Jaghonde (sterrebeeld)
Die Jaghonde (Latyn: Canes Venatici) is ’n sterrebeeld in die noordelike hemelruim. Dit is in die 17de eeu deur Johannes Hevelius geskep. Dit word dikwels in illustrasies uitgebeeld as die honde van die Veewagter, ’n aangrensende sterrebeeld.
| Jaghonde | ||||
| ||||
| Latynse naam | Canes Venatici | |||
| Genitief | Canum Venaticorum | |||
| Afkorting | CVn | |||
| Waarnemingsdata (Epog J2000) | ||||
| Regte klimming | 13h | |||
| Deklinasie | -40º | |||
| Grootte | 465 vk. grade (38ste) | |||
| Kwadrant | NQ3 | |||
| Besonderhede | ||||
| Hoofsterre | 2 | |||
| Helderste ster | Cor Caroli (α CVn) | |||
| Naaste ster | DG Canum Venaticorum (DG CVn) | |||
| Sterre helderder as 3 m | 1 | |||
| Sterre met planete | 3 | |||
| Messier-voorwerpe | 5 | |||
| Bayer-/Flamsteed-sterre | 21 | |||
| Meteoorreëns | Canes Venaticids | |||
| Aangrensende sterrebeelde | ||||
| Groot Beer, Veewagter, Berenike se Hare | ||||
| ||||
Geskiedenis
wysigDie sterre van die Jaghonde is nie helder nie. In die klassieke tyd het Ptolemaeus hulle in die sterrebeeld Groot Beer ingesluit. In die Middeleeue is die honde as die Veewagter se honde geïdentifiseer weens ’n verkeerde vertaling van die woord "knuppel". (Sekere sterre van die Veewagter is aanvanklik geïdentifiseer as die Veewagter se knuppel.)[1][2]
Johannes Hevelius was in die 17de eeu die eerste sterrekundige wat besluit het om dié sterre ’n afsonderlike sterrebeeld te maak.[3] Hy het die noordelike hond Asterion ("klein ster")[4] en die suidelike hond Chara ("vreugde") genoem. Hy het hulle is sy steratlas as die Jaghonde aangedui.[5]
Ruimtevoorwerpe
wysig
Die sterrebeeld bevat geen helder sterre nie; α en β CVn is net 3 en 4 mag onderskeidelik. Die helderste ster is Cor Caroli (α² CVn), wat genoem is na Karel I, die afgesette koning van Engeland.[6] La Superba (Y CVn) is ’n veranderlike ster wat in 158 dae wissel tussen 4,7 en 6,2 mag.
Die Jaghonde bevat vyf Messier-voorwerpe, insluitende vier sterrestelsels. Een van die bekendstes is die Draaikolk-sterrestelsel (M51 of NGC 5194), ’n spiraalstelsel 37 miljoen ligjare van die Aarde af. Dit word dikwels beskou as een van die mooiste sigbare galaktikas. Dit het baie stervormende streke en newels in sy arms wat hulle pienk en blou verkleur in teenstelling met die ouer, geel kern. M51 het ’n kleiner metgesel, NGC 5195, wat baie min stervormende streke het en dus geel vertoon. Dit beweeg agter M51 verby en kan die rede wees vir die groter sterrestelsel se ontsaglike stervorming.[7]
Messier 94 (of NGC 4736) is ’n sterrestelsel sowat 15 miljoen ligjare ver. Dit het ’n helder kern en spiraalvormige arms. Die buitestreke van die stelsel is besonder helder in die ultraviolet vanweë ’n ring van nuwe sterre om die kern wat 7 000 ligjare in deursnee is.
Verwysings
wysig- ↑ Allen (1963). p. 105.
- ↑ Kunitzsch, P., (1959). Arabische Sternnamen in Europa. Wiesbaden: Otto Harassowitz. pp. 123–124.
{{cite book}}: AS1-onderhoud: ekstra leestekens (link) AS1-onderhoud: meer as een naam (link) Kunitzsch, P., (1974). Der Almagest: Die Syntaxis Mathematica des Claudius Ptolemäus in arabisch-lateinischer Ūberlieferung. Wiesbaden: Otto Harassowitz. pp. 227–228.{{cite book}}: AS1-onderhoud: ekstra leestekens (link) AS1-onderhoud: meer as een naam (link) Kunitzsch, P., (1990). Der Sternkatalog des Almagest Die arabisch-mittelalterliche Tradition: II Die lateinische Ūbersetzung Gerhards von Cremona. Wiesbaden: Otto Harassowitz. pp. 48–49.{{cite book}}: AS1-onderhoud: ekstra leestekens (link) AS1-onderhoud: meer as een naam (link) - ↑ Star Tales: Canes Venatici
- ↑ Kunitzsch, P., and, Smart, T., (2006). A Dictionary of Modern Star Names: A Short Guide to 254 Star Names and Their Derivations (2nd Revised uitg.). Cambridge, MA: Sky Publishing. p. 22. ISBN 1-931559-44-9.
{{cite book}}: AS1-onderhoud: ekstra leestekens (link) AS1-onderhoud: meer as een naam (link) - ↑ Hevelius, J., (1690). Firmamentum Soviescianum. Leipzig.
{{cite book}}: AS1-onderhoud: ekstra leestekens (link) AS1-onderhoud: meer as een naam (link) - ↑ Volgens sommige bronne is dit genoem na koning Karel II.
- ↑ Wilkins, Jamie; Dunn, Robert (2006). 300 Astronomical Objects: A Visual Reference to the Universe. Buffalo, New York: Firefly Books. ISBN 978-1-55407-175-3.
Eksterne skakels
wysig- Photographic Catalogue of Deep Sky Objects in Canes Venatici Geargiveer 27 September 2007 op Wayback Machine
- The Deep Photographic Guide to the Constellations: Canes Venatici
- Star Tales – Canes Venatici, deur Ian Ridpath
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Jaghonde.
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
