Ronel Nel

Ronel Nel (27 Augustus 1964 – 27 Maart 2022) was 'n Afrikaanse skrywer, digter en joernalis. Sy was die jongste van drie kinders en het twee ouer broers, Wilkie (Willem) en Pieter gehad. Haar ouers was Pieter en Christa Nel (oorlede in 2009 en 2011).

Lewe en werk

Ronel Nel is in Pretoria gebore op en het in Monument Park grootgeword. Sy het skoolgegaan by die Laerskool Monumentpark en Afrikaanse Hoër Meisieskool.

Vanaf 1983 studeer sy aan die Universiteit van Stellenbosch, eers vir 'n BSc met Chemie en Rekenaarwetenskap, maar verander van studierigting in 1985 met die oog op joernalistiek nadat sy in 1984 by die SAUK (Suid-Afrikaanse Uitsaai Korporasie, tans die SABC) as beeldmenger in die nuusateljee gewerk het.

In 1988 verwerf sy die B.A. Honneurs-graad in joernalistiek Cum Laude en eindig eerste in haar klas. Daarna reis sy wyd en besoek onder andere die Verenigde State van Amerika, Europa en die Verre-Ooste, waar sy van Desember 1990 tot April 1992 in Japan in Engels, Nederlands en Afrikaans klasgee en in Jokohama woon.

In 1993 keer sy terug na Amerika op 'n Fulbright-beurs om aan Boston Universiteit verder te studeer aan 'n Meestersgraad in Internasionale Verhoudings en Kommunikasie, met 'n fokus op wetenskap en virtuele realiteit (VR) spesifiek. Daarvoor neem sy bykomende kursusse aan Harvard Universiteit en MIT (Massachusettes Institute of Technology) en word ook toegelaat om in MIT se VR-laboratorium praktiese ondervinding op te doen,

Vir haar internskappe werk sy in die noordelike somer van 1994 drie maande in Parys, Frankryk, as assistent vir 'n professionele fotograaf; en in 1995 vir drie maande in Praag, Tsjeggiese Republiek om 'n dokumentêre program getitel “The New Bohemians” vir Ceska Televiže te maak. Dit is in November 1995 nasionaal uitgesaai met Engelse onderskrifte.

Haar PhD-tesis oor 'Die toekomsige impak van virtuele realiteit op kommunikasie en sosiale gedrag' is egter nooit voltooi nie, as gevolg van gesondheidsprobleme.

Terug in Suid-Afrika werk sy ses maande by Penduka Safaris in Botswana, voordat sy die Suid-Afrikaanse bestuurder van die gholfspeler Gary Player word.

Daartydens begin sy en die digter Gert Vlok Nel 'n verhouding, wat later haar digwerk sterk sou beïnvloed. Sy stig ook Haiku House, wat openbare skakelwerk doen en kreatiewe en kommunikasiestukke vir organisasies skryf.

Van 1999 tot 2005 is sy die Bemarkings- en Mediabestuurder van die Aardklop Kunstefees op Potchefstroom. Op vryskutbasis lewer sy steeds deurentyd artikels vir Sarie, Beeld, Insig, Rapport en Weg en sy is ook agent vir verskeie bekende Afrikaanse kunstenaars saam met Lydia Steffens onder die vaandel van Pentatonik Artist Solutions.

In 2006 koördineer sy die Pendoringkompetisie vir uitnemende Afrikaanse reklame en word sy ook vir 'n Mondi-prys benoem vir haar artikel oor gay leerlinge op hoërskool, “In die klas”, wat in Insig verskyn het.

Saam met Charlene McKenzie (bekend vir haar ikoniese Music Pub and Restaurant Steak 'n Ale) vestig sy later die artikel 21-maatskappy Moonprint Concerts for the Earth by groot feeste soos Oppikopi en Aardklop, wat herwinning by feeste, skole en gemeenskappe fasiliteer en groot skoonmaakaksies loods, dikwels by taxihaltes waar daar nie dienste is nie, hoofsaaklik in townships.

Later sluit sy aan by die redaksie van Rooi Rose as Kunste- en Boekeredakteur. Sy is die skepper van, en ook deelnemer aan, die Oopmond poësie-bekgevegte met musikante wat dan die 'wenners' se gedigte toonset, wat onder andere by Woordfees, Aardklop, Innibos en ander Kunstefeeste aangebied is.

Sy het as beoordelaar en mentor opgetree by die Sanlam/LitNet aanlynskryfskool, en as aanbieder by die ATKV-skryfskool op Potchefstroom. Sy was ook resensent van boeke en flieks, asook artikelskrywer vir publikasies soos Beeld, Rooi Rose, Taalgenoot, Sawubona, Getaway en ander publikasies.

In 2013 ontvang sy die ATKV Woordveertjie vir in-diepte joernalistiek vir haar artikel in Rooi Rose: “Dagboek uit Denmar”.

Sy het sedert 2002 saam met haar lewensmaat, die joernalis, skrywer en musikant (Hollowbody is sy groep se naam) Dirk Jordaan, in Rietfontein, Pretoria, gewoon.

Sy is op 27 Maart 2022 in die ouderdom van 57 jaar oorlede nadat sy drie dae lank in die intensiewesorgeenheid teen ’n bakteriële infeksie en orgaanversaking geveg het.

Skryfwerk

Reeds as kind begin sy skryf en dig. Op twintigjarige ouderdom lê sy haar eerste digbundel aan 'n uitgewer voor. Wanneer sy verkeerdelik aanneem dat dit afgekeur is - terwyl die manuskrip slegs redigeringsvoorstelle bevat het - is sy in so 'n mate ontmoedig dat sy sewentien jaar later eers weer probeer, hierdie keer met sukses. Die ontvangs was grootliks positief, met een uitsondering.

Sy skryf vrye verse met 'n inherente rymstruktuur, oftewel binnerym; talle alliterasie en allegoriese verwysings. Meeste van die gedigte is outo-biografies van aard.

Haar digbundel “[en die here het foto’s geneem oor vanderbijlpark]” is in 2003 op die kortlys vir die toekenning van die Ingrid Jonkerprys. Die titel verwys na weerligstrale wat sy waarneem tydens 'n seminale padreis saam met haar geliefde op die snelweg naby Vanderbijlpark. Die bundel word oorheers deur reis, beide in 'n fisiese sin waar nuwe geografiese landskappe verken word, as 'n geestelike reis deur talle liefdesverhoudings en verlies. Ervarings van haar reise na Japan en haar verblyf in onder meer Praag, Londen, Boston en Parys word ook ingesluit. Die gedigte stroom van plek tot plek, van een situasie na 'n volgende en omdat meeste gedigte nie titels het nie en onsekerheid skep oor waar dit ophou, versterk dit die stromende gevoel en die tema van die lewe as 'n nimmereindige reis. Daar is ook gedigte oor die spreker se verhouding met die digter Gert Vlok Nel. Haar gedigte word onder andere in tydskrifte soos Karapaks en Ons Klyntji opgeneem en ook in die “Groot Afrikaanse Verseboek”. In 2020 word haar gedigte ‘ek is een van daai vroue wat drink’ en ‘ontredderd het ek voor jou gestaan en klein’ in Vers en vrou opgeneem.

Die Hollandse musikant en digter Stef Bos se boek “Gebroke sinne” is deur haar vertaal.

Sy stel ook kort daarna 'n CD saam met gedigte en musiek van verskeie digters en kunstenaars, getitel “In die begin was die woord”. Die CD sluit werke in van digters en musikante soos Andries Bezuidenhout, Danie Marais, Gert Vlok Nel, Ronel Nel, Paul Riekert, Hanru Niemand, Charl-Pierre Naude, Robert Bolton, Johnathan Martin, Brenda Burnitt, Riku Lätti en Neil Sandilands.

In 2009 is sy een van ses Afrikaanse digters (saam met verskeie Vlaamse en Nederlandse digters) in die Vlaams-Afrikaanse projek “Woord in Steen” van wie 'n versreël in klip uitgekap en in Brugge in België opgeveil word – haar woorde-op-klip behaal die tweede beste verkoopprys algeheel en die beste van die Afrikaanse digters.

Sedertdien het sy verskeie kinderboeke vir Die SA Departement van Onderwys se doeleindes deur Vivlia gepubliseer, asook haar eerste roman, “Pelgrimshoop” deur LAPA Uitgewers, wat in 2018 vir die ATKV Veertjie as een van drie finaliste (enigste debuutboek) vir die beste roman benoem is.

Twee opvolgboeke verskyn kort hierna, uitgegee deur Tafelberg Uitgewers.

Werke

Publikasies

• 2002 - [en die here het foto’s geneem oor vanderbijlpark] : (digbundel) - Protea Boekhuis
• 2012 - “Noem my Mier” (jeugboek) - Vivlia
• 2013 - “Die siel van 'n Mier” (jeugboek) - Vivlia
• 2014 - “Mier maar man” (jeugboek) - Vivlia
• 2017 - “Pelgrimshoop” (roman) - LAPA

Samestellings

• 2009 - In die begin was die woord (CD)

Vertalings

• 2004 - Gebroke sinne – (digbundel Stef Bos)

Bronne

• Nieuwoudt, Stephanie: “'n Uitnodiging om te luister” “Beeld” 29 Junie 2002
• Van Wyk, Sanri: “Digter sê, ‘hoor my lied’” “Volksblad” 15 Julie 2005
• Facebook: https://www.facebook.com/ronel.nel.71
• LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/ronel-nel-10aa6246^{[dooie skakel]}