Grand Tour
Grand Tour [gʀɑ̃ˈtuːʀ] (Frans vir "Groot Reis") was die vakterm vir die verpligte uitgebreide opvoedkundige en kulturele reis wat seuns uit Europese, maar veral Britse adellike families (later ook seuns uit die hoër burgerklas) vanaf die Renaissance-tydperk deur Sentraal-Europa, Italië, Spanje, Portugal, en soms ook die Baltiese lande, die Heilige Land of die Balkanskiereiland, as laaste deel van hul opvoeding onderneem het. In 'n wyer betekenis van die term word ook na die studiereise van volwassenes uit adel en hoërklas só verwys. Veral in Engeland word beskrywings van die Grand Tour in die 18de eeu 'n belangrike genre in die nie-fiksionele literatuur. Die kulturele invloede, waaraan jong aristokrate in vastelandse Europa blootgestel is, is daarnaas in die destydse Britse boukuns weerspieël. Historiese Grand Tour-literatuur is derhalwe 'n belangrike studieveld en bron vir wetenskaplikes wat navorsing doen oor die kulturele bande en uitruil tussen Europese lande.
Waterverfskildery, omstreeks 1845. Alte Nationalgalerie, Berlyn
'n Jong Britse paar beplan sy reis na Italië
Skildery deur Emil Brack (1860–1905), olie op doek, rivaat versameling
Die Engelse term Grand Tour, 'n Franse ontlening, is vir die eerste keer in 1670 deur die Rooms-Katolieke geestelike en reisskrywer Richard Lassels (omstreeks 1603–1668) in sy boek Voyage to Italy, or, A compleat journey through Italy gebruik. Hierdie werk is 'n opvoedkundige beskrywing van die veeleisende en moeilike reis deur Europa wat as deel van die nodige persoonlikheidsvorming beskou is, ver van die veilige omgewing van die ouerhuis en die adellike kringe waarin jongmense van edele afkoms grootgeword het. Lassels het die Grand Tour beskryf soos 'n vaste ritueel - met 'n voorgeskrewe reisroete, belangrike plekke en besienswaardighede asook die ideale verblyftyd.[1]
Jong volwassenes het gewoonlik 'n minimum van tien maande, dikwels twee tot vier jaar deur Europa gereis om hul horison te verbreed, met vreemde tale, argitektuur, geografie en kultuur as hul hoofbelangstellings. Hulle was welvarend genoeg om die ontstaan van 'n hele bedryf te bevorder wat hulle van reisgidse, plaaslike toergidse en akkommodasie voorsien het. Padrowers was 'n konstante bedreiging, en so het jong toeriste betreklik min kontant saamgeneem. Hulle het in plaas daarvan kredietbriewe van Londense banke aan hul gashere voorgelê.
'n Verblyf in groot metropole wat destyds as kulturele sentrums beskou is - Parys, Rome, Venesië, maar ook Napels en Florence - het hoog op die agenda gestaan. Die Franse hoofstad was die gewildste bestemming - nie net vanweë die goed ontwikkelde padnetwerk nie, maar ook omdat Frans die belangrikste vreemde taal vir die destydse Britse elite was. Reise na ander dele van Europa, buite Frankryk en Italië as klassieke bestemmings, is deur die swak vervoerinfrastruktuur belemmer.[2]
Die veranderende onderwysideaal, die vestiging van inheemse universiteite en ander akademiese instellings, die strewe van vorste om die afvloei van kapitaal na die buiteland as gevolg van luukse reise te beperk, en politieke omwentelinge soos die Franse Rewolusie van 1789 het in die loop van die 18de eeu 'n einde gemaak aan die oorspronklike Grand Tour-tradisie.[3] In die 19de eeu het die toerismebedryf as gevolg van die vinnige ontwikkeling van spoorvervoer ingrypende veranderinge ondergaan. Anders as die klassieke Grand Tour-reisigers het besoekers hulself nie meer beperk tot die tradisionele kanon van antieke besienswaardighede nie, maar belang begin stel in die reisland self, sy bewoners, kultuur en leefstyl.
Geskiedenis wysig
Twee groepe van mense het reeds lank voor die 18de eeu die Alpe oorgesteek, om godsdienstige of akademies-opvoedkundige redes. Christelike pelgrims het, veral in die Heilige Jare wat deur die pous geproklameer is, aangetrokke gevoel deur Rome se Sewe Pelgrimskerke. Met hul reis daarheen kon hulle van sonde vrygespreek word.
Noord-Europese kunstenaars en boumeesters, na wie as Tramontani verwys is, was die tweede groep wat vanaf die vroeë 16de eeu na Italië gereis het om antieke en Renaissance-boukuns noukeurig te bestudeer.
Verwysings wysig
- ↑ Joseph Imorde en Jan Pieper (reds.): Die Grand Tour in Moderne und Nachmoderne. Tübingen: Max Niemeyer 2008, bl. 4
- ↑ ThoughtCo.: Grand Tour of Europe. Besoek op 24 April 2018
- ↑ Thomas Freller: Adlige auf Tour. Ostfildern: Jan Thorbecke Verlag 2007
Eksterne skakels wysig
- Grand Tour in Venesië
- Akademiese navorsingsprojekte
- (en) Stanford University: The Grand Tour Project
- (en) Stanford University: Mapping the Republic of Letters - British Architects on the Grand Tour
- Media
- Koerantartikels