Seerowersroete

Die Seerowersroete (Engels: Pirate Round) was ’n seilskiproete wat in die 17de en 18de eeu deur veral sekere Engelse seerowers gevolg is. Dit het gelei van die westelike Atlantiese Oseaan, parallel met die Kaapse Roete om die suidpunt van Afrika tot by Madagaskar, en van daar na teikens soos die kus van Jemen en Indië.

Kaart uit 1780 van Suider-Afrika, met die Mosambiekkanaal en Madagaskar regs.

Die Kaap die Goeie Hoop.

Die roete het min of meer ooreengestem met die roetes van die Oos-Indiese Kompanjie van Brittanje en ander lande.

Geografie

Die Seerowersroete het by verskeie hawens in die Atlantiese Oseaan begin, insluitende Bermuda, Nassau of New York, na gelang van waar die seerowers aanvanklik bymekaargekom het. Die roete het dan rofweg suid-suidoos met die kus van Afrika langs geloop, dikwels via die Madeiraeilande. Die seerowers sou dan om die Kaap die Goeie Hoop vaar en deur die Mosambiekkanaal na Noord-Madagaskar. Hier sou seerowers dikwels oorbly om hulle kragte en skepe te herstel voordat hulle verder na hulle teikens in die noorde vaar. Seerowersbasisse wat veral belangrik was, was Île Sainte-Marie (nou Nosy Boraha) en Ranterbaai, albei aan die noordoostekant van die eiland. Seerowers het ook dikwels van die Comore-eilande gebruik gemaak om vir die laaste been van hulle reis voor te berei.

Van Madagaskar of die Comore af was ’n paar winsgewende bestemmings beskikbaar. Die belangrikstes was Perim of Mocha by die mond van die Rooisee. Dit was die ideale plek om skepe van die Mogolryk voor te lê en te beroof, veral skepe tussen Surat and Mekka met Moslempassasiers aan boord op pa na die hadj.

Ander seerowers het Mogolhandelaars of swaar gelaaide skepe van die Oos-Indiese Kompanjies naby die kus van Indië of naby Réunion aangeval.

Seerowers sou daarna met ’n soortgelyke roete na die Atlantiese Oseaan terugkeer. Gewoonlik is Madagaskar weer aangedoen om vars voorraad op te laai of te wag dat die moesonwind draai.

Geskiedenis

Die Seerowersroete was van 1693 tot omstreeks 1700 op sy aktiefste en weer van omstreeks 1719 tot 1721. Vir die grootste deel van die 17de eeu was die Spaanse Ryk die grootste teiken van Engelse seerowers. Thomas Tew was die eerste seerower wat met die Seerowersroete langs gevaar het, in 1693. Sy ongelooflik suksesvolle eerste tog en min ongevalle het ander se aandag getrek en gelei tot ’n vloed van seerowers op dié roete.

Henry Every, wat meer as £325 000 op die Seerowersroete gebuit het.

Thomas Tew, wat die roete gewild gemaak het met sy geslaagde plundertogte.

Een van die suksesvolste seerowers op die roete was Henry Every, wat ’n persoonlike skip van keiser Aurangzeb van Indië verower het – sy buit was meer as £325 000. Aurangzeb se woedende reaksie teenoor die Britse Oos-Indiese Kompanjie en die kompanjie se daaropvolgende beroep op die Britse parlement vir die bevegting van seerowers, het tot die rampspoedige besluit gelei om ’n kaapvaarder te finansier om jag te maak op die seerowers. Die kaapvaarder wat gekies is, kaptein William Kidd, het toe self ’n seerower op die roete geword.

Een van die redes vir die afname in gewildheid was die vlug van Adam Baldridge van Île Sainte-Marie af. Baldridge en die handelaar Frederick Philipse van New York het ’n handelsooreenkoms gehad waarvolgens Baldridge klere, alkohol en ander noodsaaklike items van Philipse gekoop en dit in Madagaskar aan seerowers verkoop het. Baldridge het egter in 1697 van Madagaskar af gevlug en dié toevlugsoord minder gewild gemaak. Nog redes was die beter beskerming van Indiese en Arabiese skepe en die Spaanse Suksessieoorlog, wat Engelse matrose van 1701 tot 1713 wettige maniere gegee het om skepe as kaapvaarders te plunder. Mense soos John Bowen, Thomas Howard en Thomas White was in dié tyd die laaste seerowers op die Seerowersroete.

Die einde van Brittanje se deelname aan die oorlog in 1713 het gelei to ’n enorme toename in seerowery in die Karibiese See, maar dit het nog nie die Seerowersroete weer gewild gemaak nie. Eers toe die Karibiese See ’n gevaarlike plek vir seerowers geword het vanweë onder meer aggressiewe veldtogte teen seerowers deur die koloniale Virginië en Suid-Carolina waarin mense soos die berugte Swartbaard gedood is, het seerowers ’n veiliger plek gesoek vir hulle rooftogte en het die Seerowersroete weer gewild geword. Intussen het James Plaintain ’n nuwe seerowersbasis by Ranterbaai op Madagaskar gevestig.

Van die laaste seerowers wat tussen 1719 en 1721 op dié roete bedrywig was, was Edward England, John Taylor, Oliver La Buse en Christopher Condent. Taylor en La Buse het die grootste slag geslaan in die geskiedenis van die Seerowersroete deur die Portugees-Oos-Indiese Nossa Senhora Do Cabo in 1721 by Réunion te beroof van diamante en ander skatte van sowat £800 000. Ondanks sulke suksesgevalle het die gewildheid van die roete gou afgeneem. Die laaste seerowerskapteins soos Bartholomew Roberts het dit geïgnoreer.

Van die redes vir die tweede afname in die gewildheid van die Seerowersroete kan wees dat Plaintain Madagaskar in 1728 verlaat het, die al hoe groter greep van die Britse Oos-Indiese Kompanjie, mededinging van Indiese seerowers, die einde van die Mogolryk en die verval van Indië in ’n burgeroorlog.

Skakels

• Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.