Wikipedia

Fiat G.91-vegvliegtuig

Italiaanse straalvegvliegtuig

Die Fiat G.91 was 'n Italiaanse straalvegvliegtuig. Sy ontwerp was die wenner van die NAVO NBMR-1 kompetisie in 1953 vir 'n ligte vegter as standaardtoerusting vir geallieerde lugmagte. Dit het operasionele diens in die Italiaanse Lugmag begin in 1961, die Wes-Duitse Luftwaffe in 1962, en later in die Portugese Lugmag.

Fiat G.91
'n Fiat G.91 by die Luftwaffe-museum in Gatow
Tipe Vegvliegtuig/bomwerper
Vervaardiger Fiat Aviazione
Aeritalia
Nooiensvlug 9 Augustus 1956
Vrygestel 1958
Onttrek 1995
Status Onttrek, in museums
Hoofgebruikers Italiaanse Lugmag
Wes-Duitse Luftwaffe
Portugese Lugmag
Aantal gebou ongeveer 756

Die Fiat G.91 was vir 19 jaar in produksie en 756 vliegtuie is voltooi, insluitend die prototipes en pre-produksie modelle. Die monteerlyne is finaal gesluit in 1977. Die Fiat G.91 het 'n lang dienslewe van meer as 35 jaar geniet. Dit was wyd gebruik deur Portugal in die Portugese koloniale oorlog in Afrika. 'n Tweeling-enjinvariant is bekend as die Fiat/Aeritalia G.91Y.

Gebruik deur Portugal

wysig

Vanaf 1961 het Portugal betrokke geraak in die stryd teen nasionalistiese bewegings in sy Afrika oorsese gebiede, in die reeks konflikte wat bekend geword het as die Portugese koloniale oorlog.[1]Portugal het in Augustus 1961 'n eskader F-86 Sabers in Portugees-Guinee ontplooi, voordat die gevegte geëskaleer het, maar is gedwing om die straaljagers te onttrek na Europa as gevolg van druk van die Verenigde State en die Verenigde Nasies, wat 'n wapenverbod teen Portugal ingestel het.[2] Dit het 'n leemte in die lugdekking vir Portugal in sy Afrika-kolonies gelaat, sowel in die lugmag se grondsteun- as in die lugverdedigingsrol.

In 1965, toe die omvang van die gevegte toegeneem het, het Portugal gepoog om 100 surplus Saber Mk 6's van Wes-Duitsland te koop, maar Duitsland het 40 G.91R/4's aangebied, wat oorspronklik vir Griekeland en Turkye gebou is. Die vliegtuie het egter ietwat tegnies van die res van die Luftwaffe se G.91's verskil en gevolglik onderhoudsprobleme geskep. In ruil daarvoor het Duitsland ook 'n lugbasis by Beja in Portugal gebou wat gebruik is vir opleiding.[1][3]

Die G.91s het in 1966 in Portugees-Guinee aangekom en is toegewys aan die Esquadra 121 Tigres wat in Bissau gebaseer was. Die vliegtuie is toegerus en gebruik vir verkenning en grondondersteuning met vuurpyle, napalm en bomme om teen die PAIGC-rebelle te gebruik.[4] Toe die PAIGC vroeg in 1973 van die Sowjet-vervaardigde Strela 2 (NAVO-benaming SA-7 Grail) MANPADS begin voorsien het, het dit onmiddellik 'n bedreiging vir die Portugese lugoorheersing geword. Op 25 Maart en 28 Maart 1973 is twee FAP G.91's binne drie dae deur missiele afgeskiet, met 'n verdere twee wat later in die jaar weens konvensionele grondvuur verloor is.[5] In vergelyking het slegs twee G.91s in Guinee van 1966 tot 1973 verlore gegaan. 'n Finale G.91 is op 31 Januarie 1974 weens 'n missiel verloor, terwyl Strelas ook verantwoordelik was vir die verlies van 'n T-6 Texan en twee Do.27K-2's.[5][6]

 
Portugese lugmag G-91 bewaar by die Sintra-lugbasis

G.91's wat einde 1968 in Mosambiek ontplooi is, het aanvanklik by die Esquadra 502 Jaguares in Beira diens gedoen en is later na Nacala verskuif om by 'n tweede eskader Esquadra 702 Escorpiões (Skerpioene) wat in September 1970 in Tete gevorm is, diens te doen. Die vliegtuie is teen FRELIMO-magte gebruik.[7] FRELIMO ontvang ook Strelas van die Sowjetunie in 1973, hoewel die Portugese in Mosambiek, anders as elders, geen vliegtuie verloor het weens die missiele nie. Dit het wel die Portugese vlieëniers gedwing om hul taktiek te verander. Die enigste G.91 wat in die geveg in Mosambiek vernietig is, was die reeksnommer 5429, wat deur luitenant Emilio Lourenço geloods was. Sy vliegtuig is vernietig en Lourenço is dood weens die voortydige ontploffing van die bomme terwyl hy op 15 Maart 1973 met 'n aanval teen 'n rebellevesting besig was.[8]

In 1973, met die wapenembargo van die Verenigde Nasies teen Portugal, het die lugmag probleme ondervind om verdere lugsteunvliegtuie te koop. Daarna is gepoog om meer Fiat G.91's uit Duitsland aan te skaf. Dornier sou die vliegtuie aftakel en dan as onderdele aan Switserland en Spanje te verkoop. Hierdie onderdele sou daarna later aan Portugal verkoop word en plaaslik met verskillende reeksnommers saamgestel word. Die ooreenkoms is egter nie deurgevoer nie, aangesien die Duitse regering dit verbied het.

In April 1974 val die Portugese regering na die Angelier-revolusie. Die nuwe regering besluit om sy kolonies onafhanklikheid te bied. Portugal het sy G.91's aan Guinee onttrek toe die staat sy onafhanklikheid in 1974 bekom het. Met Portugese magte wat ook Mosambiek verlaat het, is die vliegtuie ook daar onttrek. Een van die G.91-eskaders is teen die einde 1974 kortstondig in Angola ontplooi om te voorkom dat gevegte tussen mededingende National Liberation Front of Angola (FNLA) en National Union for the Total Independence of Angola (UNITA) eskaleer. Die vliegtuie is uiteindelik onttrek na Portugal in Januarie 1975.[9]

In 1976 is 'n tweede aankoop van 14 G.91 R / 3's en 7 G.91 T / 3-opleidingvliegtuie by Duitsland gedoen,[10] wat gevolg is deur verdere vliegtuie toe die G.91 vanaf 1980 tot 1982 uit Luftwaffe-diens onttrek is. Die aantal was 70 R/3's en 26 T/3's, alhoewel nie almal in diens geneem is nie, en baie is vir onderdele opgebreek. Portugal het uiteindelik die laaste van sy G.91's in 1993 uitgefaseer.

Sien ook

wysig

Verwysings

wysig
  1. ↑ 1,0 1,1 Nicolli 2002, bl. 174.
  2. ↑ Lopes 1988, bl. 64.
  3. ↑ Nicolli 2002, bl. 181.
  4. ↑ Lopes 1988, bl. 66–67.
  5. ↑ 5,0 5,1 Lopes 1988,bl. 68.
  6. ↑ Cooper, Tom and Pedro Alvin. "Guiné (Portuguese Guinea), 1959–1974[dooie skakel]". AICG.org. 12 Mei 2009. Besoek op 3 Februarie 2010.
  7. ↑ Lopes 1988, bl 68–69.
  8. ↑ Cooper, Tom. "Mozambique, 1962–1992".[dooie skakel]AICG.org. 10 Februarie 2008. Besoek op 3 Februarie 2010.
  9. ↑ Lopes 1988, bl. 70–71.
  10. ↑ Lopes 1988, bl. 71.

Bibliografie

wysig
  • "T.O. NATO 1RF-G91-R4-2-1 Technical Manual Organizational Maintenance General Airplane G91-R4". 20 Mei 1961.[dooie skakel]
  • Angelucci, Enzo and Paolo Matricardi. Combat Aircraft 1945–1960. Maidenhead, Berkshire, UK: Sampson Low Guides, 1980. ISBN 0-562-00136-0.
  • Apostolo, Giorgio. The Fiat G.91. Leatherhead, Surrey, UK: Profile Publications Ltd., 1966.
  • Crosby, Francis. "Fiat/Aeritalia G91." Fighter Aircraft. London: Lorenz Books, 2002. ISBN 0-7548-0990-0.
  • Doll, Peter and Herman Dorner. The New Luftwaffe in Action (In Action No.1013). Carrollton, Texas: Squadron/Signal Publications, 1974.
  • Ferrari, Massimo. "Addio G.91R" (in Italian). RID magazine, Augustus 1992.
  • Green, William. The World's Fighting Planes. London: Macdonald, 1964.
  • Harding, Stephen (1997). U.S. Army Aircraft Since 1947. Atglen, Pennsylvania, USA: Schiffer Publishing Ltd. LCCN 96-69996.
  • Jackson, Paul A. German Military Aviation 1956–1976. Hinckley, Leicestershire, UK: Midland Counties Publications, 1976. ISBN 0-904597-03-2.
  • Lambert, C. M. "Fiat Aviazione." Flight International, 25 Januarie 1957. pp. 111–114.
  • Lopes, Mario Canongia. "Portugal's Ginas". Air Enthusiast, Thirty-six, May–August 1988, pp. 61–72. ISSN 0143-5450.
  • Niccoli, Riccado. "Fiat G.91, NATO's Lightweight Fighter." International Air Power Review. Volume 7, Winter 2002.
  • Taylor, John W. R. "Fiat G.91". Combat Aircraft of the World from 1909 to the Present. New York: G.P. Putnam's Sons, 1969. ISBN 0-425-03633-2.
  • "Fiat G.91". Flight: 696. 23 Mei 1958.
  • "Mobile and Agile: the Fiat G.91". Flight: 461. 3 April 1959.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Fiat_G.91-vegvliegtuig&oldid=2647489"