Groenlandberg

klein bergreeks in die Wes-Kaap, Suid-Afrika

Die Groenlandberg is 'n klein bergreeks in die Wes-Kaap, Suid-Afrika en is deel van die Kaapse Plooigordel.

Groenlandberg
Wachendorfia thyrsiflora in die Groenlandberg-natuurreservaat Wachendorfia thyrsiflora in die Groenlandberg-natuurreservaat
Ligging Wes-Kaap, Suid-Afrika
Hoogte 1069 meter bo seevlak
Koördinate 34°6′40.55″S 19°6′49.18″O / 34.1112639°S 19.1136611°O / -34.1112639; 19.1136611
Bergtipe Bergpiek

Ligging en geografie

wysig
 
Groenlandberg word in die middel van hierdie
historiese kaart aangedui. — Kaapse Argief

Die Groenlandberg strek van oos na wes. Die Hottentots-Hollandberge is wes van die Groenlandberg en die Houwhoekberg suidoos. Die Groenlandberg vorm dus die noordelike grens van die Elginvallei. Aan die noordooste van die berge is Villiersdorp, en Grabouw is aan die suidweste van die berg, die twee dorpe word verbind deur Viljoenspas wat die R321 pad oor die berg dra waar die Palmietrivier vloei. Die berg bestaan uit Tafelberg-sandsteen.[1][2]

Geskiedenis

wysig

Voor-koloniale geskiedenis

wysig

Die berg en sy omgewing was eers die tuiste van die inheemse Chainouqua Khoi wat 'n groot gebied weerskante van die Hottentots-Hollandberge bewoon het. Onder die leiding van hul leiers, soos Soeswa en later Klaas Dorha, het die Chainoqua gepoog om die uitbreiding van die Europese koloniste na hulle land te verhoed. Uiteindelik is die land deur die koloniste beheer en die Chainoqua gedwing om te trek. Die grond is in plase vir die koloniste onderverdeel.[3][4][5]

Koloniale era

wysig

Die naam Groenland is deur die eerste Europese koloniste aan die berg en die omliggende gebied gegee. Dit het verwys na die geil plantegroei op die berg en omgewing daarvan. Die oorspronklike naam van die Chainoqua vir die gebied het ongelukkig verlore gegaan.

Die laagliggende gebied in die suide het later die naam Elgin gekry, na aanleiding van die spoorwegstasie daar. Die naam Elgin is afgelei van 'n jong meisie wat hier gebore is, Elgine Herold, en wat later tragies dood is nadat 'n slang haar in die 1800's gepik het naby die plek waar die stasie tans is. Haar bedroefde vader en die gemeenskap het die hele gebied tot haar nagedagtenis Elgin genoem, sodat die stasie en vallei deur 'n reeks gebeurtenisse haar naam dra. Die Elgin-gebied was ook voorheen bekend as Koffiekraal of selfs Grietjiesgat, en soms ook Groenland. Hierdie name het egter in onbruik verval.[6][7][8]

Moderne tyd

wysig

Deur 'n kompromie is albei name - Groenland en Elgin - bewaar. Om verwarring te voorkom verwys Groenland na die hoë berggebied in die noorde en Elgin verwys na die laagliggende vallei in die suide.[9][10][11] Die Elginvallei is 'n belangrike gebied vir sagtevrugteverbouing, veral appels.

Die berg val onder die juridiksie van die moderne Theewaterskloof Plaaslike Munisipaliteit. Die Groenland-bewaringsgebied is in 1994 in die Groenlandberg gestig,[12] en die "Green Mountain Eco Route" is ook na die berg vernoem.[13]

Verwysings

wysig
  1. Groenland mountain within Kogelberg
  2. Viljoen's Pass
  3. D. Horner, prof F. Wilson: A Tapestry of People: The Growth of Population in the Province of the Western Cape. A Southern Africa Labour and Development Research Unit Working Paper Number 21. Kaapstad: SALDRU, Universiteit van Kaapstad. 2008. ISBN 978-0-9814123-2-0
  4. E. Boonzaier: The Cape Herders: A History of the Khoikhoi of Southern Africa New Africa Books, 1996. p.78. ISBN 978-0-864863119
  5. R. Beck, P. van der Merwe: The Migrant Farmer in the History of the Cape Colony. Ohio University Press. 1995. ISBN 0-8214-1090-3.
  6. M. Coburn: The Overberg: Inland from the Tip of Africa. Struik, 2005. p.18.
  7. W. Olivier, S. Olivier: Touring in South Africa. Struik. 2005. p.18.
  8. C. Schoeman: The Historical Overberg. Traces of the Past in South Africa's Southernmost Region. Penguin Random House South Africa. 2017. ISBN 978-1-77609-072-3. p.27.
  9. "Groenland - Cape Info". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Augustus 2020. Besoek op 3 Mei 2020.
  10. S. Stander: Boom van die Lewe, die Verhaal van Kaapse Vrugte. Saayman & Weber Bpk. Kaapstad. 1983.
  11. G. de Beer, A. Paterson, H. Olivier: 160 Years of Export PPECB. Plattekloof, Suid-Afrika. 2003. ISBN 0-620-30967-9
  12. Groenlandberg Conservancy
  13. "Green Mountain" Eco Route
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.