Johan Helmich Roman

Johan Helmich Roman (26 Oktober 1694 – 20 November 1758) was 'n Sweedse Barokkomponis. Hy is al "die vader van Sweedse musiek" of "die Sweedse Händel" genoem. Hy was vir die grootste gedeelte van die Sweedse Opera se Era van Vryheid die leier daarvan.

Lewe

Roman is in Stockholm gebore as die seun van Johan Roman, 'n lid van die Sweedse koninklike kapel. Die familienaam "Roman" is waarskynlik afkomstig van die Finse pleknaam Rauma, aangesien Johan se voorouers in Finland gewoon het. Die seun ontvang waarskynlik sy eerste musieklesse van sy vader. Hy sluit in 1711 by die koninklike kapel aan as 1ste viool- en hobospeler. Rondom 1715 verleen die koning toestemming aan Rome om in die buiteland te studeer. Die jong komponis spandeer byna ses jaar in Londen. Hy het byna sekerlik studeer onder Johann Christoph Pepusch, en ontmoet vir Francesco Geminiani en Giovanni Bononcini, asook vir Händel, wie se musiek 'n blywende indruk op Romein maak.

Roman keer in 1721 na Swede terug. Hy word spoedig aangestel as adjunkmeester van die koninklike kapel, en ses jaar later word hy hoofmeester van die Kungliga Hovkapellet (Sweedse Koninklike Orkes). Roman se lewe gedurende die 1720's word oorheers deur organisatoriese aktiwiteite wat tot 'n beter standaard in die kapel lei, en in 1731, die eerste openbare konserte in Swede. Roman se enigste werk wat gedurende sy leeftyd gepubliseer is, 'n versameling van 12 sonates vir o.a. fluit en klavesimbel, verskyn in 1727. In 1730 tree Roman in die huwelik, maar sy vrou sterf slegs vier jaar later. In 1734 verlaat die komponis Swede ten einde verskeie Europese lande te besoek - Oostenryk, Engeland, Frankryk, Duitsland en Italië. Hy keer in 1737 na Stockholm terug en bring 'n skat van musiek van verskillende komponiste terug vir die koninklike kapel om uit te voer. In 1738 trou Roman weer. In 1740 word hy verkies as lid van die pasgestigte Koninklike Sweedse Akademie van die Wetenskappe.

Roman se suksesvolle loopbaan ontaard egter in die vroeë 1740's in 'n nagmerrie. Die grootste beskermheer van die komponis, Koningin Ulrika Eleonora van Swede, sterf aan die einde van 1741. In 1742 word Roman se aktiwiteit belemmer deur gesondheidsprobleme. In 1744 komponeer Roman een van sy beste werke, getiteld Drottningholmsmusique: 'n groot orkesuite vir die troue van kroonprins Adolf Frederick van Swede en Louisa Ulrika van Pruise. Ironies genoeg is dit te wyte aan Adolf Frederick en Louisa Ulrika dat Roman se loopbaan skipbreuk lei. Die nuwe kroonprinses het verskillende smake in musiek gehad, en haar man het 'n sterk mededingende kapel opgerig. Uiteindelik sterf Roman se tweede vrou, Maria Elisabeth Baumgardt, in 1744 en laat sodoende die komponis met vyf kinders agter.

In 1745 tree Roman weens doofheid af van sy pos as leier van die koninklike kapel, wat tydens die voorafgaande jare vinnige vordering gemaak het. Hy vestig hom in die gemeente Ryssby, op die landgoed Lilla Haraldsmåla, naby die stad Kalmar in Suidoos-Swede. Afgesien van 'n enkele besoek aan Stockholm in 1751–52 om die begrafnis- en kroningsmusiek te lei tydens die toetrede van Adolph Frederik, was Roman se laaste jare gewy aan die vertaling van Europese teoretiese verhandelinge in Sweeds, en die verwerking van heilige tekste in Sweeds. Hy is in 1758 in Haraldsmåla oorlede. Sy werk is nie vergeet en verwaarloos nie, want reeds nege jaar na sy dood hou die Koninklike Akademie van die Wetenskappe 'n gedenkplegtigheid waartydens Roman se prestasies gedokumenteer word; afskrifte van Roman se werke kan gevind word in manuskripte van so laat as 1810.

Musiek

Een van Roman se bekendste komposisies is die Drottningholm Musiek of Musiek vir 'n Koninklike Troue. Dit bestaan uit 'n versameling van 24 kort stukke wat wissel van ongeveer een tot ses minute lank. Roman het hierdie musiek geskryf vir die troue in Augustus 1744 van kroonprins Adolf Frederick van Swede en sy bruid Louisa Ulrika van Pruise. Hulle troue het plaasgevind in die paleis van Drottningholm (vandaar die moderne titel). Die feesvieringe het vier dae geduur. Die stukke van die komposisie is blykbaar gekies en gerangskik soos dit die geleentheid pas. Roman het ook agt stukke in reserwe gehou. Hierdie stukke staan bekend as die Suite in D majeur, en word ook soms die Klein Drottningholm Musiek, of Korter Drottningholm Musiek genoem. Albei is moderne terme wat deur die Sweedse dirigent en musikant Claude Génetay uitgedink is.

Ander stukke wat deur Roman geskryf is, sluit in die suite van Sjukmans Musiquen en die Italiaans-geïnspireerde kantate getiteld Piante amiche. Die manuskrip bestaan tans uit 'n mis, motette, meer as 80 psalms, 21 simfonieë, 6 ouvertures, meer as 20 vioolsonates, twaalf klavesimbelsonates en verskeie ander werke.

Bron

• Keefe, Simon P., 1968. The Cambridge History of Eighteenth-Century Music. Cambridge: Cambridge University Press, 2011. Page 421.

Eksterne skakels

• An informative site about Johan Helmich Roman op Wayback Machine (archived 26 Oktober 2009)
• (in Sweeds) Johan Helmich Roman versameling van die Musiekbiblioteek van Swede
• Musiek en media deur Johan Helmich Roman op die International Music Score Library Project