Rutiel
 
Formule TiO2 
Onsuiwerhede Fe,Ta,Nb,Cr,V,Sn 
Nickel-Strunz (10) 4.DB.05  
Kleur bloedrooi, buinerig geel, bruinrooi, geel, grysswart, swart, bruin, blouerig[1] 
Streep grysswart, ligbruin, liggeel 
Glans soos diamant, metallies 
Hardheid 6 – 6,5 (Mohs) 
Digtheid 4,23(2) g/cm3 
Dubbelbreking eenassig 
RI-waardes 2,605/13 en 2,899/901 
Kristalsisteem tetragonaal 
Ruimtegroep P4₂/mnm 
Strukturbericht-kode C4 
Eenheidsel a = 4.5937 Å, c = 2.9587 Å 
* Lys van minerale
Portaal Geologie

Rutiel is 'n mineraal met chemiese formule TiO2.

Dis een van ses minerale met hierdie samestelling. Die bekendste ander strukture is anataas (tetragonaal) en brookiet (ortorombies). Rutiel kom voor in die hoëtemperatuur- en hoëdrukfase. Anataas transformeer na rutiel bo 730 °C. Benewens hierdie strukture is ook bekend:

  1. 'n TiO2(B)-struktuur met 'n struktuur wat naverwant aan die VO2(B)-struktuur is.
  2. 'n TiO2(II)-polimorf wat 'n alfa-PbO2-tipe struktuur het.
  3. 'n baie metastabiele vorm TiO2(H) wat 'n hollandiet-struktuur het.

Om die verskeie polimorfe te onderskei word X-straaldiffraksie of Ramanspektroskopie dikwels aangewend.[2]

Mynbou wysig

Rutiel is naas ilmeniet en anataas 'n belangrike bron van titaan en word in verskeie lande soos Australië, Brasilië en ook Suid-Afrika gemyn. Die eerste verskeping van rutiel was in 1977 van die mineraalsande van Richardsbaai in KwaZulu-Natal.[3]

Struktuur wysig

Rutiel is die argetipe van die C4-struktuur van die strukturbericht-klassifikasie.[4] Dit het 'n tetragonale struktuur waarin die titaankatione deur 'n oktaëder van suurstofione omring word.

Fotogalery wysig

Verwysings wysig

  1. "mindat 3486" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Mei 2020.
  2. Rutile and its applications in earth sciences Guido Meinhold Earth-Science Reviews 102 (2010) 1-28
  3. Surface Mining, Bruce A. Kennedy, Society for Mining, Metallurgy, and Exploration (U.S.), SME, 1990, ISBN 0-87335-102-9, ISBN 978-0-87335-102-7 bls. 255
  4. "Universität Wien" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Augustus 2017. Besoek op 25 Maart 2021.