Manuel I Komnenos

Manuel I Komnenos of Comnenus (Grieks: Μανουήλ Α' Κομνηνός, Manouēl I Komnēnos; 28 November 1118 - 24 September 1180) was keiser van die Bisantynse Ryk in die 12de eeu, tydens ’n baie belangrike keerpunt in die geskiedenis van Bisantium en die Middellandse See-gebied. Sy bewind was die einde van die Komnenos-herstel van die ryk, ’n tydperk waarin die militêre en ekonomiese mag herstel is en die ryk ’n kulturele herlewing ondervind het.

Manuel I Komnenos
Keiser van die Bisantynse Ryk
Miniatuurportret van Manuel I uit ’n manuskrip (Vatikaanse Biblioteek, Rome).
Bewind	8 April 1143 - 24 September 1180
Dinastie	Komnenos
Gebore	28 November 1118
Oorlede	24 September 1180 (op 61)
Voorganger	Johannes II Komnenos
Opvolger	Alexios II Komnenos
Vrou	Bertha van Sulzbach Maria van Antiogië
Vader	Johannes I Komnenos
Moeder	Irene van Hongarye
Godsdiens	Oosters-Ortodoks

Lewe

As vierde oudste seun van Johannes II Komnenos het dit onwaarskynlik gelyk dat Manuel ooit sou keiser word. Omdat sy pa se troonbestyging amper deur ’n sameswering in die wiele gery is, het Johannes sy oudste seun, Alexios, in 1122 as medekeiser aangewys. Alexios is egter in 1142 oorlede en Johannes se tweede oudste seun, Andronikos, kort daarna.

Nadat Manuel homself bewys het in sy pa se oorlog teen die Seldjoekse Turke is hy as Johannes se opvolger gekies in die plek van sy ouer oorlewende broer, Isak. Nadat Johannes op 8 April 1143 dood is, het die Bisantynse leërs Manuel tot keiser verklaar.

Bewind

Manuel was gretig om die Bisantynse Ryk weer die supermag van die Mediterreense wêreld te maak soos voorheen, en hy het ’n energieke en ambisieuse buitelandse beleid gevolg. In die proses het hy bondgenootskappe gesluit met die pous en die weste. Hy het die politieke kaarte van die Balkan en die oostelike Mediterreense gebied herskryf en die deurgang van die potensieel gevaarlike Tweede Kruistog deur sy ryk knap hanteer.

Aan die einde van sy bewind is sy suksesse in die ooste amper gekortwiek deur ’n ernstige nederlaag by Myriokephalon, deels weens sy arrogansie om ’n goed verdedigde Seldjoekse posisie aan te val. Hoewel die Bisantynse leërs herstel en Manuel ’n bevredigende vredesooreenkoms met sultan Kilij Arslan II gesluit het, was Myriokephalon die laaste, onsuksesvolle poging deur die ryk om Anatolië van die Turke terug te wen.

Die Grieke het Manuel ho Megas (Grieks: ὁ Μέγας, vertaal as "die Grote") genoem. Die mense wat hom gedien het, was baie lojaal teenoor hom. Manuel, wat beïnvloed is deur sy kontak met westerse Kruisvaarders, het ook in die weste ’n reputasie gehad as "die mees geseënde keiser van Konstantinopel". Moderne geskiedkundiges beskou hom egter in ’n minder gunstige lig; hulle meen sy groot mag was te danke aan die suksesse van die Komnenos-dinastie wat hy verteenwoordig het en nie sy eie nie. Omdat die Bisantynse Ryk katastrofaal agteruitgegaan het ná Manuel se dood, is dit net natuurlik om die redes daarvoor in sy bewind te soek.

Bisantium was ’n indrukwekkende ryk toe Manuel in 1180 dood is kort ná sy seun, Alexios, se verlowing aan die dogter van die koning van Frankryk. Danksy die diplomatieke betrekkinge en veldtogte van Alexios I, Johannes en Manuel was dit ’n magtige ryk, ekonomies vooruitstrewend en veilig. Daar was egter ook probleme; van die ryk se buitelandse vyande het net gewag vir die regte oomblik om aan te val – veral die Turke in Anatolië, wat Manuel op die ou end nie verslaan het nie, en die Normandiërs in Sisilië, wat die ryk al verskeie kere aangeval het. Die ryk het ’n sterk leier nodig gehad om die vyande weg te hou en die staatskis weer aan te vul. Manuel se seun was egter minderjarig en sy ongewilde regering is in ’n gewelddadige staatsgreep omvergewerp. Dit het die solidariteit van die Komnenos-dinastie verswak.

Bronne

• Choniates, Niketas, critical edition and translation by Magoulias, Harry J., red. (1984). O City of Byzantium: Annals of Niketas Choniatēs. Detroit: Wayne State University Press. ISBN 978-0-8143-1764-8. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
• Gibbon, Edward (1995). "XLVIII-The Decline and Fall". The History of the Decline and Fall of the Roman Empire (Volume III). Penguin Classics. ISBN 0-14-043395-3.
• Magdalino, Paul (2002). The Empire of Manuel I Komnenos, 1143–1180. Cambridge University Press. ISBN 0-521-52653-1.
• Magdalino, Paul (2005). "The Byzantine Empire (1118–1204)". The New Cambridge Medieval History edited by Rosamond McKitterick, Timothy Reuter, Michael K. Jones, Christopher Allmand, David Abulafia, Jonathan Riley-Smith, Paul Fouracre, David Luscombe. Cambridge University Press. ISBN 0-521-41411-3.

• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia