Friedrich August Hayek
Friedrich August Hayek (* 8 Mei 1899 – † 23 Maart 1992) was 'n ekonoom en filosoof wat veral bekend is vir sy verdediging van vryemark kapitalisme en klassieke liberalisme teen sosialistiese en kollektivistiese denkrigtings. Hy word as een van die belangrikste ekonome en politieke filosowe van die twintigste eeu beskou en het die Nobelprys vir Ekonomiese Wetenskappe in 1974 verower. Saam met sy mentor Ludwig von Mises was hy 'n belangrike bydraer tot die Oostenrykse denkskool in politiese ekonomie.[1] Hayek se verduideliking van hoe prysveranderinge inligting weergee wat indiwidue in staat stel om hulle planne te koördineer, word allerweë as 'n belangrike mylpaal in ekonomie beskou.[2] Hayek het ook betekenisvolle werk gedoen op die gebied van stelseldenke, regswetenskap, breinkunde en die geskiedenis van idees.
| Friedrich August Hayek | |
| |
| Gebore | 8 Mei 1899 Wene, Oostenryk-Hongarye |
|---|---|
| Oorlede | 23 Maart 1992 (op 92) Freiburg im Breisgau, Duitsland |
| Nasionaliteit |  Oostenryk.svg){kind=small} Verenigde Koninkryk
|
| Vakgebied | Ekonomie, Politieke Wetenskap, reg, filosofie, sielkunde |
| Instelling(s) | Universiteit van Freiburg (1962–1968) Universiteit van Chicago (1950–1962) Londense Skool vir Ekonomie (1931–1950) |
| Alma mater | Universiteit van Wene (Dr. jur. 1921, Dr. rer. pol 1923) |
| Bekend vir | Ekonomiese berekeningsprobleem, katallaxie, verspreide kennis, pryssein, spontane orde, Hayek-Hebb model |
| Beïnvloed deur | Wieser, Menger, Frank Fetter, Mach, Böhm-Bawerk, Mises, Mandeville, Wittgenstein, Burke, Sidney, Mill, Tocqueville, Popper, Eucken, A. Smith, Spann, David Hume, John Locke, Adam Ferguson, Josiah Tucker, Lord Acton |
| Invloed op | M. Friedman, D. Friedman, Popper, Coase, Erhard, Hicks, V. Smith, Lerner, Rothbard, H. Hazlitt, Laffer, Yayla, Ostrom, Timberlake, Selgin, White, Yeager, Sowell |
| Toekennings | Nobelprys vir Ekonomiese Wetenskappe (1974) Presidensiële Medalje van Vryheid (1991) |
| Handtekening | 
|
Hayek het diens gedoen tydens die Tweede Wêreldoorlog en het gesê dat dit sy ervaringe tydens die oorlog was wat hom gedryf het om te help om die foute te vermy wat tot die oorlog gelei het. Dit is dan ook hierdie begeerte wat aanleiding gegee het tot sy loopbaan. Hy het sy eerste pos in 1927 opgeneem, dieselfde jaar wat Josef Stalin sy mag in die Sowjetunie verenig het deur Leon Trotsky uit die kommunistiese party te verban. Fascisme het ook in daardie tyd opgang gemaak in Duitsland en Italië. Die Groot Depressie het ook in 1929 begin reg aan die begin van Hayek se loopbaan.
In 1974 het Hayek die Nobelprys vir Ekonomiese Wetenskappe saam met die Sweedse ekonoom Gunnar Myrdal gedeel vir sy baanbrekerswerk in die teorie van geld en ekonomiese skommelinge asook sy in-diepte-analise van die interafhanklikheid van ekonomiese-, sosiale- en institusionele verskynsels.[3]
Die Amerikaanse Presidential Medal of Freedom is ook in 1991 deur president George H.W. Bush aan hom toegeken.[4]
Hayek was woonagtig in Oostenryk, Duitsland, die Verenigde Koninkryk en die Verenigde State en het in 1938 'n Britse onderdaan geword. Hy het die grootste deel van sy akademiese loopbaan by die London Skool vir Ekonomie (LSE), die Universiteit van Chicago en die Universiteit van Freiburg deurgebring.
Verwysings wysig
- ↑ (en) Edward Feser (edt), The Cambridge Companion to Hayek, Cambridge University Press (2007), ISBN 0-521-84977-2, bl. 13
- ↑ (en) Skarbek, David (2009). "F. A. Hayek's Influence on Nobel Prize Winners" (PDF). Review of Austrian Economics. 22 (1). Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 27 Julie 2011. Besoek op 7 September 2011.
{{cite journal}}: Onbekende parameter|month=geïgnoreer (hulp) - ↑ Bank van Swede (1974). "The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1974" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Mei 2013.
- ↑ (en) George H. W. Bush (18 November 1991). "Remarks on Presenting the Presidential Medal of Freedom Awards".
Eksterne skakels wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Friedrich August Hayek.
