NG gemeente Riversdal

Die NG Gemeente Riversdal is die 24ste oudste gemeente van die NG Kerk en die derde oudste tussen Kaapstad en George, waar Swellendam in 1798 en Caledon in 1811 gestig is.

Die gemeente se kerkgebou word toegeskryf aan Hermann Kallenbach en A. Reynolds, maar die eintlike argitek was die Skots gebore Alexander Forrest (1878–1943) wat by hulle firma gewerk het. Ds. Johannes Rudolph Albertyn het die hoeksteen op 4 Maart 1908 gelê.

Tot en met sy stigting as gemeente het Riversdal deel van die groot gemeente Swellendam uitgemaak, en dr. William Robertson, toe predikant van laasgenoemde gemeente, het van tyd tot tyd oorgekom om dienste hier waar te neem. Die behoefte aan ’n plek van aanbidding is sterk gevoel en op aanbeveling van dr. Robertson is die plaas Doornkraal in Julie 1837 van Hermanus Jacobus Steyn vir die bedrag van sesduisend ryksdaalders gekoop.

Die bestaande woonhuis op die plaas was ’n ruim, stewige gebou en die kerkbestuur het besluit om die middelmure te verwyder sodat dit dan as “Godsdienstig Gesticht” sou kon dien. Hierdie eerste plek van aanbidding of “Godsdiensgestig”, is op 5 Februarie 1838 plegtig ingewy en was tot 1945 in gebruik.

Die dorp Riversdal is genoem na die destydse siviele kommissaris van die distrik Swellendam, Sy Ed. Harry Rivers, wat in die stigting van die gemeente baie belanggestel het. In April 1839 is ds. H.A. Moorrees as die eerste leraar van die pas gestigte gemeente aangestel, met dr. Robertson van Swellendam as die eerste konsulent. Ds. Moorrees se dienstyd was egter van korte duur. In Februarie 1843 het hy die beroep na Kruisvallei (op Tulbagh) aangeneem en daar tot sy dood in 1866 gearbei.

Sy opvolger was ds. P.B. Borcherds (1843-’80). Hy het dadelik aandag gegee aan die bou van die kerk vir die gemeente. Kollektelyste is deur die verskillende veldkornette rondgeneem en erwe is verkoop om fondse in te samel. Op 13 Januarie 1844 is die hoeksteen van ’n nuwe kerkgebou gelê en op 11 April 1845 het die plegtige inwyding plaasgevind. Die gebou, wat £2 500 gekos het, is binne vier jaar ten volle betaal.

Die eerste pastorie is in 1856 gebou en is dekades lank as ’n koshuis vir dogters gebruik. In 1880 is die eerste pastorie aan die skoolkommissie vir onderwysdoeleindes afgestaan en ’n tweede pastorie is regoor opgerig; daar het ds. P.J.G. de Vos (later prof.) sy intrek geneem. Ook die tweede pastorie, later bekend as Huis De Vos, is as ’n koshuis vir hoërskooldogters gebruik.

Die ou kerkgebou is in 1907 afgebreek en die huidige kerk is in 1908 op dieselfde plek opgerig. Die ontwerp van die nuwe kerk word toegeskryf aan Hermann Kallenbach en A. Reynolds, maar die eintlike argitek was die Skots gebore Alexander Forrest (1878–1943) wat by hulle firma gewerk het. Ds. Johannes Rudolph Albertyn het die hoeksteen op 4 Maart 1908 gelê. Dit bied sitplek aan meer as die 1 600 kerkgangers.

In 1955 het die eerste en enigste dogtergemeente op die dorp, Riversdal-Wes, van die moedergemeente afgestig. Die gemeentes Ladismith (1850), Heidelberg (1855), Vanwyksdorp (1904), Albertinia (1904) en Stilbaai (1942) kan as dogtergemeentes van Riversdal beskou word.

Gedurende die eerste 100 jaar van sy bestaan het 10 predikante die gemeente bedien.

Enkele leraars

• Jasper van der West­huizen, ? – 29 Februarie 2020

Bronne

• (nl) Maeder, ds. G.A. en Zinn, Christian. 1917. Ons Kerk Album. Kaapstad: Ons Kerk Album Maatschappij Bpkt.
• (af) Olivier, ds. P.L. (samesteller), 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.