Sergiu Celibidache

Sergiu Celibidache
Agtergrondinligting
Gebore	11 Julie 1912; Roman, Roemenië
Sterf	14 Augustus 1996 (op 84); La Neuville-sur-Essonne, Frankryk
Genres	Klassiek
Beroep(e)	Dirigent

Sergiu Celibidache (* 11 Julie 1912 – † Parys, 14 Augustus 1996) was 'n Roemeense dirigent.

Lewe en werk

Celibidache heet eintlik Celibidachi; sy naam het sy bekende vorm gekry as gevolg van 'n fout van 'n regeringsbeampte. Hy het eers in Boekarest en Parys gestudeer en daarna musiek, wiskunde en filosofie in Berlyn studeer. Celibidache het 'n proefskrif oor Josquin Desprez geskryf. As jong musikant het hy egter min kans ontvang om te dirigeer, wat hom egter meer tyd gebied het om homself in musiekteorie te verdiep.

In 1945 blyk hy in die bevryde Berlyn, na die onverwagte sterfte van Leo Borchard, feitlik die enigste aanwesige dirigent te wees om die Berliner Philharmoniker te lei vir soverre Wilhelm Furtwängler dié orkes nie kon dirigeer nie. Celibidache funksioneer dus tot 1952 amptelik as dirigent 'ad interim'. Toe Furtwängler in 1954 gesterf het, het die Berliner Philharmoniker egter nie vir Celibidache aangestel nie, maar eerder vir Herbert von Karajan as hoof-dirigent aangestel, deels omdat Karajan graag plaatopnames gemaak het, welke Celibidache fel teen was. Dit het 'n breuk met die orkes veroorsaak, wat daartoe gelei het dat Celibidache net nog een keer in sy lewe (in 1992) die orkes gedirigeer het. Vanaf 1952 het hy wêreldwyd saam met vele orkeste gewerk, van Venezuela tot Swede, en verder in Parys en Stuttgart.^[1]^[2]

In 1979 word hy dirigent van die München Filharmoniese Orkes. Hy het dié orkes tot 'n formidabele ensemble gevorm wat hoog aangeskryf was. Celibidache maak in sy Münchense jare veral naam met sy vertolkings van Anton Bruckner. Hy sit daarmee 'n tradisie voort van die Münchner Philharmoniker, wat die premières van sommige van die oorsponklike weergawes van Bruckner se simfonieë gespeel het. Karakteristiek en baie opmerklik is die opvatting van Celibidache se musikale tempo – sy uitvoering van die Adagio's duur opmerklik langer as ander dirigente s'n.

Hy het 'n reputasie gehad dat hy 'n moeilike persoon was om mee oor die weg te kom. As perfeksionis eis hy telkens dat repetitisies aanhoudend gedoen word. Sy tydperk by die München Filharmoniese Orkes was gekenmerk deur langdurige konflikte. 'n Geskil met 'n tromboonspeler wat gelyke behandeling geëis het, omrede Celibidache van mening was dat 'n vrou nie die solotromboonspeler behoort te wees nie, het twaalf jaar geduur voordat 'n regter haar gelyk gegee het.^[3]

Celibidache se afkeur van klankopnames kom voort uit sy opvatting dat die belewenis van musiek 'n transendente ervaring is, wat slegs tot sy reg kan kom tydens 'n lewendige uitvoering. Sodoende het daar eers na Celibidache se dood gemagtigde konsertuitvoerings verskyn. Sy groot liefde vir en kennis van musiek, staan egter uit bo alle twyfel, maar tog het hy nie teruggestaan daarvoor om met karakteristieke heftigheid in 'n partituur in te gryp waar hy dit nodig geag het nie. Sy reuse ervaring en sy musiekteoretiese insigte dra hy oor tydens sy meestersklasse. Opvallend hiervan was sy praktyk om studente kamermusiek te laat speel om so hul gevoel vir ensemblespel te verskerp en die besef van die belang daarvan by hulle tuis te bring .^[4]

Veral deur sy interpretasies, maar ook deur sy Zen-gebaseerde lewensopvatting en sy afkeur van dit wat in sy oë 'n te kommersiëel ingestelde musiekbedryf was, het Celibidache in die laaste dekades van sy lewe 'n kultusstatus onder musiekliefhebbers behaal.

Literatuur

Sergiu Celibidache: Über musikalische Phänomenologie. Ein Vortrag und weitere Materialien. Wißner, Augsburg, 2008. ISBN 978-3-89639-641-9
Klaus Weiler: Celibidache – Musiker und Philosoph. Eine Annäherung. Wißner, Augsburg, 2008. ISBN 978-3-89639-642-6
Klaus Umbach: Celibidache – der andere Maestro. Piper, München, 1995. ISBN 3-492-03719-4
Konrad Rufus Müller, Harald Eggebrecht, Wolfgang Schreiber: Sergiu Celibidache. Lübbe, Bergisch-Gladbach, 1992 ISBN 3-7857-0650-2

Eksterne skakels

Celibidache repeteert die Simfonie nr. 9 (Bruckner) met die München Filharmoniese Orkes
Webwerf Sergiu Celibidache Stiftung
Celibidache – Eine Annäherung[1]
Celibidache Center Geargiveer 9 Augustus 2020 op Wayback Machine
Discografie van Sergiu Celibidache
Sergiu Celibidache – The Las of the Mad Genius Geargiveer 4 Februarie 2012 op Wayback Machine Conductors?[2]

Bronne, notas en/of verwysings

↑ Annemarie Kleinert: Berliner Philharmoniker von Karajan bis Rattle. Jaron, Berlin 2005, p. 1–189. ISBN 3-89773-131-2; (online)
↑ Klaus Lang: "Lieber Herr Celibidache…". Wilhelm Furtwängler und sein Statthalter. Ein Philharmonischer Konflikt in der Berliner Nachkriegszeit. M&T Edition Musik & Theater, Zürich, 1994, ISBN 3-7265-6016-5
↑ Monique Buzzarté: "We Need a Man for Solo Trombone": Abbie Conant's Story. IAWM Journaal (International Alliance for Women in Music), Februarie 1996, bl. 8–11.
↑ Toe 'n musiekjoernalis aan Celibidache se eggenote, Ioana Procopie Dimitrescu, vra waarom sy konsertopnames nie uitgebring is nie, is sy geantwoord met: "U moet maar wag totdat ek 'n weduwee is".

[1] Annemarie Kleinert: Berliner Philharmoniker von Karajan bis Rattle. Jaron, Berlin 2005, p. 1–189. ISBN 3-89773-131-2; (online)

[2] Klaus Lang: "Lieber Herr Celibidache…". Wilhelm Furtwängler und sein Statthalter. Ein Philharmonischer Konflikt in der Berliner Nachkriegszeit. M&T Edition Musik & Theater, Zürich, 1994, ISBN 3-7265-6016-5

[3] Monique Buzzarté: "We Need a Man for Solo Trombone": Abbie Conant's Story. IAWM Journaal (International Alliance for Women in Music), Februarie 1996, bl. 8–11.

[4] Toe 'n musiekjoernalis aan Celibidache se eggenote, Ioana Procopie Dimitrescu, vra waarom sy konsertopnames nie uitgebring is nie, is sy geantwoord met: "U moet maar wag totdat ek 'n weduwee is".

[1]

[2]

[3]

[4]

Sergiu Celibidache

Agtergrondinligting
Gebore	11 Julie 1912 Roman, Roemenië
Sterf	14 Augustus 1996 (op 84) La Neuville-sur-Essonne, Frankryk
Genres	Klassiek
Beroep(e)	Dirigent