Sarie Maré

Susara Margaretha (Sarie of tant Mossie) Maré (getroude van Toerien) (distrik Heidelberg, Tvl., 15 April 1869 – Bloemfontein, 22 Desember 1939) is die vrou oor wie die eerste versie van die volksliedjie “Sarie Marais” se Afrikaanse woorde handel, hoewel sy dit ontken het.

Sarie Maré.

Toonsetting van "Sarie Marais", uit die F.A.K-Volksangbundel vir Suid-Afrika.

Die nuwe grafsteen wat in 1995 vir Sarie Toerien opgerig is.

Herkoms

Sy was die oudste dogter van Jacob Philippus Maré en Cornelia Susanna Jacoba Erasmus en is op 15 April 1869 op die plaas Eendraght, Suikerbosrand, distrik Heidelberg, Tvl., gebore. Jacob Maré was later lid van die uitvoerende raad van Transvaal. Jacob Maréstraat in Pretoria is na hom genoem.

Sarie Maré se ouers was Voortrekkers en het in die omgewing van die Suikerbosrand gaan woon voor die dorp Heidelberg gestig is. Die grootste konsentrasie Voortrekkers het hulle in die wyk Mooirivier bevind, waar die dorp Potchefstroom aangelê is. Suikerbosrand was in die wyk Mooirivier (een van die vyf wyke destyds in Transvaal) geleë, wat gestrek het vanaf Potchefstroom tot die huidige Wolmaransstad en Makwassie.

Huwelik

Sarie het Jacobus Petrus Toerien, 'n verslaggewer van Di Patriot van die Paarl, ontmoet toe sy 15 of 16 jaar oud was. Hulle is op 19 Desember 1884 getroud en het op Potchefstroom gaan woon. Hy was destyds in Pretoria om 'n onderhoud met haar vader te voer. Hy het onder die skuilnaam Jepete in Ons Kleintji geskryf in sy hoedanigheid as subredakteur (of adjunk-redakteur) van Di Patriot. Hulle het 16 kinders gehad, van wie net agt grootgeword het.

Toerien het later by Amerikaners wat in Transvaal se myne gewerk het die liedjie "Sweet Ellie Rhee" gehoor, wat sy oorsprong in die Amerikaanse Burgeroorlog gehad het en deur Septimus Winner (1826–1902, Alice Hawthorne) geskryf is. Daar was egter ook ’n vroeëre weergawe van dié liedjie, in 1853 geskryf deur C.E. Steuart en James W. Porter. In die tydperk tussen die Eerste en Tweede Vryheidsoorlog het Jepete die woorde vertaal en so sy vrou, Sarie Maré, verewig. Die liedjie het aanvanklik nie al die versies en presies dieselfde woorde gehad as vandag nie. “Maré” het weens 'n drukfout “Marais” geword.

Die Geheim van "Sarie Marais" se oorsprong

Sarie was 'n diep godsdienstige vrou en selfverheerliking was geheel en al in stryd met haar nederige geaardheid. Sy het lewenslank haar verbintenis met die liedjie stilgehou. Ná Jacobus se dood in 1920 het sy haar by haar dogters in Bloemfontein gaan vestig. Sarie is op 22 Desember 1939 in die ouderdom van 73 jaar in armoede oorlede en in 'n nederige, ongemerkte graf in die Memoriam-begraafplaas naby die Nasionale Vrouemonument begrawe. Jacobus is in die ou begraafplaas op Middelburg, Tvl., begrawe.

Ná haar dood

Op 10 Oktober 1995 is 'n grafsteen opgerig vir die vrou wie se naam nog deur die wêreld gehoor word. 'n Doringboom is ook op die graf geplant om mense te herinner dat Sarie eens op 'n tyd langs so 'n boom daaronder in die mielies in die wyk van die Mooirivier gewoon het.

Bronne

• (af) "Sarie Marais". URL besoek op 7 Oktober 2016.
• (af) Sariemarais.com Geargiveer 26 Julie 2016 op Wayback Machine. URL besoek op 7 Oktober 2016.