Slag van Noord-Kaap

Die Slag van Noord-Kaap het op 26 Desember 1943 in Noorweë plaasgevind toe die Duitse slagkruiser Scharnhorst gekelder is deur die Britse Vloot se HMS Duke of York. Dit was laaste seeslag van die Tweede Wêreldoorlog waar slagskepe regstreeks teen mekaar betrokke was. Dit was ook die eerste keer waar opsporingsradar 'n rol gespeel het in die uitslag van so 'n geveg.

Slag van Noord-Kaap
Deel van Tweede Wêreldoorlog
Lede van die HMS Duke of York se bemanning by Scapa Flow na die slag van Noord-Kaap.
Datum 26 Desember 1943 Ligging Noord-Kaap, Noorweë Resultaat Geallieerde oorwinning
Strydende partye
Nazi-Duitsland	Verenigde Koninkryk  Kanada  Noorweë
Bevelvoerders
Erich Bey	Bruce Fraser
Sterkte
1 slagskip 6 torpedojaers	1 slagskip 1 swaar kruiser 3 ligte kruisers 9 torpedojaers
Ongevalle
1 slagskip gesink 1 932 dood 36 gevang	11 gedood 11 gewond

Konvooi JW55B

Die Scharnhorst het 'n basis in Altenfjord, Noorweë gehad vanwaar hy die arktiese konvooie tussen Engeland en Rusland aangeval het. Op 25 Desember het hy die hawe verlaat agter konvooi JW55B aan wat op pad was na Rusland. Die bevelvoerder van die skip was Skoutadmiraal Bey. Sy instruksies was eenvoudig om soveel moontlik skade te berokken en terug te val sodra enige Geallieerde skepe op die toneel verskyn. Bey het eers Altenfjord verlaat nadat hy met die Duitse Vlootbeheer gekommunikeer het, omrede die weer sleg was en daar onsekerheid was of hy moet voortgaan. Ses torpedojaers het hom vergesel.

Sir Bruce Fraser

Ongelukkig vir Bey het Admiraal Sir Bruce Fraser, 200 seemyl weswaarts in die HMS Duke of York, sy kommunikasie onderskep. Fraser stuur onmiddellik in die rigting van Bey. Fraser was vergesel deur die kruiser HMS Jamaica en vier torpedojaers. Op daardie stadium was Vise-Admiraal Bob Burnett van die ooste op pad met sy vlagskip HMS Belfast en die kruisers HMS Norfolk en HMS Sheffield, juis om beskerming te verleen aan konvooi JW55B.

Radar

Bey was totaal onbewus hiervan omrede sy verkenningsvliegtuie (Arado Ar 196 drywervliegtuie) nie kon vlieg weens die slegte weer nie. Hy was dus geskok toe sy skip om 09:30 op 26 Desember skielik verlig word deur stergranate, afgevuur deur die Belfast. Die Belfast was op daardie stadium toegerus met die nuutste radartegnologie en kon dus sien terwyl die Scharnhorst blind was. Die stergranate is gevolg deur 6-duim skote vanaf die Belfast. Laasgenoemde behaal twee treffers, een verwoes die Scharnhorst se voorste radar (in werklikheid gebruik as 'n rigting- en afstandbepaler eerder as 'n opsporingsmiddel) en die ander ontplof op sy voortoring.

Ontwyk

Bey versnel tot maksimum spoed en swaai om - suidwaarts. Het hy reguit aangehou sou hy Altenfjord se veiligheid bereik het maar hy besluit om ooswaarts te gaan (om die konvooi aan te val) nadat hy met sy vinniger spoed kon wegvaar vanaf die Belfast. Op daardie stadium het hy geen kommunikasie meer met sy torpedojaers gehad nie en hulle speel geen verdere rol in die slag nie. Maar om 12:05 sien Belfast se radar hom egter en skiet onmiddellik. Bey verander sy rigting en kies koers terug na Altenfjord. Hy loop hom egter vas teen die Duke of York wat nog steeds voluit uit die weste kom. Teen 16:15 word radarkontak verkry deur die Duke of York, die afstand was 23 seemyl. Bey was egter steeds onbewus van die lokvalposisie waarin hy hom bevind. Teen 16:50 was die Scharnhorst weer verlig met stergranate van die Belfast en op dieselfde oomblik vuur die Duke of York sy 14-duim kanonne. Een skoot tref die Schanhorst op die voorste kanon en een tref hom 'n minuut later op die agterdek. Die treffers beïnvloed egter nie sy spoed nie en hy vlug ooswaarts, die Duke of York kon nie bybly nie.

Gekelder

Toe die Scharnhorst op maksimum reikafstand van sy kanonne was skiet die Duke of York sy laaste salvo uit desperaatheid. Een 14-duim bom tref die Scharnhorst en verminder sy spoed drasties. Onmiddellik val die Geallieerde torpedojaers hom aan en behaal ten minste vier treffers. Die Duke of York, aan die eenkant, en die Belfast en Jamaica van die ander kant, het die Scharnhorst aan flarde geskiet. Met die hulp van nog 'n paar torpedo's het die Scharnhorst teen 19:45 gesink.

Bron

• The Encyclopedia of Sea Warfare. Spring Books. 1975. ISBN 0-600-33111-3