Gasreus
’n Gasreus is ’n reuseplaneet wat hoofsaaklik uit waterstof en helium bestaan.[1] Gasreuse word soms mislukte sterre genoem, want hulle bevat dieselfde basiese elemente as ’n ster. Jupiter en Saturnus is die Sonnestelsel se gasreuse. Die term was oorspronklik sinoniem met "reuseplaneet", maar in die 1990's is ontdek Uranus en Neptunus is eintlik ’n aparte soort reuseplaneet, omdat hulle hoofsaaklik uit swaarder vlugtige stowwe bestaan (wat as "yse" bekend is). Om dié rede word Uranus en Neptunus nou dikwels geklassifiseer in ’n aparte kategorie, ysreuse.[2]
Eienskappe
wysigJupiter en Saturnus bestaan hoofsaaklik uit waterstof en helium, met swaarder elemente wat tussen 3 en 13 persent van die massa uitmaak.[3] Hulle buitenste laag is vermoedelik molekulêre waterstof, omring deur ’n laag vloeibare metaliese waterstof; hulle het dalk ook ’n kern van gesmelte rots. Die buitenste deel van hulle waterstofatmosfeer word gekenmerk deur baie lae sigbare wolke wat hoofsaaklik uit water en ammoniak bestaan. Die laag metaliese waterstof maak die grootste deel van die planete uit en word "metalies" genoem omdat die baie hoë druk waterstof in ’n elektriese geleier omskep.
Die gasreuse se kern bestaan vermoedelik uit swaarder elemente teen so ’n hoë temperatuur (20 000 K) en druk dat hulle eienskappe nie goed verstaan word nie.[3]
Daar word gedebatteer oor die bepalende verskille tussen ’n bruindwergster en ’n gasreus (geraam op sowat 13 Jupitermassas).[4] Een skool dink dit lê in die vorming, terwyl ’n ander dink dit lê in die fisiese eienskappe van die binnekant.[4] ’n Deel van die debat gaan oor of "bruindwerge" per definisie die een of ander tyd in hulle geskiedenis kernfusie moes ondergaan het.
Sien ook
wysigVerwysings
wysig- ↑ D'Angelo, G.; Lissauer, J. J. (2018). "Formation of Giant Planets". In Deeg H., Belmonte J. (red.). Handbook of Exoplanets. Springer International Publishing AG, part of Springer Nature. pp. 2319–2343. arXiv:1806.05649. Bibcode:2018haex.bookE.140D. doi:10.1007/978-3-319-55333-7_140. ISBN 978-3-319-55332-0.
- ↑ National Aeronautics and Space Administration website, Ten Things to Know About Neptune
- ↑ 3,0 3,1 The Interior of Jupiter, Guillot et al., in Jupiter: The Planet, Satellites and Magnetosphere, Bagenal et al., red., Cambridge University Press, 2004
- ↑ 4,0 4,1 Burgasser, A. J. (Junie 2008). "Brown dwarfs: Failed stars, super Jupiters" (PDF). Physics Today. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 8 Mei 2013. Besoek op 11 Januarie 2016.
Skakels
wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Gasreus.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
