Ioniese Opstand

Die Ioniese Opstand, en gepaardgaande opstande in Aeolis, Doris, Siprus en Karië, was militêre opstande deur verskillende kusstreke van Klein-Asië teen die Persiese bewind, wat geduur het van 499 v.C. tot 493 v.C.. Die kernoorsaak van die rebellie was die ontevredenheid van die Griekse stede van Klein-Asië met die tiranne wat deur Persië oor hulle aangestel is, benewens die individuele optrede van twee Milesiaanse tiranne, Histiaeus en Aristagoras.

Ioniese Opstand
Deel van die Grieks-Persiese oorloë‎
Hoofgebeure van die Ioniese Opstand
Datum 499 v.C. – 493 v.C. Ligging Klein-Asië en Siprus Resultaat Persiese oorwinning Gebieds- veranderinge Persië herstel sy beheer oor Ionië en Siprus.
Strydende partye
Ionië, Aeolis, Doris, Caria, Athene, Eretria, Siprus	Persiese Ryk
Aanvoerders
Aristagoras Charopinos Hermophantus Eualcides (†) Melanthius Dionysius van Phocaea Histiaeus	Megabates Artaphernes Daurises (†) Hyamees Otanes Datis

Verloop

Die stede van Ionië is deur Persië verower in c. 540 v.C., en is daarop regeer deur plaaslike tiranne, wat benoem is deur die Persiese satraap in Sardis. In 499 v.C. het die toenmalige tiran van Miletus, Aristagoras, 'n gesamentlike ekspedisie geloods met die Persiese satraap Artaphernes om Naxos in die Kyklade in te palm, ten einde sy invloed uit te brei. Die sending was 'n debakel, en in die verwagting dat sy ontslag as tiran op hande was, het Aristagoras verkies om die hele Ionië op te rui tot rebellie teen die Persiese koning Darius die Grote.

In 498 v.C., met die bystand van Atheense en Eretrese troepe, het die Ioniërs opgemars na Sardis, dit ingeneem en afgebrand. Op hulle terugreis na Ionië daarenteen, is hulle agtervolg deur Persiese troepe, en beslissend verslaan by die Veldslag van Efese. Hierdie kampanje was die enigste offensiewe aksie deur die Ioniërs, wat daaropvolgend slegs defensief opgetree het. Die Perse het gereageer deur in 497 v.C. 'n drieledige aanval uit te voer gemik op die herowering van die afgeleë streke van die opstand, maar die uitbreiding van die opstand na Karië het meegebring dat die grootste weermag, aangevoer deur Daurises, daarheen verplaas is. Alhoewel die kampanje na Karië aanvanklik goed afgeloop het vir die Perse, is hul weermag uitgewis in 'n lokval by die Veldslag van Pedasus. Dit het 'n dooiemat meegebring vir die res van 496 en 495 v.C..

Teen 494 v.C. is die Persiese weermag en vloot hergegroepeer, en het hulle 'n direkte aanval geloods op die brandpunt van die opstand, naamlik Miletus. Die Ioniese vloot het gepoog om Miletus ter see te verdedig, maar is beslissend verslaan in die Seeslag van Lade, na oorlopery van die Samiane. Die Perse het beleg gelê op Miletus, dit ingeneem, en die bevolking in slawerny geplaas. Hierdie dubbele terugslag het die opstand effektief beëindig, en die Kariërs het gevolglik aan die Perse oorgegee. Die Perse het die jaar 493 v.C. gewy aan die onderwerping van die stede aan die weskus wat steeds teen hulle weerstand gebied het, voor daar eindelik vredesterme aan Ionië voorgelê is, wat algemeen beskou is as beide regverdig en eerlik.

Die Ioniese Opstand was die eerste opsienbare konflik tussen Griekeland en die Persiese ryk, en het as sodanig die eerste fase van die Grieks-Persiese oorloë verteenwoordig. Alhoewel Klein-Asië weer in die Persiese koninkryk opgeneem is, het Darius 'n vaste voorneme gemaak om Athene en Eretria te straf vir hul ondersteuning van die opstand. Boonop het hy die oordeel gefel dat die menigte stadstate van Griekeland 'n voortgesette bedreiging inhou vir die stabiliteit van sy Ryk, en het Darius dan die besluit geneem om die hele Griekeland te verower. In 492 v.C. sou die eerste Persiese inval in Griekeland begin, die volgende fase van die Grieks-Persiese oorloë en 'n direkte reaksie op die Ioniese Opstand.

Belang

Die Ioniese Opstand was hoofsaaklik van belang as die inleidende hoofstuk en aanleidende faktor tot die Grieks-Persiese oorloë, wat die twee invalle in Griekeland ingesluit het asook die beroemde veldslae van Marathon, Thermopylae en Salamis. Vir die Ioniese stede self, het die opstand geëindig in mislukking, en aansienlike verliese, beide materieel en ekonomies. Met die uitsondering van Miletus, het hulle betreklik gou herstel, en het gedy onder Persiese bewind vir die volgende veertig jaar. Vir die Perse, was die opstand beduidend deurdat dit hulle betrek het in 'n uitgerekte konflik met die state van Griekeland, wat sou voortduur vir vyftig jaar, waartydens hulle aansienlike verliese sou opdoen.

Militêr is dit moeilik om besonder veel gevolgtrekkings uit die Ioniese Opstand te maak, behalwe vir die strategië wat die Grieke en die Perse by mekaar kon leer (of nie geleer het nie). Dit blyk byna seker dat die Atheners, en die Grieke in die algemeen, beïndruk was met die mag van die Persiese ruitery, en in die daaropvolgende kampanjes, word dikwels omsigtigheid bemerk by Griekse weermagte wanneer 'n konfrontasie met die ruitery op hande was. Daarteenoor het die Perse blykbaar nie die potensiaal van die Griekse hopliete as swaar infanterie besef of opgemerk nie. By die Veldslag van Marathon, in 490 v.C., het die Perse min ag geslaan op 'n mag wat hoofsaaklik uit hopliete bestaan het, wat dan op hul eie neerlaag uitgeloop het. Verder het die Perse, ten spyte van hul geleentheid om swaar infanterie te werf in die kroongebied, die tweede inval in Griekeland aangepak sonder om die hulpbron te benut, en het dan weereens gedugte teëstand ervaar by kontakte met die Griekse magte. Dit is moontlik dat, weens die gemak waarmee hul oorwinnings oor die Grieke te Efese behaal is, en die soortgelyk bewapende magte betrokke by die veldslae van die Marsyasrivier en Labraunda, die Perse eenvoudig die militêre voordeel van die hopliete-falanks geringgeskat het— tot hul eie verlies.

Bibliografie

Antieke bronne

• Herodotos, Die Geskiednisse
• Thukydides, Geskiedenis van die Peloponnesiese oorloë
• Diodorus Siculus, Biblioteek
• Cicero, Oor die Wette

Moderne bronne

• Boardman J, Bury JB, Cook SA, Adcock FA, Hammond NGL, Charlesworth MP, Lewis DM, Baynes NH, Ostwald M & Seltman CT (1988). The Cambridge Ancient History, vol. 5. Cambridge University Press. ISBN 0521228042.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
• Fehling, D. (1989). Herodotus and His "Sources": Citation, Invention, and Narrative Art (Translated by J.G. Howie). Francis Cairns.
• Fine, JVA (1983). The Ancient Greeks: A Critical History. Harvard University Press. ISBN 0674033140.
• Finley, Moses (1972). "Introduction". Thucydides – History of the Peloponnesian War (translated by Rex Warner). Penguin. ISBN 0140440399.
• Holland, Tom (2006). Persian Fire: The First World Empire and the Battle for the West. Doubleday. ISBN 0385513119.
• Lazenby, JF (1993). The Defence of Greece 490–479 BC. Aris & Phillips Ltd. ISBN 0856685917.