Nezahualcoyotl
Nezahualcoyotl (Texcoco, 28 April 1402 - aldaar, 4 Junie 1472) was koning van Acolhuacan, 'n deelstaat van die Asteekse Ryk. Hy was ook 'n digter en 'n filosoof.
| Nezahualcoyotl | |
|---|---|
| Tlatoani van Texcoco | |
| |
| Dinastie | Huis van Texcoco |
| Bewind | 1429 – 1472 |
| Volle naam | Nezahualcoyotly Acolmiztli |
| Gebore | 28 April 1402 |
| Texcoco | |
| Gesterf | 4 Junie 1472 (op 70) |
| Texcoco | |
| Voorganger | Ixtlilxochitl I |
| Opvolger | Nezahualpilli |
| Vader | Ixtlilxochitl I |
| Moeder | Matlalcihuatzin |
Lewe wysig
Onder sy bestuur beleef die hoofstad Texcoco 'n bloeitydperk. Dié word die belangrikste stad, naas Tenochtitlan, in die Asteekse Ryk. Nezahualcoyotl was 'n bekende digter, filosoof en kunsliefhebber. Hy was ook vaardig in tegniese sake. Daar word van hom gesê dat hy persoonlik die dyk deur die Texcocomeer ontwerp het. Hy laat bonop 'n botaniese- en dieretuin aanlê. Hy laat die wette van Texcoco opskryf en dit word bewaar in 'n biblioteek, die eerste in die Amerikas. Die Spaanse veroweraars sou Texcoco later "die Athene van die westelike halfrond" noem.
Nezahualcoyotl was die seun van koning Ixtlilxochitl I en sy vrou Matlalcihuatzin, 'n dogter van die Asteekse keiser Huitzilihuitl. Nezahualcoyotl het vanuit 'n boom gesien hoe sy vader in 1418 of 1419 deur koning Tezozomoc van Atzcapotzalco vermoor word. Nezahualcoyotl word hierna gevange geneem. Met behulp van 'n vriend van sy vader sou hy egter oorleef. Die vriend trek homself aan soos Nezahualcoyotl en die soldate van Tezozomoc maak hom dood, in die veronderstelling dat hy Nezahualcoyotl is. Nezahualcoyotl slaag egter daarin om te ontvlug na Tenochtitlan waar hy sweer om die dood van sy vader te wreek.
Tezozomoc sterf in 1426 en word opgevolg deur sy seun Maxtla. Maxtla poog om Nezahualcoyotl in sy paleis te lok om hom te vermoor. Nezahualcoyotl ontdek die aanslag vroegtydig en slaag daarin om te ontsnap. Maxtla stel 'n losprys op sy kop in. Die volgende paar jaar swerf Nezahualcoyotl deur die berge rond. Nezahualcoyotl word egter nog steeds gesteun deur sy bevolking. Saam met andere edellui wie genoeg gehad het van Maxtla se tirannieke bewind dring hulle sy paleis binne, sleep hom uit 'n bad en maak hom dood. Nezahualcoyotl word op die troon geplaas. Sederdien word Nezahuatlcoyotl in Meksiko beskou as 'n simbool van verset teen onderdrukking en tirannie.
Hy was 'n aanhanger van 'n monoteïstiese godsdiens gefokus op die godheid Tloque Nahuaque, terwyl die grootste deel van sy bevolking aanhangers was van die politeïstiese Asteekse godsdiens. Om sy onderdane nie te kwets nie bestee Nezahualcoyotl egter ook aandag aan die tradisionele Asteekse gode.
Nezahualcoyotl probeer die selfstandigheid van Texcoco ten opsigte van invloed vanuit Tenochtitlan te bewaar. Hy bedryf 'n politiek wat byna pasifisties van aard is. Nezahualcoyotl verwerp die Asteekse oorlogsugtigheid en was 'n teenstander van die gebruik van die blommeoorlog om krygsgevangenes te buit vir menseoffers deur die Asteke.
Daar is ongeveer 30 gedigte van Nezahualcoyotl wat bewaar gebly het. 'n Bekende gedig wat begin met: "die hele aarde is ‘n graf, en niks kan daaraan ontsnap nie" word verkeerdelik aan hom toegeskryf. Die idee en taal in die gedig kom nie met sy idees ooreen nie.
Nezahualcoyotl sterf in 1472 op 70-jarige leeftyd. Hy laat 110 kinders na, van tallose vroue en byvroue. Hy word opgevolg deur sy seun Nezahualpilli.
Hy word afgebeeld op die honderd Meksikaanse peso banknoot en die stad Ciudad Nezahualcóyotl is na hom vernoem.
Verwysings wysig
- Hierdie artikel is vertaal van die Nederlandse Wikipedia
Eksterne skakels wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Nezahualcoyotl.
