Rutiel

Rutiel

Formule	TiO₂
Onsuiwerhede	Fe,Ta,Nb,Cr,V,Sn
Nickel-Strunz (10)	4.DB.05
Kleur	bloedrooi, buinerig geel, bruinrooi, geel, grysswart, swart, bruin, blouerig^[1]
Streep	grysswart, ligbruin, liggeel
Glans	soos diamant, metallies
Hardheid	6 – 6,5 (Mohs)
Digtheid	4,23(2) g/cm3
Dubbelbreking	eenassig
RI-waardes	2,605/13 en 2,899/901
Kristalsisteem	tetragonaal
Ruimtegroep	P4₂/mnm
Strukturbericht-kode	C4
Eenheidsel	a = 4.5937 Å, c = 2.9587 Å

* Lys van minerale
Portaal Geologie

Rutiel is 'n mineraal met chemiese formule TiO₂.

Dis een van ses minerale met hierdie samestelling. Die bekendste ander strukture is anataas (tetragonaal) en brookiet (ortorombies). Rutiel kom voor in die hoëtemperatuur- en hoëdrukfase. Anataas transformeer na rutiel bo 730 °C. Benewens hierdie strukture is ook bekend:

'n TiO₂(B)-struktuur met 'n struktuur wat naverwant aan die VO₂(B)-struktuur is.
'n TiO₂(II)-polimorf wat 'n alfa-PbO₂-tipe struktuur het.
'n baie metastabiele vorm TiO₂(H) wat 'n hollandiet-struktuur het.

Om die verskeie polimorfe te onderskei word X-straaldiffraksie of Ramanspektroskopie dikwels aangewend.^[2]

Mynbou

Rutiel is naas ilmeniet en anataas 'n belangrike bron van titaan en word in verskeie lande soos Australië, Brasilië en ook Suid-Afrika gemyn. Die eerste verskeping van rutiel was in 1977 van die mineraalsande van Richardsbaai in KwaZulu-Natal.^[3]

Struktuur

Rutiel is die argetipe van die C4-struktuur van die strukturbericht-klassifikasie.^[4] Dit het 'n tetragonale struktuur waarin die titaankatione deur 'n oktaëder van suurstofione omring word.

Fotogalery

Kwarts met rutielinsluitsels
Rutiel
Rutiel

Verwysings

↑ "mindat 3486" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Mei 2020.
↑ Rutile and its applications in earth sciences Guido Meinhold Earth-Science Reviews 102 (2010) 1-28
↑ Surface Mining, Bruce A. Kennedy, Society for Mining, Metallurgy, and Exploration (U.S.), SME, 1990, ISBN 0-87335-102-9, ISBN 978-0-87335-102-7 bls. 255
↑ "Universität Wien" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Augustus 2017. Besoek op 25 Maart 2021.

[1] "mindat 3486" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Mei 2020.

[2] Rutile and its applications in earth sciences Guido Meinhold Earth-Science Reviews 102 (2010) 1-28

[3] Surface Mining, Bruce A. Kennedy, Society for Mining, Metallurgy, and Exploration (U.S.), SME, 1990, ISBN 0-87335-102-9, ISBN 978-0-87335-102-7 bls. 255

[4] "Universität Wien" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Augustus 2017. Besoek op 25 Maart 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]