Kirgisies

(Aangestuur vanaf Kirgies)
Hierdie artikel handel oor die taal. Vir die etniese groep, sien Kirgisiërs.

Kirgisies (кыргызча, قىرعىزچا, kyrgyzcha, [qɯɾʁɯzʧɑ] of кыргыз тили, قىرعىز تىلى, kyrgyz tili, [qɯɾʁɯz tili]) is 'n Turkiese taal wat deur sowat 4,6 miljoen mense in Kirgisië, Afganistan, Tadjikistan, Oesbekistan, Pakistan en die Volksrepubliek China gepraat word. Dit is die vyfde mees algemene taal van Sentraal-Asië naas Oesbekies, Kasaks, Tadjiks en Turkmeens asook die sewende mees gesproke Turkiese taal naas Turks, Azerbeidjans, Oesbekies, Kasaks, Oeigoers en Turkmeens. Kirgisies is die amptelike taal van die Republiek Kirgisië en verwant aan Kasaks en Karakalpaks.

Kirgisies
кыргызча, قىرعىزچا, kyrgyzcha of кыргыз тили, قىرعىز تىلى, kyrgyz tili 
Uitspraak: [qɯɾʁɯzˈtʃɑ] of [qɯɾˈʁɯz tiˈli]
Gepraat in: Vlag van Kirgisië Kirgisië
Vlag van Afghanistan Afghanistan
Vlag van Tadjikistan Tadjikistan
Vlag van Oesbekistan Oesbekistan
Vlag van Pakistan Pakistan
Vlag van die Volksrepubliek China Volksrepubliek China 
Gebied: Sentraal-Asië
Totale sprekers: 4,6 miljoen[1]
Taalfamilie: Altaïes
 Turkies
  Kipchak
   Kipchak-Nogay
    Kirgisies 
Skrifstelsel: Latynse alfabet
Cyrilliese alfabet
Arabiese alfabet 
Amptelike status
Amptelike taal in: Vlag van Kirgisië Kirgisië
Gereguleer deur: Kirgisiese taalagentskap
Taalkodes
ISO 639-1: ky
ISO 639-2: kir
ISO 639-3: kir 
Verspreiding van Kirgisies
Etniese kaart van Sentraal-Asië
Die Kirgisiese Cyrilliese alfabet

Kirgisies word amptelik met 'n aangepaste Cyrilliese alfabet geskryf, maar op die internet word ook 'n variant van die Latynse alfabet gebruik. In Afganistan en die Volksrepubliek China word 'n aangepaste Arabiese alfabet gebruik.

Na die verbrokkeling van die Sowjetunie (aan die begin van die 1990's) het die regerings van die Sentraal-Asiatiese lande met Turkiese tale op die amptelike gebruik van die nuwe Turks-Latynse alfabet besluit. Vir Kirgisies en Kasaks het 'n kommissie 'n gemeenskaplike alfabet uitgewerk.[2]

Deesdae is Russies steeds die belangrikste taal in die groot stede, soos Bisjkek, terwyl Kirgisies sy waarde en invloed veral onder die jongmense verloor.[3]

Verwysings wysig

  1. "Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Kyrgyz" (in Engels). Ethnologue. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Mei 2020. Besoek op 25 Januarie 2019.
  2. (ru) Президент Турции Гюль в Астане уговаривает Н.Назарбаева перейти на латинский алфавит Geargiveer 3 September 2009 op Wayback Machine
  3. "Ferdinand, S. & Komlósi, F. 2016. Vitality of the Kyrgyz Language in Bishkek" (in Engels). IJORS 5-2, bl. 210-226. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Augustus 2018. Besoek op 10 September 2016.

Eksterne skakels wysig

 
Wikipedia
Sien gerus Wikipedia se uitgawe in Kirgisies