George Washington
| George Washington | |
|---|---|
| |
| 1ste President van die Verenigde State | |
| Ampstermyn | 30 April 1789 – 4 Maart 1797 |
| Voorganger | geen |
| Opvolger | John Adams |
| Geboortedatum | 22 Februarie 1732 |
| Geboorteplek | Westmoreland, Virginië Kolonie |
| Sterftedatum | 14 Desember 1799 |
| Sterfteplek | Mount Vernon, Virginië |
| Eerste Dame | Martha Washington |
| Politieke party | geen |
| Visepresident | John Adams |
| Handtekening | 
|
George Washington (22 Februarie 1732 - 14 Desember 1799) was die generaal en opperbevelhebber van die dertien kolonies in die Amerikaanse Rewolusionêre Oorlog en was daarnaas die eerste president van die Verenigde State van Amerika (1789–1797). Tydens sy ampstermyn het Noord-Carolina (21 November 1789) die 12de, Rhode Island (29 Mei 1790) die 13de, Vermont (4 Maart 1791) die 14de, Kentucky (1 Junie 1792) die 15de en Tennessee (1 Junie 1796) die 16de deelstaat van die Verenigde State geword.
George Washington is op 22 Februarie 1732 op die plantasie Wakefield in Westmoreland County, Virginië, as die seun van 'n welgestelde tabakplanter gebore. Na die dood van sy halfbroer Lawrence in 1752 en sy huwelik met 'n ryk jong weduwee, Martha Custis, het Washington een van die rykste en mees vooraanstaande plantasiebesitters in Virginië geword.
Toe hy 21 jaar oud was, het hy bevelvoerder van die regiment van Virginië geword, en met die uitbreek van die oorlog teen Frankryk in 1755 het hy die Britse aanvoerder, genl. E. Braddock, se adjudant geword. In 1759 is hy verkies tot Virginië se House of Burgesses, waar hy gou as die woordvoerder van die anti-Britse opposisie na vore getree het.
Die anti-Britse gevoelens het sterk toegeneem nadat die Vrede van Parys in 1763 gesluit is en die bedreiging van 'n Franse oorname van die Britse kolonies tot die verlede behoort het. As tabakplanter het Washington regstreeks onder die Britse belastingpolitiek gely, terwyl die koninklike verbod op uitbreiding wes van die Allegheny-gebergte (1763) sy belange as grondspekulant ook regstreeks benadeel het.
In 1774 en 1775 is Washington afgevaardig om Virginië by die 1e en 2e sittings van die Kongres te verteenwoordig, en toe die Amerikaanse vryheidstryd in 1775 uitbreek, is Washington op 15 Junie 1775 deur die Kongres eenparig as opperbevelhebber van die Amerikaanse strydmagte aangewys. Sy taktiek was aanvanklik hoofsaaklik daarop gemik om veldslae te vermy om so te verhoed dat die onervare Amerikaanse leër, wat ʼn groot tekort aan manskappe, geld en toerusting gehad het, in 'n vroeë stadium van die stryd verwoes word.
Sy militêre leierskap, wat in 1771 met die Britse generaal Cornwallis se oorgawe by Yorktown bekroon is, het Washington baie gewild by die leër sowel as by die bevolking gemaak. Die gewildheid het dan ook die grondslag gevorm van sy belangrike politieke rol tydens en veral na die oorlog. Op inisiatief van Virginië het ʼn Konstitusionele Konvensie onder voorsitterskap van George Washington tussen Mei en September 1787 in Philadelphia byeengekom.
Die konvensie het ʼn grondwet opgestel ingevolge waarvan die VSA 'n demokratiese bondstaat met 'n presidensiële stelsel geword het. In Februarie 1789 is Washington tot eerste president van die VSA verkies. Onder Washington se presidentskap het die verskille tussen die federaliste en die konfederaliste, wat in die jare na 1781 al hoe hewiger geword het, duideliker na vore getree.
Die federaliste, onder leiding van Alexander Hamilton (1757-1804), was voorstanders van 'n gesentraliseerde staat op ʼn kapitalistiese grondslag. Die konfederaliste, onder leiding van Thomas Jefferson (1743-1826), was egter gekant teen sentralisering en het 'n landboumaatskappy bepleit waarin die staat min mag sou hê en waarin die gewone man homself sou regeer. Washington het die stryd sonder welslae probeer bylê. Hy het egter, soos Hamilton, in 'n sterk federale gesag geglo. Die gebeure in Europa wat uit die Franse Revolusie voortgevloei het, het ook 'n belangrike rol in die stryd begin speel.
Terwyl die federaliste gekant was teen die geweld waarmee die omwenteling in Europa gepaard gegaan en met Brittanje gesimpatiseer het, het die progressiewe konfederaliste hulle beywer vir verbondenheid met die nuwe Franse regering omdat die politieke ideale wat tydens die Franse Revolusie verkondig is, in 'n groot mate ook die grondslag van die Amerikaanse grondwet gevorm het. Dit het gelei tot Jefferson se bedanking teen die einde van 1773. Washington, wie se konserwatiewe neigings nou al hoe sterker na vore getree het, het nou self ook die teiken van kritiek geword.
Verskeie van sy maatreëls, soos die onderdrukking van die whisky-rebellie in Pennsilvanië (1794) en die sluiting van die Jay-handelsverdrag met Engeland (1795), het hom verder van die Republikeine vervreem. Teleurgesteld omdat hy blykbaar nie langer in staat was om die nasionale eenheid te simboliseer nie, het Washington besluit om hom nie vir 'n derde ampstermyn beskikbaar te stel nie. In sy afskeidstoespraak het hy sy landgenote teen 'n faksiestryd gewaarsku en Amerikaanse afsydigheid teenoor die oorlog in Europa bepleit omdat hy gemeen het dat 'n neutrale politiek die beste sou wees vir die bevordering van die Amerikaanse ekonomie.
Na sy aftrede het Washington hom op sy landgoed Mount Vernon in Virginië teruggetrek en is hy op 14 Desember 1799 daar oorlede. Mount Vernon is nou ʼn Amerikaanse nasionale gedenkwaardigheid.
Bibliografie
wysig- Wêreldpsektrum, 1982, ISBN 0908409702, volume 29, bl. 66, 67
- Swart, Marius J.: Nogtans leiers. Kaapstad: Nasou, 1969.