Feliks Joesoepof
Prins Feliks Feliksowitsj Joesoepof, graaf Soemarokof-Elston (Russies: Князь Фе́ликс Фе́ликсович Юсу́пов, Граф Сумаро́ков-Эльстон; 23 Maart [O.S. 11 Maart] 1887 – 27 September 1967) was ’n Russiese aristokraat, prins en graaf van die Joesoepof-familie. Hy is die bekendste daarvoor dat hy deelgeneem het aan die moord op Raspoetin.
| Prins Feliks Joesoepof | |
|---|---|
 | |
| Volle naam | Feliks Feliksowitsj Joesoepof |
| Huis | Joesoepof |
| Gebore | 23 Maart 1887, Sint Petersburg, Russiese Ryk |
| Oorlede | 27 September 1967 (op 80), Parys, Frankryk |
| Eggenote | Prinses Irina Aleksandrowna van Rusland |
| Kinders | Prinses Irina Feliksowna Joesoepowa |
| Vader | Graaf Feliks Feliksowitsj Soemarokof-Elston |
| Moeder | Prinses Zinaida Nikolajewna Joesoepowa |
Vroeë lewe
wysig.jpg)
Prins Feliks is in die Moika-paleis in Sint Petersburg gebore as die jongste seun van graaf Feliks Soemarokof-Elston en prinses Zinaida Joesoepowa. Sy ma was die laaste van die Joesoepof-lyn, van Krim-Tataarse herkoms, en baie ryk. Sodat die Joesoepof-naam nie uitsterf nie, het sy pa sy ma se van aangeneem toe hulle op 4 April 1882 in Sint Petersburg getroud is.
Die Joesoepof-familie, wat ryker as enige van die Romanofs was, het hul rykdom eeue tevore bymekaargemaak. Dit het ingesluit vier paleise in Sint Petersburg, drie paleise in Moskou, 37 landgoedere in verskillende dele van Rusland, steenkool- en ysterertsmyne, fabrieke, meulens en olievelde in die Kaspiese See.[1]
Feliks het ’n flambojante lewe gelei. "Op 12-jarige ouderdom het hy sy ma se rokke begin dra. Hy beskryf in sy outobiografie Geargiveer 9 Desember 2017 op Wayback Machine hoe hy dikwels tyd saam met sigeunerorkeste deurgebring en vroueklere gedra het.[2] Sy ouer broer het hom dikwels na restaurante uitgeneem."[3][4] Feliks het een van die rykste mans in Rusland geword nadat sy broer, Nikolai, wat ’n verhouding met ’n getroude vrou gehad het, in die Russiese somer van 1908 deur haar jaloerse eggenoot in ’n tweegeveg gedood is.[5]
Van 1909 tot 1913 het hy skone kunste in Oxford bestudeer,[6] waar hy die universiteit se Russiese Geselskap gestig het.[7] Hy het ’n Russiese kok, Franse chauffeur, Engelse dienskneg en ’n huishoudster gehad, en het baie partytjie gehou.
Huwelik
wysigToe hy terugkeer na Sint Petersburg, is hy op 22 Februarie 1914 in die Anitsjkof-paleis getroud met prinses Irina van Rusland, enigste niggie van die tsaar. Die bruid het ’n sluier gedra wat aan Marie Antoinette behoort het.[8] Vir hul wittebrood is die Joesoepofs na Kaïro, Jerusalem, Londen en Bad Kissingen, waar sy ouers gebly het.
Moord van Raspoetin
wysig
Deur sy groot mag aan die hof en op die Russiese politiek is Grigori Raspoetin al hoe meer deur veral die Russiese adel gewantrou. In die vroeë oggend van 30 Desember 1916 is hy deur ’n groep adellikes, onder andere prins Feliks en groothertog Dmitri Pawlowitsj, na die Joesoepofs se Moika-paleis gelok. Feliks se plan, soos hy dit in sy boek beskryf, "was om Raspoetin beter te leer ken. Hy het hom gevra om ’n klein kwaal waaraan hy gely het, te genees".[9] Joesoepof het daarna ’n paar ander mense ook by sy plan betrek.[10][11]
Oor die moord word baie gespekuleer. Die mees aanvaarde weergawe is dat Feliks vir Raspoetin na sy paleis genooi het vir ’n partytjie. Een van die gaste moes genoeg sianied in sy eet- en drinkgoed gooi om ’n paar mense dood te maak. Raspoetin het egter nie gesterf nie, maar hy het wel sleg gevoel en het na buite gegaan, waar Joesoepof of iemand anders hom geskiet het. Daarna is sy liggaam in die Newarivier gegooi. Dit het egter agterna geblyk hy was in daardie stadium steeds nie dood nie, aangesien met ’n lykskouing water in sy longe gevind is, wat daarop dui dat hy verdrink het.
Verbanning en dood
wysigDie tsaar het Dmitri sonder verhoor[12] na die front in Persië gestuur en Feliks na die Krim verban. Feliks het verskeie weergawes van die aand se gebeure gepubliseer, maar die geldigheid daarvan word deur sommige in twyfel getrek.
Feliks en sy gesin is per boot van die Krim na Malta en van daar na Italië en Parys in Frankryk. Van daar is hulle na Londen, maar in 1920 het hulle na Parys teruggekeer.
Feliks en Irina was langer as 50 jaar getroud. Feliks is in 1967 dood en Irina drie jaar later.[13]
Bibliografieë
wysig- Yusupov, Prince Felix: Rasputin, Dial Press, 1927
- Yusupov, Prince Felix: Rasputin: His Malignant Influence and His Assassination, 1934
- Yusupov, Prince Felix: Avant L'Exil, Plon, Parys 1952
- Yusupov, Prince Felix: Lost Splendour, Jonathan Cape, Londen 1953
- Ferrand, Jacques (red.): Les princes Youssoupoff & les comtes Soumarokoff-Elston, Ferrand, Parys 1991
Verwysings
wysig- ↑ "Yusupov Palace". guide-guru.com (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Januarie 2018. Besoek op 5 Augustus 2015.
- ↑ King, Greg, The Man Who Killed Rasputin, Carol Publishing Group, 1995, p. 97.
- ↑ J.T. Fuhrmann (2013) The Untold Story, p. 198.
- ↑ Pallasart Web Design. "Prince Felix Yussupov - Blog & Alexander Palace Time Machine". alexanderpalace.org (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Desember 2019. Besoek op 5 Augustus 2015.
- ↑ Gretchen Haskin (2000) His Brother's Keeper. Atlantic Magazine; Lost Splendour, p. 111. Geargiveer 22 Februarie 2014 op Wayback Machine
- ↑ Danzinger, Christopher (12 Desember 2016). "The Oxford alumnus who helped to assassinate Rasputin". www.oxfordtoday.ox.ac.uk (in Engels). University of Oxford. Oxford Today. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Maart 2019. Besoek op 4 Januarie 2017.
- ↑ "About Us". OURS (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Junie 2016. Besoek op 14 Januarie 2016.
- ↑ J.T. Fuhrmann, p. 198.
- ↑ B. Pares (1939), p. 400.
- ↑ M. Nelipa, p. 112-115.
- ↑ M. Nelipa, p. 130, 134.
- ↑ B. Pares, p. 146.
- ↑ King, p. 275.
Bronne
wysig- Fuhrmann, Joseph T. (2013). Rasputin, the untold story (illustrated uitg.). Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc. p. 314. ISBN 978-1-118-17276-6.
- Margarita Nelipa (2010) The Murder of Grigorii Rasputin. A Conspiracy That Brought Down the Russian Empire, Gilbert's Books. ISBN 978-0-9865310-1-9.
- Bernard Pares (1939) The Fall of the Russian Monarchy. A Study of the Evidence. Jonathan Cape. London.
Eksterne skakels
wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Feliks Joesoepof.
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
