekort het en na Odessa teruggekeer het ten einde sy studies te voltooi. Hy het selfs 'n geleentheid om na die Moskouse Konservatoria oorgeplaas te word van die hand gewys. Gilels het gevolglik vir Reingbald as sy ware onderwyser, mentor en lewenslange vriendin beskou.

Gilels het in die Herfs van 1935 van die Odessa Konservatoria gegradueer. Hy was gevolglik in die klas van Heinrich Neuhaus by die Moskou Konservatoria as 'n na-graadse student aanvaar, en Gilels het sy toewysing tot die aanbied van konserte laat herleef. In 1936 het hy aan sy eerste internasionale kompetisie deelgeneem, te wete die Internasionale Weense Musiek Akademie Kompetisie. Gilels het tweede plek behaal, terwyl sy vriend en medestudent Yakov Flier eersteplek behaal het. Twee jaar later in 1938 het beide Gilels en Flier aan die Ysaÿe Internasionale Fees (Koningin Elisabeth Kompetisie) in Brussel deelgeneem. Gilels het die eersteplek verower, terwyl Flier derdeplek behaal het. Gilels het in 1938 sy studies in Moskou voltooi.

Loopbaan

wysig

Na sy aktiwiteite in Brussel was 'n geskeduleerde toer en Amerikaanse buiging by die 1939 New York World's Fair gekanselleer as gevolg van die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog. Sergei Rachmaninoff wat in ballingskap van Rusland gewoon het, het van die reputasie van Gilels te wete gekom en begin luister na Gilels se radio uitvoerings. Rachmaninoff het gevolglik vir Gilels as sy pianistiese opvolger beskou en aan hom sy medalje en diploma gestuur. Hierdie medalje; gegraveer met die profiel van Anton Rubinstein - asook die diploma - ; was eens op 'n tyd aan Rachmaninoff gebied ten einde sy opvolging van Rubinstein te simboliseer, en Rachmaninoff het self Gilels se naam tot die dokument bygevoeg. Gilels sou vir die res van sy lewe die voorwerpe in kosbare herinnering hou.

In 1944 het Gilels die eerste uitvoering van Prokofiëf se 8ste Klaviersonate gegee.[8] Gedurende die Tweede Wêreldoorlog het Gilels troepe vermaak met opbeurende opelug uitvoerings in die voorste linies, waarvan beeldmateriaal steeds bestaan.[9] In 1945 het Gilels 'n kamermusiektrio met die violis Leonid Kogan (sy swaer) en die tjellis Mstislav Rostropovich gevorm. Die Stalin-prys is in 1946 aan Gilels toegeken. Na die oorlog het hy as solis deur die Sowjet Blok lande van Oos-Europa getoer. Hy het ook twee klavieruitvoerings saam met Yakov Flier gegee, sowel as konserte met sy violis suster Elizaveta. In 1952 het hy 'n professor by die Moskou Konservatoria geword waar sy studente Valery Afanassiev, Irina Zaritskaya, Marina Goglidze-Mdivani, Irina Smorodinova ('n laureaat van die Internasionale Marguerite Long-Jacques Thibaud klavierkompetisie in Parys), Igor Zhukov, Vladimir Blok en Felix Gottlieb ingesluit. Hy was ook die voorsitter van die beoordelingspaneel van die Internasionale Tsjaikofski Kompetisie tydens die eerste kompetisie in 1958 waar die eerste prys aan Van Cliburn gegaan het. Hy het vir baie jare aan die hoof van die kompetisie gestaan.

Gilels was een van die eerste Sowjet kunstenaars, saam met David Oistrakh, wat toegelaat is om te reis en konserte in die Weste te gee. Sy Amerikaans buiging het in Oktober 1955 met die Philadelphia Simfonieorkes en Eugene Ormandy plaasgevind.[7] Sy Britse buiging het in 1952 by die Royal Albert Hall plaasgevind.[10] Gilels het sy buiging by die Salzburg-fees in 1969 gemaak met 'n uitvoering van die werke van Weber, Prokofiëf en Beethoven by die Mozarteum, gevolg deur 'n uitvoering van Beethoven se Derde Klavierconcerto met George Szell en die Weense Filharmoniese orkes.

In 1981 het Gilels 'n hartaanval na 'n uitvoering by die Koninklike Concertgebouw in Amsterdam gehad en daarna aan verswakkende gesondheid gely. Hy het op 14 Oktober 1985 op onverwagse wyse gedurende 'n mediese ondersoek in Moskou beswyk, slegs 'n paar dae voor sy 69ste verjaardag. Sviatoslav Richter, wat Gilels goed geken het en 'n medestudent in die klas van Heinrich Neuhaus by die Moskouse Konservatoria was, het geglo dat Gilels per ongeluk dood is toe 'n verkeerde dwelm foutiewelik ingespuit is gedurende 'n roetine mediese ondersoek by die Kremlin hospitaal.[11] Die Deense komponis en skrywer Karl Aage Rasmussen ontken egter hierdie spesifieke moontlikheid in sy biografie van Richter en reken dat dit 'n vals gerug was.[12]

Gilels was twee keer getroud. Sy eerste huwelik was met die pianis Rosa Tamarkina, in 1940. Sy tweede huwelik was met Fariset (Lala) Hutsistova, 'n gegradueerde van die Moskouse Konservatoria, met wie hy in 1947 getroud is. Hulle het 'n dogter, Elena, gehad, synde 'n pianis wat van Flier se klas by die Moskouse Konservatoria gegradueer het en saam met haar vader uitvoerings gemaak het.

Opnames

wysig

Gilels word op universele wyse bewonder vir sy uitstekende tegniese beheer en sy helderheid van toon.[13]. Gilels het beskik oor 'n breedvoerige repertoire; van Barokmusiek na laat-romantiese musiek asook die werke van 20ste eeuse komponiste.

Sy interpretasies van die sentrale Duits-Oostenrykse klassieke werke het die kern van sy repertoire gevorm, en dan veral Ludwig van Beethoven, Johannes Brahms en Robert Schumann se werke. Gilels was egter ewe tuis in Domenico Scarlatti se werke en in 20de eeuse komponiste soos Claude Debussy, Sergei Rachmaninoff, en Sergei Prokofiëf se werke. Sy opname van Franz Liszt se Hongaarse Rapsodie No. 9 en Sonata in B mineur het klassieke status in sommige kringe verwerf.[14]

Gilels was besig met die voltooiing van 'n opname-siklus van Ludwig van Beethoven se klaviersonatas vir die Duitse handelsmerk Deutsche Grammophon toe hy skielik oorlede is in 'n hospitaal in Moskou.[15][16] Sy opname van Ludwig van Beethoven se Hammerklavier Sonata het die Gramophone toekenning in 1984 ontvang.

Gilels het opnames saam met sy dogter gemaak, insluitende Wolfgang Amadeus Mozart se Dubbele Klavierkonsert met Karl Böhm en die Weense Filharmoniese Orkes en Franz Schubert se Fantasie in F mineur vir klavierduet. Hy het ook briljante kamerorkes opnames gemaak met die violis Leonid Kogan en die tjellis Mstislav Rostropovich.

Pryse, toekennnings en Erebewyse

wysig

Sowjet-unie

wysig
  • 1ste Prys, Sowjet Unie Klavierkompetisie, 1933
  • 2de Prys, Weense Internasionale Klavierkompetisie, 1936
  • 1se Prys, Concours Eugène Ysaÿe, Brussel, 1938
  • Stalinprys, Sowjet Unie, 1946
  • Die Mense se Kunstenaar van die Sowjet Unie, 1954
  • Drie ordes van Lenin, USSR, insluitende 1961
  • Leninprys, 1962
  • Held van Sosialistiese Arbeid, 1976
  • Orde van die Rooibanier van Arbeid
  • Orde van die Vriendskap van die Mense
  • Orde van die Wapen van Eer

Buitelandse eerbewyse

wysig
  • Commandeur, Ordre de Mérite Culturel et Artistique de Paris, 1967
  • Goue Medalje van die Stad van Parys, Frankryk
  • Orde van Leopold (België)
  • Erelid, Accademia Nazionale di Santa Cecilia, Rome
  • Erelid, Koninklike Musiekakademie, Londen
  • Honorêre Professor, Franz Liszt Academie van Musiek, Boedapest

Noemenswaardige Opnames

wysig
  • 1935 – Franz Liszt: Fantasie op Temas van Mozart se Huwelik van Figaro.
  • 1951 – Liszt: Hongaarse Rapsodie No. 9.
  • 1954 – Camille Saint-Saëns: Klavierconcerto No. 2 in G mineur, Op. 22 (dir. Cluytens)*.
  • 1954 – Nikolai Medtner: Klaviersonate No. 5 in G Mineur, Op. 22.
  • 1955 - Pjotr Tsjaikofski: Klavierconcerto No. 1 [dir. Fritz Reiner]
  • 1955 – Sergei Rachmaninoff: Klavierconcerto No. 3 in D mineur, Op. 30 (dir. Cluytens).
  • 1957 – Beethoven: Klavierconcerto No. 4 (dir. Ludwig).
  • 1957 – Scriabin: Klaviersonate No. 4 in F # majeur , Op. 30*.
  • 1957 – Weinberg: Klaviersonate No. 4 in B Mineur.
  • 1968 - Beethoven: Klavierconcertos 1 - 5; solo klavierstukke (Beethoven) (Cleveland Orkes dir. George Szell).
  • 1958 – Brahms: Klavierconcerto No. 2 in B moll majeur, Op. 83 (dir. Reiner).
  • 1961 – Prelude in B mineur (J. S. Bach, gerangskik Siloti)* (Moskou)
  • 1968 – Nikolai Medtner: Klaviersonate No. 10 in A mineur, Op. 38 No. 1. Sonata Reminiscenza * (Moskou)
  • 1968 – Liszt: Rapsodie espagnole* (Leningrad)
  • 1971 – Brahms: klavierconcerto No. 2 in B moll majeur, Op. 83 (dir. Mario Rossi) (Köln)*.
  • 1970 – Beethoven: klavierconcerto No. 3 in C Mineur, Op. 37, Lewendige Opname in Lausanne, (Orchestre National de l'ORTF), (Claves Records).
  • 1972 – Tsjaikofski: Klavierconcerto No. 2 in G majeur, Op. 44 (dir. Maazel).
  • 1972 – Brahms: Klavierconcerto No. 1 in D mineur, Op. 15 en Klavierconcerto No. 2 in B moll majeur, Op. 83 (dir. Jochum).
  • 1973 – Beethoven: Klaviersonate No. 23 in F mineur, Op. 57 Appassionata.
  • 1973 – Debussy: Beelde, Boek 1*.
  • 1973 – Mozart: Klavierconcerto No. 27 in B moll majeur, K595 (dir. Böhm).
  • 1974 – Grieg: Liriese Stukke [1].
  • 1974 – Prokofiëf: Sonate No. 3 in A mineur, Op. 28 (Köln)*.
  • 1974 – Prokofiëf: Sonate No. 8 in B-moll majeur, Op. 84.
  • 1976 – Schubert: Forellekwintet, Kwintet vir Klavier, Viool, Tjello en Kontrabas in A Majeur D667 (met Amadeus Kwartet)
  • 1977 – Rachmaninoff, Prelude in C # mineur Op. 3 No. 2* (Moskou)
  • 1978 – Chopin: Klaviersonate No. 3 in B mineur, Op. 58.
  • 1979 – Tsjaikofski: Klavierconcerto No. 1* (New York)
  • 1982 – Beethoven: Klaviersonate No. 29 in B moll majeur, Op. 106 Hammerklavier (Berlyn)
  • 1984 – Beethoven: Klaviersonate No. 29 in B moll majeur, Op. 106 Hammerklavier* (Moskou)
  • 1984 – Scriabin: Derde Sonate* (Moskou)
  • 1984 – Schumann: Simfoniese Studies* (Japan)
  • Lewendige opname.

Verwysings

wysig
  1. ↑ Johnson, Hewlett (1941). The Soviet Power; the Socialist Sixth of the World. New York: International Publishers. bl. 214. OCLC 407142.
  2. ↑ U.S.S.R. Speaks for Itself Volume Three: Democracy in Practice. London: Lawrence & Wishart. 1941. bl. 46. OCLC 13487651
  3. ↑ John Rockwell (1985-10-16). "Emil Gilels, Soviet Pianist, Dies at 68". The New York Times. Opgespoor 2015-01-10
  4. ↑ "The 10 Greatest Pianists Of All Time". Limelight Magazine. 7 Januarie 2015. Opgespoor 30 October 2017
  5. ↑ Carrick, Phil (21 September 2013). "Emil Gilels: A True Giant of the Keyboard". Music Makers (ABC Classic FM) (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Januarie 2015. Besoek op 10 Januarie 2015.
  6. ↑ 6,0 6,1 Mach, Elyse (1980). Great Contemporary Pianists Speak for Themselves. Courier Corporation. ISBN 978-0-486-26695-4.
  7. ↑ 7,0 7,1 John Rockwell (16 Oktober 1985). "Emil Gilels, Soviet Pianist, Dies at 68". The New York Times (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Augustus 2019. Besoek op 10 Januarie 2015.
  8. ↑ Berman, Boris (2008). Prokofiev's Piano Sonatas: A Guide for the Listener and the Performer. Yale University Press. p. xii. ISBN 978-0-300-14500-7.
  9. ↑ "Emil Gilels Plays", Russian television documentary, VHS release on Japanese label IVC, cat. no. IVCV-64144
  10. ↑ http://catalogue.royalalberthall.com/Record.aspx?src=CalmView.Catalog&id=RAHE%2f1%2f1952%2f207&pos=1
  11. ↑ Monsaingeon, Bruno (2002). Sviatoslav Richter: Notebooks and Conversations. Vertaal deur Spencer, Stewart. Princeton University Press. p. 32. ISBN 978-0-691-09549-3.
  12. ↑ Rasmussen, Karl Aage (2010). Sviatoslav Richter: Pianist. University Press of New England. ISBN 978-1-55553-710-4.
  13. ↑ "Emil Gilels", In Memory of Emil Gilels, 2007. Toegang gekry op 3 Junie 2007
  14. ↑ International Piano Quarterly, Winter 2001, Orpheus Publications Limited
  15. ↑ Andrew Clements (2006-12-21). "Emil Gilels: The Early Recordings". The Guardian. opgespoor op 2015-01-10.
  16. ↑ John Rockwell (1985-10-16). "Emil Gilels, Soviet Pianist, Dies at 68". The New York Times. Opgespoor op 2018-08-05.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Emil_Gilels&oldid=2664584"