Semantiese netwerk

'n Semantiese netwerk of raamnetwerk is 'n netwerk wat semantiese verwantskappe of relasies tussen konsepte verteenwoordig. Dit word dikwels as 'n vorm van kennisvoorstelling gebruik. Dit is 'n gerigte of ongerigte grafiek wat uit nodusse, wat konsepte voorstel, en boë, wat relasies voorstel, bestaan.[1]

Geskiedenis wysig

 
Voorbeeld van 'n semantiese netwerk

In 1909 het Charles S. Peirce 'n grafiese notasie van nodusse en boë, bekend as "eksistensiële grafieke" voorgestel wat hy die "logika van die toekoms" genoem het. Die debat tussen voorstanders van "logika" en voorstanders van "semantiese netwerke" het hieruit ontstaan. Hierdie debat het die feit dat semantiese netwerke, minstens dié met goed-gedefinieerde semantiek, 'n vorm van logika is, verberg.[2]

Semantiese nette is in die vroeë 1960s deur Robert F. Simmons[3] en M. Ross Quillian[4] by die System Development Corporation ontwikkel. Dit was ook later prominent in die werk van Allan M. Collins en Quillian (byvoorbeeld, Collins and Quillian;[5][6] Collins en Loftus;[7] Quillian[8][9][10][11])

Basiese beginsels van semantiese netwerke wysig

'n Semantiese netwerk word gebruik wanneer kennis ten beste verstaan kan word as 'n versameling konsepte wat onderling met mekaar in verband staan.

Die meeste semantiese netwerke is kognitief van aard en bestaan uit boë en nodusse wat dikwels as 'n taksonomiese hiërargie voorgestel kan word. Semantiese netwerke het bygedra tot konsepte soos verspreidingsaktivering, oorerwing en nodusse as proto-objekte.

Voorbeelde wysig

Semantiese Net in Lisp wysig

Die gebruik van 'n assosiasielys.

(defun *database* ()
'((canary  (is-a bird)
               (color yellow)
               (size small))
   (penguin (is-a bird)
                  (movement swim))
   (bird    (is-a vertebrate)
               (has-part wings)
               (reproduction egg-laying))))

Hier sou die "assoc" funksie met "canary" as sleutel gebruik kon word om al die inligting oor die "canary" tipe te onttrek.[12]

WordNet wysig

'n Voorbeeld van 'n semantiese netwerk is WordNet, 'n leksikale databasis van Engels. Dit groepeer Engelse woorde in versamelings sinonieme, ook bekend as sinstelle, verskaf kort, algemene definisies en vermeld die onderskeie semantiese relasies tussen hierdie sinoniemversamelings. Sommige van die mees algemene semantiese relasies is meronimie (A is 'n deel van B, d.w.s. B het A as 'n deel van sigself), holonimie (B is 'n deel van A, d.w.s. A het B as 'n deel van sigself), hyponimie (of troponimie) (A is meer spesifiek as B; A is 'n soort B), hypernimie (A is meer algemeen as B; B is 'n soort A), sinonimie (A dui dieselfde aan as B) en antonimie (A dui die teenoorgestelde van B aan).

WordNet-eienskappe is reeds vanuit 'n netwerk-theoretiese perspektief bestudeer en met ander semantiese netwerke vergelyk wat vanuit Roget se Thesaurus en woordassosiasietake geskep is. Vanuit hierdie perspektief kan al drie beskou word as 'n klein-wereldstruktuur.[13]

Ander voorbeelde wysig

Dit is ook moontlik om logiese beskrywings met semantiese netwerke soos die eksistensiële grafieke van Charles S. Peirce of die aanverwante konseptuele grafieke van John F. Sowa[1] voor te stel. Hierdie formalismes het 'n uitdrukkingsvermoë wat gelyk is aan dié van eerste-orde predikaatlogika of dit selfs oorskrei. Anders as WordNet of ander leksikale of blaainetwerke, kan semantiese netwerke wat hierdie voorstellings gebruik, aangewend vir betroubare outomatiese logiese afleiding. Sommige outomatiese bewysvoerders benut die grafiek-teoretiese eienskappe van die netwerke tydens verwerking.

'n Ander voorbeeld van semantiese netwerke is Gellish modelle. Gellish Formal English met sy Gellish Formal English woordeboek, is 'n formele taal wat as 'n netwerk van relasies tussen konsepte en name van konsepte gedefinieer is. Gellish Formal English is 'n formele subversameling van natuurlike Engels, net soos wat Gellish Formeel Nederlands 'n formele subversameling van Nederlands is. Weergawes in ander tale, soos byvoorbeeld Gellish Formeel Nederlands, bevat soortgelyke inhoud as Formal English en ondersteun so Nederlands-Engels outomatiese vertaling. Algemeen gesproke bestaan Gellish netwerke uit kennismodelle wat in die Gellish taal uitgedruk is.

Verwysings wysig

  1. 1,0 1,1 John F. Sowa (1987).
  2. Russell, Stuart J.; Norvig, Peter (2010).
  3. Robert F. Simmons (1963).
  4. Quillian, R. A notation for representing conceptual information: An application to semantics and mechanical English para- phrasing.
  5. Allan M. Collins; M. R. Quillian (1969).
  6. Allan M. Collins; M. Ross Quillian (1970).
  7. Allan M. Collins; Elizabeth F. Loftus (1975).
  8. Quillian, M. R. (1967).
  9. Quillian, M. R. (1968).
  10. Quillian, M. R. (1969).
  11. Quillian, R. Semantic Memory.
  12. Swigger, Kathleen.
  13. Steyvers, M.; Tenenbaum, J.B. (2005).