NG gemeente Witbank

Die NG gemeente Witbank is die moedergemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in die stad Witbank in Mpumalanga.

Ds. Paul Nel, assessor sinodi van die Transvaalse Kerk, het die hoeksteen van die Klipkerk, ontwerp deur Wynand Louw, op 20 November 1920 gelê. Die boumeester was W.B. Anderson en die klerk van werke W.J. Vos.

Ds. Marthinus Cornelis Hattingh, medeleraar.

Ds. C.H.P. Malan, mederleraar.

Stigting

In 1919 is die gemeente Witbank van Middelburg afgestig. Die eerste kerkraad het uit die staanspoor besluit om kerk te bou. Met so te sê geen fondse nie is die saak in die geloof aangedurf. Op Vrydag 19 November 1920 het die bevestiging van die eerste leraar van die gemeente, ds. J.C. Lamprecht, en ook die hoeksteenlegging van die kerkgebou plaasgevind. Met die kerkgebou kniehoogte, 'n oortrokke rekening op die bank en 'n ledetal van nog geen vyfhonderd nie, was die vooruitsig uiters benard. In 1923 is 'n lening van £10 000 teen 'n rentekoers van 7 persent met die Paarlse Eksekuteurskamer aangegaan. Die gemeente was goed op weg om sy afstigting te regverdig toe ds. Lamprecht in 1927 vertrek.

Di. Koch en Brink

Die vakature is in Maart 1928 gevul met die bevestiging van ds. J.A. Koch. Die vakature het egter sy nadelige uitwerking laat geld en met die naderende depressie reeds aan die horison, het die idee by sommige gemeentelede laat posvat dat dit beter sou wees om boedel oor te gee. Aan die begin van 1934 het ds. C.B. Brink hom die beroep na Witbank laat welgeval en met hom aan die spits het sake gou 'n ander wending geneem. Gedurende sy agtjarige verblyf in die gemeente het die bankrotgaan-idee plek gemaak vir 'n hoopvolle beëindiging van die skuldelas. Die skuld is verminder tot £8 000, ‘n sierlike pastorie gebou, 'n kerkorrel geïnstalleer (Middelburg het sy ou orrel aan Witbank geskenk), die kerkgebou opgeknap en die nuwe kiaathoutbanke bestel.

Di. De Vries en Hatting

Ds. Brink se opvolger, ds. Wouter de Vries, het die leisels moedig opgeneem en binne afsienbare tyd die skuld op die kerk volkome uitgedelg. Toe het die kerkraad oorgegaan tot die beroep van 'n sendeling in die persoon van eerw. Van der Merwe, vir wie ook 'n pastorie aangekoop is. Ná die vertrek van ds. De Vries na Pretoria is 'n suksesvolle beroep eindelik op ds. M. C. Hattingh van Roodepoort uitgebring, en is hy in Mei 1949 hier bevestig. Die kerkraad het besef dat die werk buite beheer van een predikant is en is ds. C.H.P. Malan as medeleraar op Witbank bevestig.

In 1952 berig die gemeente in Ons gemeentelike feesalbum: “As belangrike spoorwegaansluiting in 'n baie ryk steenkoolgebied, brei Witbank buitengewoon vinnig uit; sy munisipale grense sluit 'n groot kragstasie, sianied- en karbiedfabriek in.”

Die dorp het mettertyd die afmetings van 'n stad aangeneem en so het dit nodig geraak om ook die volgende NG gemeentes hier te stig: Witbank-Klipfontein, Witbank-Panorama, Witbank-Suid, Witbank-Vallei en Witbank-Park (wat egter by Witbank-Vallei ingelyf is).

Bronne

• Olivier, ds. P.L. (samesteller), Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952.