Pieter Cloete

Pieter Cloete was ’n agtiende eeuse inwoner van die Kaap, wat in hierdie tyd ’n belangrike reisverslag geskryf het oor die sedes en gewoontes van die binnelandse inwoners.

Lewe en werk

Pieter Lourens Cloete is op 18 Julie 1756 in Kaapstad gedoop. Hy is die seun van Hendrik Cloete (1725–1799), die eienaar van die plaas Constantia in die Kaap, en Hester Anna Lourens (1731–1794), dogter van Pieter Lourens, vanaf 1729 tot 1784 landdros van Stellenbosch. Hulle is afstammelinge van die vryburger Jacob Cloete wat in die tyd van Jan van Riebeeck na die Kaap gekom het. Die eerste eiendomsreg wat in die boeke van die landmeter-generaal in die argief van die Kaap voorkom, het betrekking op Jacob Cloete. Sy grond was aan die Liesbeeckrivier geleë en in 1659 het hy nog veertig akkers bygekry, wat daarop dui dat hy ’n bekwame boer was. Na die dood van sy vrou, by wie hy drie kinders gehad het, is hy terug na Europa maar keer gou weer terug en boer weer tot 1693, toe hy op sy plaas vermoor is. Pieter is die tweede oudste van elf kinders, nege seuns en twee dogters. Hy word ’n landmeter. Op 12 September 1779 is hy met Catharina Christina Scheller getroud, maar hulle het nie kinders nie. Hy is omstreeks 1789 oorlede. Na sy dood trou sy weduwee met Johannes Zorn van Kempen.

Skryfwerk

Op 10 September 1776 vertrek Pieter saam met Hendrik Swellengrebel, seun van die voormalige Kaapse goewerneur, vanaf die plaas Nooitgedacht in die Stellenbosch distrik op ’n reis na die binneland. Hy skryf ’n joernaal wat besonderhede oor die reis meedeel onder die titel “Journaal van eenen landtogt die den ondergeteekende met den Weledelen heer Mr. Hendrik Swellengrebel in den jare 1776 gedaan heeft”. Hierin beskryf hy die sedes en gewoontes van die binnelandse volkere, die Khoi en die Xhosa, asook die leefwyse en omstandighede van die koloniste, wat ’n waardevolle kultuur-historiese bydrae tot ons begrip van hierdie tyd in die geskiedenis is. Hulle keer op 26 Desember 1776 na Nooitgedacht terug. Sy reisjoernaal word later in die Ryksargief in Nederland bewaar.

 Bronnelys

Boeke

• Antonissen, Rob “Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede” Nasou Beperk Derde hersiene uitgawe Tweede druk 1964
• Conradie, Elizabeth “Hollandse skrywers in Suid-Afrika (Deel I) (1652–1875) J.H. de Bussy, Pretoria, 1934
• Dekker, G. “Afrikaanse Literatuurgeskiedenis” Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970
• Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005
• Lindenberg, E. (red.) “Inleiding tot die Afrikaanse letterkunde” Academica Pretoria en Kaapstad Vierde  uitgawe Eerste druk 1973

Internet

• Geni: https://www.geni.com/people/Pieter-Cloete/6000000015817629344