Wikipedia

Paul Newman

Amerikaanse akteur

Paul Leonard Newman (26 Januarie 1925 – 26 September 2008)[1] was ’n Amerikaanse akteur, rolprentregisseur en professionele renjaer. Hy het verskeie pryse gewen, onder meer ’n Oscar vir beste akteur sy rol in The Color of Money en nog agt Oscar-benoemings,[2] ses Golden Globes (insluitende drie erepryse), ’n Bafta, Screen Actors Guild-prys, Cannes-rolprentfees-prys, Emmy en nog talle erepryse. Hy het ook as renjaer verskeie nasionale kampioenskappe gewen.

Paul Newman
'n Beeld van die betrokke persoonlikheid.
Paul Newman in 1984
Geboortenaam Paul Leonard Newman
Geboorte (1925-01-26)26 Januarie 1925
Shaker Heights, Ohio, VSA
Sterfte 26 September 2008 (op 83)
Westport, Connecticut
Nasionaliteit Amerikaans
Beroep(e) Akteur
Aktiewe jare 1949–2008
Internet-rolprentdatabasis-profiel

Vroeë lewe

wysig

Newman is in Shaker Heights, Ohio, gebore as die seun van Arthur Sigmund Newman, eienaar van ’n sportwinkel,[3][4] en Theresa Fetzer of Fetsko. Sy pa was Joods; sy ouers was immigrante uit Hongarye en Pole. Sy ma was die dogter van ’n Slowaakse egpaar van Homonna in Hongarye (nou Humenné in Slowakye).[5][6] Newman het ’n broer, Arthur, gehad wat later ’n vervaardiger en produksiebestuurder geword het.[7]

Newman het vroeg al belangstelling getoon in die teater en op sewe het hy sy debuut in ’n skoolopvoering van Robin Hood gemaak. Ná die voltooiing van sy skoolloopbaan aan die Hoërskool Shaker Heights in 1943 het hy vir ’n kort ruk aan die Ohio-universiteit in Athens, Ohio, studeer.[7]

Tydens die Tweede Wêreldoorlog het Newman diens gedoen as radio-operateur en skutter. Hy wou ’n vlieënier word, maar hy is nie toegelaat nie toe uitgevind is hy is kleurblind.[7][8]

Ná die oorlog het hy sy BA-graad in drama en ekonomie in 1949 aan die Kenyon-kollege in Gambier, Ohio, voltooi.[9] Daarna het hy drie maande lank saam met die Woodstock Players getoer.[10] Hy het later ook aan die Yale School of Drama studeer voor hy New York toe is om onder Lee Strasberg te studeer.[7]

Loopbaan

wysig

Sukses

wysig
 
In sy eerste prent, The Silver Chalice (1954).

Newman het in 1951 in New York aangekom saam met sy eerste vrou, Jackie Witte.[11] Hy het sy debuut op Broadway in 1953 gemaak in William Inge se Picnic en het in 1955 in die oorspronklike Broadway-produksie van The Desperate Hours gespeel. In 1959 was hy in die oorspronklike Broadway-produksie van Sweet Bird of Youth saam met Geraldine Page en drie jaar later saam met haar in die rolprentweergawe. Hy het in dié tyd ook in TV-programme opgetree.

In Februarie 1954 het Newman ’n skermtoets gedoen saam met James Dean vir East of Eden (1955). Dean het sy rol gekry, maar Newman nie. In dieselfde jaar het Newman saam met Eva Marie Saint en Frank Sinatra gespeel in ’n lewende TV-uitsending van Our Town, ’n musikale verwerking van Thornton Wilder se verhoogstuk. Newman het James Dean op die nippertjie vervang.[12] Newman het ná James Dean se noodlottige motorongeluk nog twee keer rolle vertolk waar Dean die eerste keuse was: Billy the Kid in The Left Handed Gun en Rocky Graziano in Somebody Up There Likes Me.

Newman se eerste fliek vir Hollywood was The Silver Chalice (1954). Die prent het misluk.[13] In 1956 het hy groter aandag getrek vir sy rol as die bokser Graziano in Somebody Up There Likes Me. Teen 1958 was hy een van die warmste sterre in Hollywood. Later in dié jaar het hy saam met Elizabeth Taylor in Cat on a Hot Tin Roof gespeel. Die prent was ’n groot sukses en Newman het sy eerste Oscar-benoeming gekry. Hy het in dié jaar ook in The Long, Hot Summer gespeel saam met Joanne Woodward, wat hy toe weer gesien het nadat hulle mekaar in 1953 die eerste keer ontmoet het. Hy het by die Cannes-rolprentfees van 1958 die prys vir beste akteur gewen vir dié rol.

Grootste rolprente

wysig

Newman was een van die min sterre wat die oorgang gemaak het van die 1950's na die 1960's en 1970's. Sy rebelse persona was gewild by die volgende generasie. Hy het in Exodus (1960), The Hustler (1961), Hud (1963), Harper (1966), Hombre (1967), Cool Hand Luke (1967), The Towering Inferno (1974), Slap Shot (1977) en The Verdict (1982) gespeel. Hy het saam met sy mede-akteur Robert Redford en die regisseur George Roy Hill gewerk aan Butch Cassidy and the Sundance Kid (1969) en The Sting (1973).

Hy het saam met sy vrou, Joanne Woodward, gespeel in The Long, Hot Summer (1958), Rally 'Round the Flag, Boys!, (1958), From the Terrace (1960), Paris Blues (1961), A New Kind of Love (1963), What a Way to Go! (1964), Winning (1969), WUSA (1970), The Drowning Pool (1975), Harry & Son (1984) en Mr. and Mrs. Bridge (1990).

 
By die Cannes-rolprentfees in 1987.

Benewens Harry & Son waarin hy gespeel en waarvan hy die regisseur was, het hy nog vier prente geregisseer waarin hy nie gespeel het nie, maar sy vrou wel: Rachel, Rachel (1968), The Effect of Gamma Rays on Man-in-the-Moon Marigolds (1972), die TV-weergawe van die toneelstuk The Shadow Box (1980) en ’n rolprentweergawe van Tennessee Williams se The Glass Menagerie (1987).

Altesaam 25 jaar ná The Hustler het Newman weer die rol van "Fast" Eddie Felson vertolk in die regisseur Martin Scorsese se The Color of Money (1986). Hy het daarvoor die Oscar vir beste akteur gewen.

Laaste werk

wysig

In 2003 het hy in ’n Broadway-herhaling van Wilder se Our Town gespeel en ’n Tony-benoeming gekry. ’n Opgeneemde weergawe is op TV vertoon en Newman is benoem vir ’n Emmy.[14]

Sy laaste rol was as ’n bendeleier in die 2002-prent Road to Perdition saam met Tom Hanks, waarvoor hy vir ’n Oscar benoem is vir beste manlike byspeler. Hy was daarna die verteller in die prent Dale (2007) en in die dokumentêr The Meerkats (2008).

Newman het op 25 Mei 2007 aangekondig dat hy finaal aftree.[15]

Persoonlike lewe

wysig
 
Newman en sy vrou Joanne Woodward in 1958.

Newman was van 1949 tot 1958 getroud met Jackie Witte.[7] Hulle het twee dogters, Stephanie Kendall en Susan,[7] en ’n seun, Scott, gehad. Scott, ook ’n akteur, is in 1978 weens ’n oordosis dwelms dood.[16] Paul Newman het die Scott Newman-sentrum vir die voorkoming van dwelmmisbruik ter nagedagtenis van sy seun gestig.[17]

Newman het die aktrise Joanne Woodward in 1953 ontmoet. Kort ná die verfilming van The Long, Hot Summer in 1957 is hy van Witte geskei. Hy is vroeg in 1958 met Woodward getroud. Hulle was 50 jaar lank getroud tot met sy dood in 2008.[18] Hulle het drie dogters gehad: Nell, Melissa en Claire.

Newman was bekend vir sy toewyding aan sy gesin.[19]

 
’n Newman Freeman Racing NF Spyder Can-Am-resiesmotor

Newman het in motorresies begin belangstel tydens die verfilming van Winning (1969). Hy het later ’n groot geesdriftige geword en het in 1971 sy eerste TV-program Once Upon a Wheel aangebied oor die geskiedenis van die sportsoort.[20][21] Newman het in 1972 aan sy eerste resies as ’n professionele jaer deelgeneem, in Thompson, Connecticut. Hy het eindelik vier nasionale kampioenskappe gewen. In 1979 het hy aan die 24-uur-ren van Le Mans deelgeneem in ’n Porsche 935 en tweede geëindig.[22]

Van die middel 1970's tot die vroeë 1990's het hy vir die Bob Sharp-renspan gejaag, hoofsaaklik in Datsuns en later Nissans in die Trans-Am-reeks. Op 70 het hy die oudste jaer geword wat deel was van ’n wenspan ’n groot resies;[23] hy het in sy klas gewen op 1995 se 24-uur-ren van Daytona.[24] Onder sy laaste resiese was die Baja 1000 in 2004 en weer die 24-uur-ren van Daytona in 2005.[25]

Newman het ook saam met Bill Freeman van die Porsche-renspan deelgeneem aan S.C.C.A.- en I.M.S.A.-byeenkomste, onder meer die Sebring 12-uur-sportmotoruithouren.

Siekte en dood

wysig
 
Newman in 2007.

In Junie 2008 is berig dat Newman longkanker het en in die Sloan-Kettering-hospitaal in New York behandel word.[26] Die skrywer A.E. Hotchner, wat saam met Newman die maatskappy Newman's Own gestig het, het aan Associated Press vertel Newman het hom 18 maande tevore van die siekte vertel.[27] Newman se woordvoerder het daarna gesê dit gaan goed met hom, maar het nie die gerugte van sy siekte bevestig of ontken nie.[28] In Augustus, nadat hy volgens berigte klaar was met sy chemoterapie, het Newman vir sy familie gesê hy wil tuis sterf.

Hy is op 26 September 2008 op die ouderdom van 83 oorlede, omring deur sy familie en goeie vriende.[29] Hy is veras op ’n privaat begrafnisdiens naby sy huis in Westport.[30]

Filmografie, pryse en benoemings

wysig

As akteur

wysig
Jaar Rolprent Rol Notas
1954 The Silver Chalice Basil
1955 (Producers' Showcase) Our Town George Gibbs
1956 Somebody Up There Likes Me Rocky Graziano Cinema Writers Circle-prys vir beste buitelandse akteur
The Rack Kapt. Edward W. Hall Jr.
1957 The Helen Morgan Story Larry Maddux
Until They Sail Kapt. Jack Harding
1958 The Long, Hot Summer Ben Quick Beste akteur (Cannes)
The Left Handed Gun Billy the Kid
Cat on a Hot Tin Roof Brick Pollitt Oscar-benoeming vir beste akteur, Bafta-benoeming vir ’n hoofrol, Laurel-benoeming vir manlike dramarol
Rally 'Round the Flag, Boys! Harry Bannerman
1959 The Young Philadelphians Anthony Judson Lawrence
1960 From the Terrace David Alfred Eaton
Exodus Ari Ben Canaan
1961 The Hustler Eddie Felson Bafta vir beste akteur in ’n hoofrol, Laurel-prys vir beste dramarol, Mar del Plata-prys vir beste akteur, Oscar-benoeming vir beste akteur, Golden Globe-benoeming vir beste akteur, drama
Paris Blues Ram Bowen
1962 Sweet Bird of Youth Chance Wayne Golden Globe-benoeming vir beste akteur, drama
Hemingway's Adventures of a Young Man Ad Francis, "The Battler" Golden Globe-benoeming vir beste manlike byspeler
1963 Hud Hud Bannon Oscar-benoeming vir beste akteur, Bafta-benoeming vir beste akteur in ’n hoofrol, Golden Globe-benoeming vir beste akteur, drama
A New Kind of Love Steve Sherman
The Prize Andrew Craig
1964 What a Way to Go! Larry Flint
The Outrage Juan Carrasco
1965 Lady L Armand Denis
1966 Harper Lew Harper
Torn Curtain Prof. Michael Armstrong Regisseur: Alfred Hitchcock
1967 Hombre John Russell
Cool Hand Luke Luke Jackson Oscar-benoeming vir beste akteur, Golden Globe-benoeming vir beste akteur, drama, Laurel-benoeming vir manlike rol
1968 The Secret War of Harry Frigg Wmn. Harry Frigg
1969 Winning Frank Capua
Butch Cassidy and the Sundance Kid Butch Cassidy Bafta-benoeming vir beste akteur in ’n hoofrol, Laurel-benoeming beste dramarol
1970 WUSA Rheinhardt
1971 Sometimes a Great Notion Hank Stamper
Once Upon a Wheel (TV-program, 1971) Homself World Television Festival-prys; beste internasionale sportdokumentêr
1972 Pocket Money Jim Kane
The Life and Times of Judge Roy Bean Roy Bean
1973 The Mackintosh Man Joseph Rearden
The Sting Henry Gondorff
1974 The Towering Inferno Doug Roberts
1975 The Drowning Pool Lew Harper
1976 Silent Movie Homself
Buffalo Bill and the Indians William F. "Buffalo Bill" Cody
1977 Slap Shot Reggie "Reg" Dunlop
1979 Quintet Essex
1980 When Time Ran Out... Hank Anderson
1981 Fort Apache, The Bronx Murphy
Absence of Malice Michael Colin Gallagher Oscar-benoeming vir beste akteur
1982 Come Along with Me TV
The Verdict Frank Galvin David di Donatello-prys vir beste buitelandse akteur, Oscar-benoeming vir beste akteur, Golden Globe-benoeming vir beste akteur, drama
1984 Harry & Son Harry Keach
1986 The Color of Money Fast Eddie Felson Oscar vir beste akteur, National Board of Review-prys vir beste akteur, Golden Globe-benoeming vir beste akteur, drama, New York Film Critics Circle-benoeming vir beste akteur
1989 Fat Man and Little Boy Genl. Leslie R. Groves
Blaze Earl K. Long
1990 Mr. and Mrs. Bridge Walter Bridge
1993 La Classe américaine Dave
1994 The Hudsucker Proxy Sidney J. Mussburger
Nobody's Fool Donald J. "Sully" Sullivan Silver Bear vir beste akteur, National Society of Film Critics-prys vir beste akteur, New York Film Critics Circle-prys vir beste akteur, Oscar-benoeming as beste akteur, Golden Globe-benoeming as beste akteur, drama, Screen Actors Guild-benoeming vir manlike hoofrol
1998 Twilight Harry Ross
1999 Message in a Bottle Dodge Blake Blockbuster Entertainment-benoeming as gunsteling-byspeler – drama/romanse
2000 Where the Money Is Henry Manning
2001 "The Blunder Years" (The Simpsons-episode) Homself Stem
2002 Road to Perdition John Rooney Phoenix Film Critics Society-benoeming vir beste manlike byspeler, Oscar-benoeming vir beste byspeler, Bafta-benoeming vir byspeler, Broadcast Film Critics Association-benoeming vir byspeler, Chicago Film Critics Association-benoeming vir byspeler, Golden Globe-benoeming vir byspeler, Online Film Critics Society-benoeming vir byspeler, Satellite-benoeming vir byspeler – rolprent
2003 Our Town Verhoogbestuurder Primetime Emmy-benoeming vir hoofrolspeler, Screen Actors Guild-benoeming vir akteur in ’n minireeks of TV-rolprent
2005 Empire Falls Max Roby Primetime Emmy vir byspeler, Golden Globe vir byspeler
Magnificent Desolation: Walking on the Moon 3D Dave Scott Stem
2006 Cars Doc Hudson/Hudson Hornet Stem
2007 Dale Verteller Stem
2008 The Meerkats Verteller Stem

As regisseur of vervaardiger

wysig
Jaar Rolprent Notas
1968 Rachel, Rachel Golden Globe vir beste regisseur – rolprent, Oscar-benoeming vir beste prent, New York Film Critics Circle-prys vir beste regisseur
1969 Butch Cassidy and the Sundance Kid Mede-vervaardiger, nie genoem
Winning Mede-vervaardiger, nie genoem
1970 WUSA Mede-vervaardiger
1971 Sometimes a Great Notion Regisseur en mede-vervaardiger
They Might Be Giants Vervaardiger
1972 The Effect of Gamma Rays on Man-in-the-Moon Marigolds Regisseur en vervaardiger
The Life and Times of Judge Roy Bean Mede-vervaardiger, nie genoem
1980 The Shadow Box Primetime Emmy-benoeming vir regie vir ’n minireeks, rolprent of spesiale program
1984 Harry & Son Regisseur en vervaardiger
1987 The Glass Menagerie
2005 Empire Falls Vervaardiger; Primetime Emmy-benoeming vir ’n minireeks

Erepryse

wysig
  • Newman het ook in 1986 ’n ere-Oscar ontvang en in 1994 die Jean Hersholt- Humanitêre Prys vir sy welsynwerk.
  • Hy het in 1992 saam met sy vrou, Joanne Woodward, die Kennedy Center Honors ontvang.
  • Hy het die prys Golden Globe vir nuwe ster van die jaar vir The Silver Chalice (1957) gekry, die Henrietta-prys as rolprentgunsteling — manlik (1964 en 1966) en die Cecil B. DeMille-prys vir sy lewenslange bydrae (1984).
  • Newman is nadoods opgeneem in die Connecticut Hall of Fame.

Gepubliseerde werk

wysig
  • Newman, Paul; Hotchner, A.E. Newman's Own Cookbook. Simon & Schuster, 1998. ISBN 0-684-84832-5.
  • Newman, Paul; Hotchner, A.E. Shameless Exploitation in Pursuit of the Common Good. Doubleday Publishing, 2003. ISBN 0-385-50802-6.

Verwysings

wysig
  1. ↑ "Film Star Paul Newman dead at 83." Reuters.com. 27 September 2008. Tourtellotte, Bob (27 September 2008). "Paul Newman dies at 83". Cable News Network (in Engels). CNN.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Januarie 2020. Besoek op 27 September 2008.
  2. ↑ "Persons With 5 or More Acting Nominations" (in Engels). Academy of Motion Picture Arts and Sciences. 1 Maart 2008. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Julie 2016. Besoek op 30 Desember 2008.
  3. ↑ Paul Newman Biography (1925–). – FilmReference.com.
  4. ↑ "Paul Newman: A Life, by Shawn Levy – Excerpt" (in Engels). Scribd.com. 5 November 2009. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Maart 2016. Besoek op 1 Februarie 2012.
  5. ↑ Morella, Joe; Epstein, Edward Z. (1988). Paul and Joanne: A Biography of Paul Newman and Joanne Woodward. Delacorte Press. ISBN 0-440-50004-4.
  6. ↑
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Paul Newman biography Geargiveer 23 Oktober 2007 op Wayback Machine. – Tiscali.co.uk.com.
  8. ↑ Paul Newman Geargiveer 25 November 2014 op Wayback Machine. – Biographies in Naval History. – Navy.mil.
  9. ↑ "Newman gives $10M to Ohio alma mater" (in Engels). USA Today. 2 Junie 2007. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Maart 2016. Besoek op 19 September 2013.
  10. ↑ Borden, Marian Edelman (2 November 2010). "Paul Newman: A Biography". ISBN 978-0-313-38310-6. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (hulp)
  11. ↑ * Actor Paul Newman's dramatic roots were sprouted on Staten Island
  12. ↑ Weiner, Ed; Editors of TV Guide (1992). The TV Guide TV Book: 40 Years of the All-Time Greatest Television Facts, Fads, Hits, and History (First uitg.). New York: Harper Collins. p. 118. {{cite book}}: |last2= has generic name (hulp)
  13. ↑ "Inside The Actors Studio – Paul Newman" (in Engels). YouTube. 8 Junie 2011. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Februarie 2017. Besoek op 1 Februarie 2012.
  14. ↑ Paul Newman Emmy Award Winner
  15. ↑ Paul Newman quits films after stellar career. News.com.au. 27 Mei 2007. Hollywood star Newman to retire. BBC News. 27 Mei 2007.
  16. ↑ Clark, Hunter S. People Geargiveer 3 Desember 2009 op Wayback Machine. Time. 17 Februarie 1986.
  17. ↑ Welcome. Scott Newman Center.org.
  18. ↑ "Remembering Paul Newman." Geargiveer 13 April 2016 op Wayback Machine People. 27 September 2008.
  19. ↑ "Concern about Paul Newman's health". New York Daily News. 12 Maart 2008. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 September 2008. Besoek op 23 Julie 2008. Ellen, Barbara (8 Oktober 2006). "It's an age-old quandary — why do men, like dogs, stray?" (in Engels). Londen: The Guardian. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Januarie 2012. Besoek op 23 Julie 2008.
  20. ↑ "Once Upon A Wheel". Davidwinters.net. Besoek op 1 Februarie 2012.
  21. ↑ "David Winters Tribute Site". Davidwinters.net. 1 April 2003. Besoek op 1 Februarie 2012.
  22. ↑ "XLVII Grand Prix d'Endurance les 24 Heures du Mans 1979" (in Engels). Le Mans & F2 Register. 2 Mei 2008. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Julie 2017. Besoek op 27 September 2008.
  23. ↑ Vaughn, Mark (6 Oktober 2008). "Paul Newman 1925–2008". AutoWeek. 58 (40): 43.
  24. ↑ "International Motor Sports Association 1995". World Sports Racing Prototypes. 14 Februarie 2007. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Februarie 2015. Besoek op 27 September 2008.
  25. ↑ "Grand-American Road Racing Championship 2005". World Sports Racing Prototypes. 17 Desember 2005. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Februarie 2015. Besoek op 27 September 2008.
  26. ↑ "Paul Newman has cancer" Geargiveer 6 Januarie 2009 op Wayback Machine. Daily Telegraph (Australië). 9 Junie 2008.
  27. ↑ Christoffersen, John. "Longtime friend: Paul Newman has cancer" Geargiveer 10 Januarie 2010 op Wayback Machine. Associated Press. 11 Junie 2008.
  28. ↑ "Newman says he is 'doing nicely'". BBC.com. 11 Junie 2008.
  29. ↑ AP. "Acting legend Paul Newman dies at 83". msnbc. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Februarie 2009. Besoek op 27 September 2008.Leask, David. "Paul Newman, Hollywood legend, dies at 83". Scotlandonsunday.scotsman.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Januarie 2009. Besoek op 10 Maart 2010.
  30. ↑ Hodge, Lisa. "Legend laid to rest in private family ceremony." ahlanlive.com. URL besoek op 11 Oktober 2008.

Bronne

wysig
  • Dherbier, Yann-Brice; Verlhac, Pierre-Henri (2006). Paul Newman: A Life in Pictures. San Francisco, Kalifornië: Chronicle Books. ISBN 978-0-8118-5726-0. OCLC 71146543.
  • Demers, Jenifer. Paul Newman: the Dream has Ended!. Createspace, 2008. ISBN 1-4404-3323-2
  • Lax, Eric. Paul Newman: a Biography. Turner Publishing, Incorporated, 1999. ISBN 1-57036-286-6.
  • Morella, Joe; Epstein, Edward Z. Paul and Joanne: A Biography of Paul Newman and Joanne Woodward. Delacorte Press, 1988. ISBN 0-440-50004-4.
  • O'Brien, Daniel. Paul Newman. Faber & Faber, Limited, 2005. ISBN 0-571-21987-X.
  • Oumano, Elena. Paul Newman. St. Martin's Press, 1990. ISBN 0-517-05934-7.
  • Quirk, Lawrence J. The Films of Paul Newman. Taylor Pub., 1986. ISBN 0-8065-0385-8.
  • Thomson, Kenneth. The Films of Paul Newman. 1978. ISBN 0-912616-87-3.

Verdere leesstof

wysig

Eksterne skakels

wysig
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Paul_Newman&oldid=2657185"