Samniete

Die Samniete was 'n Italiese volk wat omtrent 400 v.C. in die berge van suid-Italie gewoon het. Van alle volke het hulle die Romeinse Republiek die meeste teenstand gebied toe die Romeine hulle mag oor die skiereiland uitgebrei het. Die Samniete is in drie oorloë tussen 343 en 290 v.C. onderwerp.

Kaart van die volkere in die Apennynse Skiereiland in die 4de eeu v.C.

Samnitiese soldate in 'n graf in Nola (4de eeu v.C.)

Epigrafiese en argeologiese bronne

Oskiese opskrif uit Agnone (~ 250 v.C.)

Hulle het 'n Italiese dialek gepraat wat deel van die Oskiese taal gewees het.

Oskies het sy eie skrif gehad, maar daar is min Samnitiese bronne. Hulle het dalk reeds stede geken en die stede en stamme het losse federasies gevorm om oorlog te voer en religieuse kultusse te versprei. Militêre nederlae het hierdie federasies verbreek en indiwiduele Samnitiese state het ontstaan. Oor die politieke instellings is min bekend. Daar was magistrate wat met meddix aangedui word en die ekwivalente van die Romeinse censor,aedilis en quaestor. Hierdie laer amptenare wat Latynse name het, het waarskynlik 'n Romeinse oorsprong.

In Oskies is die nominatief enkelvoud meddís of meddíss. Dit word as dikwels as m., med. of m d afgekort. Op Sisilië word die nominatief meervoud as μεδδειξ (meddeix) geskryf en in Lucanië word die lokatief enkelvoud μεδικιαι (medikiai) aangetref. Die woord is 'n samestelling van die Italiese stam *med- of *med-es wat reg beteken en die stam *dik- wat die werkwoord spreek verteenwoordig. Die betekenis sal oorspronklik dalk rigter gewees het, soos die rigters in die Bybel.

Die Samnitiese heiligdom van Pietrabbondante

Daar was verskeie soorte meddices:

1. Die meddix tuticus verwys na die touta wat dalk volk beteken. Die amp was dalk soos die consuls van Rome, en is jaarliks verkies, maar daar was net een en nie twee nie.
2. Die meddix campanus (meddís [k]apv(ans)) en meddix pompeianus (medíkeís púmpaiianeís) was dalk burgerlike landdroste
3. Die meddix degetasius het in Nola die grense van grondbesit bepaal en boetes geïn.
4. In Kampanië kom 'n meddix menerevius voor, wat met die Minerva-kultus verband hou.

Die kultus van Hercules was wydverspreid. 'n Bekende godin was Minerva. Die Oskiese tablet van Agnone bevat belangrike inligtings oor die Samnitiese religie. Dit stam uit ongeveer 250 v.C. en wys die godhede wat altare in of naby die heilige bos of tuin van Agnone gehad het. Hierdie plek was heilig aan Kerres, 'n godin wat met Ceres ooreenkom en die teks noem 15 godhede wat hier vereer word. Van hulle is sommige bekend uit Rome soos Jupiter, Hercules of Flora maar daar is ook onbekende Italiese gode soos 'Veskeí'.

'n Ander belangrike heiligdom was die tempel van Pietrabbondante, waar Castor en Pollux vereer is

Geskiedenis

In groen die stamgebied van die Samniete in die tyd van die Derde Samnitiese Oorlog (298 v.C.)

Die oudste geskiedkundige bronne wat na hulle verwys is Grieks. Philistus van Sirakuse (fl. 370 v.C.) noem net Tyrseta en Mystia.

Meer inligtings kan in die Periplous van omtrent 350 v.C. gevind word. Sy outeur is nie heeltemal duidelik nie. Dit is soms aan Skylax van Karyanda toegeken. Die boek sê dat die Samniete selfs aan die weskus naas die Kampaniërs aangetref word en ook aan die ooskus. Dit verwys dalk na die Sabelli waarvan die Samniete net 'n deel was. Die hartland in die berge word gewoonlik Samnium genoem.

Die belangrikste Latynse bronne oor hierdie volk is Livius en Diodorus. Hulle wys dat reeds in 354 v.C. 'n Samnitiese Bond bestaan wat 'n verdrag met Rome gesluit het. Watter stamme van die Samniete hier presies aan deelgeneem het is minder duidelik. Daar was 'n noordelike stam, die Caraceni en hulle bure die Pentri. Hulle was hooglanders. Ander groepe was die Hirpini en die Caudini.

Eerste Samnitiese Oorlog

Die Samniete beleër die stad Capua in Kampanie in 343 v.C. en die stad vra Rome om hulp. Die Senaat verbreek sy verdrag met die Samniete en breek die beleëring. Die oorlog eindig in 341 v.C. met Rome wat sy invloed oor Capua tot aan Napels uitbrei.

Tweede Samnitiese Oorlog

Die oorlog begin in 327 v.C. wanneer die Samniete teen die Romeinse kolonies in Kampanië 'n opstand veroorsaak. Die enigste groot veldslag vind naby Lucera plaas (aan die ooskant van Samnium), waar die Romeine onder die juk moet deurloop wat hierdie mans verplig om nie opnuut hul wapens op te neem nie. Hierdie Romeinse verlies word deur 'n wapenstilstand gevolg wat tot 316 v.C. duur. Hierna bou die Romeine die Via Appia om beter toegang te kry en stig kolonies. In 304 v.C. val hulle die sentrum van Samnium binne en vernietig die Samniete.

Derde Samnitiese Oorlog

Die Romeine sluit in 298 v.C. 'n verbond met die Lucani wat suidelik van Samnium woon. Die Samniete sluit 'n groot bondgenootskap met die Etruskiërs, die Umbriërs en die Galliers in die noorde. Hulle wil almal die Romeinse magsuitbreiding stop. In 295 v.C. vind die Slag van Sentinum plaas, die grootste slag wat tot daardie tyd in Italië gebeur het. Rome ly groot verliese maar wen die slag en breek die bondgenootskap.

Later

Oskiese inskripsie uit Pompeii (Pompeii 8 = Ve 14)

Die einde van die laaste Samnitiese Oorlog het die politieke onderwerping beteken en die Samniete gedwing om bondgenote van Rome te word. Die Romeine gaan voort om Samnium te verdeel en stig kolonies in Beneventum (268) en Aesernia (263), wat in die middel van Samnium lê. Die Hirpini in die suide raak afgesny van die ander stamme. 'n Proses van romanisering het begin, maar hierdie proses het lank geduur en hulle was nie altyd betroubare bondgenote nie.

Die oorlog teen die Epiriese koning Pyrrhus word soms die Vierde Samnitiese Oorlog genoem. Die Griekse stad Tarentum het hom om hulp gevra, maar die Samniete het hom ook gesteun. Hy het selfs 'n vrede voorgestel waarin die Grieke van die suide, soos die Tarentyne, en die Samniete, Apuliẽrs en Lucaniẽrs hulle vryheid van Rome terugkry, maar die Senaat het dit afgewys.

Tydens die Tweede Puniese Oorlog het Hannibal wat in hierdie streke rondgetrek het geprobeer om van die Samniete steun te kry. Die meeste van hulle het sy kant gekies, maar nie die Pentri nie wat aan Rome trou gebly het.

Die laaste opstand teen Rome was in die Bondgenote-oorlog in die 80s, maar in hierdie oorlog het die bondgenote die Romeinse burgerskap geëis pleks van onafhanklikheid en ná hierdie oorlog is die Samniete saam met die ander bewoners van die skiereiland volledig in die Romeinse nasie opgeneem. Pompeii se bevolking was byvoorbeeld in die vyfde eeu v.C. Samnities (of Sabellies; hulle het Oskies gepraat). In 290 v.C. kom hulle onder Romeinse gesag, maar etnies bly hulle Samniete tot die stad in die Bondgenote-oorlog in die 80s v.C. die kant van die opstandige bondgenote kies. Sulla verslaan hulle en vestig 'n veterane-kolonie in die stad waardeur die karakter van die bevolking verander het.

Daar is heelparty epigrafiese Oskiese materiaal in Pompeii, soos Pompeii 8 = Ve 14 wat se:

V(ibis) púpidiis v(ibeí) / med(dís) túv(tíks) / aamanaffed / ísídu / prúfatted Vibius Popidius, Vibius se seun, / meddix tuticus / het dit laat bou / en self / goedgekeur

Nalatenskap

Hoewel die bondgenote verkry het wat hulle geëis het: Romeinse burgerregte, het Sulla wraak geneem vir die steun wat die Samniete aan sy rivaal Marius gegee het en 'n uitwissingspolitiek teen hulle gevolg.

Dit het die einde van die Samniete as aparte volk ingelei, maar hulle het tog groot invloed op die Romeinse staat gehad. Die Romeinse pilum, scutum, manipulum en die ius iurandi is van hulle afkomstig. Oor die oorsprong van die Gladiator-gevegte is daar twee teorieë: van die Etruskers of van die Samniete, maar die Samnitiese afbeeldings uit die 4de eeu v.C. soos die graf VIII van die Andriuolo Nekropolis van Paestum wys nie net die gevegte nie, maar ook hulle bloedige verwondings. Die versierings in die fresco wys dat dit nie op die slagveld plaasgevind het nie. 'n Ander graf in Gaudio in Kampanie vertoon die moment dat 'n gladiator met 'n speer in sy gesig gedood word.