Wikipedia

Eerste Minister van Suid-Afrika: Verskil tussen weergawes

Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Geskrapte inhoud Bygevoegde inhoud
VisueelWikiteks
No edit summary
Bygewerk
Lyn 1:
[[Lêer:JanCoat Smutsof 1950Arms of South Africa (1932-2000).jpgsvg|duimnael|upright|Genl. [[Jan Smuts]], eerste ministerWapen van 1919 Suid-Afrika]] 1924 en 1939 - 1948.(1932–2000)]]
[[Lêer:Hans Strijdom kleur.jpg|duimnael|upright|Adv. [[J.G. Strijdom]], eerste minister van 1954 - 1958.]]
[[Lêer:Dr HF Verwoerd.jpg|duimnael|upright|Dr. [[Hendrik Verwoerd]].]]
Die '''Eerste Minister''' was die regeringshoof van [[Suid-Afrika]] van [[1910]] tot [[1984]]. Suid-Afrika het in daardie tydperk die Britse grondwetlike model gevolg, waar die [[Lys van Suid-Afrikaanse staatshoofde|staatshoof]] (Die [[Goewerneur-Generaal van Suid-Afrika]] tot [[1961]] en die [[Staatspresident van Suid-Afrika]] daarna) seremonieel en bo die partypolitiek verhewe was, terwyl die regeringshoof 'n politieke leier was. Die eerste minister is deur die staatshoof aangestel, maar in die praktyk was hy altyd die hoof van die politieke party of koalisie met die meerderheid van die setels in die parlement. Die ampte van staatshoof en regeringshoof is in [[1984]] saamgesnoer en die amp van Eerste Minister afgeskaf nadat 'n [[Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika Wet 110 van 1983|nuwe grondwet]] aangeneem is en die driekamerparlement ingevoer is.
 
Die '''Eerste Minister van Suid-Afrika''' was die regeringshoof van [[Suid-Afrika]] van 1910 tot 1984. Suid-Afrika het in daardie tydperk die Britse grondwetlike model gevolg, waar die [[Lys van Suid-Afrikaanse staatshoofde|staatshoof]] (die [[Goewerneur-generaal van Suid-Afrika]] tot 1961 en die [[Staatspresident van Suid-Afrika]] daarna) seremonieel en bo die partypolitiek verhewe was, terwyl die regeringshoof 'n politieke leier was. Die eerste minister is deur die staatshoof aangestel, maar in die praktyk was hy altyd die hoof van die politieke party of koalisie met die meerderheid van die setels in die parlement. Die ampte van staatshoof en regeringshoof is in 1984 saamgesnoer en die amp van Eerste Minister afgeskaf nadat 'n [[Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika Wet 110 van 1983|nuwe grondwet]] aangeneem is en die driekamerparlement ingevoer is.
== Lys van Eerste Ministers van Suid-Afrika ==
 
{| class="wikitable"
== Lys van Eerste Ministers van Suid-Afrika (1910–1984) ==
;Parties
{{legend|#87CEEB|[[Suid-Afrikaanse Party]]}}
{{legend|#318CE7|[[Verenigde Party]]}}
{{legend|#ff9933|[[Nasionale Party]]}}
 
{| class="wikitable" style="width:100%; text-align:center;"
|-
! #
! Ampstermyn !! Eerste Minister !! Party
! width=25%| Naam<br /><small>(Geboorte–Dood)</small>
|-
! width=100px| Portret
|[[1910]]-[[1919]] || Generaal [[Louis Botha]] ([[1862]]-[[1919]]) || [[Suid-Afrikaanse Party]]
! Ampsaanvaarding
|-
! Amp verlaat
|[[1919]]-[[1924]] || Luitenant-Generaal [[Jan Christian Smuts]] ([[1870]]-[[1950]]) || [[Suid-Afrikaanse Party]]
! Verkies<br /><small>(Parlement)</small>
|-
! Party
|[[1924]]-[[1939]] || Generaal [[James Barry Munnik Hertzog| Barry Hertzog]] ([[1866]]-[[1942]]) || [[Nasionale Party]], later [[Verenigde Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
|-
! style="background:#87CEEB; color:white;"|1
|[[1939]]-[[1948]] || Veldmaarskalk [[Jan Christian Smuts]] ([[1870]]-[[1950]]) || [[Verenigde Party]]
|[[Louis Botha]]<br /><small>(1862–1919)</small>
|-
|[[Lêer:General Louis Botha - from correspondence of PA Molteno.png|100px]]
|[[1948]]-[[1954]] || [[Daniël Francois Malan]] ([[1874]]-[[1959]]) || [[Nasionale Party]]
|31 Mei 1910
|-
|27 Augustus 1919
|[[1954]] (tydelik) || [[Nicolaas Havenga]] ([[1882]]-[[1957]]) || [[Nasionale Party]]
|[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1910|1910]] (1)<br />[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1915|1915]] (2)
|-
|[[Suid-Afrikaanse Party]]
|[[1954]]-[[1958]] || [[Johannes Gerhardus Strijdom|Johannes 'Hans' Strijdom]] ([[1893]]-[[1958]]) || [[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
|-
! style="background:#87CEEB; color:white;"|2
|[[1958]]-[[1966]] || [[Hendrik Verwoerd]] ([[1901]]-[[1966]]) || [[Nasionale Party]]
|[[Jan Christian Smuts]]<br /><small>(1870–1950)</small>
|-
|[[Lêer:Jan Smuts 1947.jpg|100px]]
|[[1966]] (tydelik) || [[Eben Dönges]] ([[1898]]-[[1968]]) || [[Nasionale Party]]
|3 September 1919
|-
|30 Junie 1924
|[[1966]]-[[1978]] || [[Balthazar Johannes Vorster|John Vorster]] ([[1915]]-[[1983]]) || [[Nasionale Party]]
| — (2)<br />[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1920|1920]] (3)<br />[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1921|1921]] (4)
|-
|[[Suid-Afrikaanse Party]]
|[[1978]]-[[1984]] || [[Pieter Willem Botha| Pieter 'PW' Botha]] ([[1916]]-[[2006]]) || [[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;" height=60|3
|[[Barry Hertzog]]<br /><small>(1866–1942)</small>
|[[Lêer:JBM Hertzog - SA.jpg|100px]]
|30 Junie 1924
|5 September 1939
|[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1924|1924]] (5)<br />[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1929|1929]] (6)<br />[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1933|1933]] (7)<br />[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1938|1938]] (8)
|[[Nasionale Party]] <br /><small>(tot 1934)</small><br>[[Verenigde Party]] <br /><small>(vanaf 1934)</small>
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#318CE7; color:white;"|<small>(2)</small>
|[[Jan Christian Smuts]]<br /><small>(1870–1950)</small>
|[[Lêer:Jan Smuts 1947.jpg|100px]]
|5 September 1939
|4 Junie 1948
| — (8)<br />[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1943|1943]] (9)
|[[Verenigde Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"|4
|[[Daniël François Malan]]<br /><small>(1874–1959)</small>
|[[Lêer:DFMalanPortret.jpg|100px]]
|4 Junie 1948
|30 November 1954
|[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1948|1948]] (10)<br />[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1953|1953]] (11)
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"|5
|[[Johannes Gerhardus Strijdom]]<br /><small>(1893–1958)</small>
|[[Lêer:JG Strijdom.jpg|100px]]
|30 November 1954
|24 Augustus 1958
| — (11)<br />[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1958|1958]] (12)
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"|6
|[[Hendrik Verwoerd]]<br /><small>(1901–1966)</small>
|[[Lêer:HF Verwoerd Transvaler.jpg|100px]]
|2 September 1958
|6 September 1966
| — (12)<br />[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1961|1961]] (13)<br />[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1966|1966]] (14)
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"|7
|[[John Vorster]]<br /><small>(1915–1983)</small>
|[[Lêer:John Vorster.jpg|100px]]
|13 September 1966
|2 Oktober 1978
| — (14)<br />[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1970|1970]] (15)<br />[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1974|1974]] (16)<br />[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1977|1977]] (17)
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"|8
|[[Pieter Willem Botha]]<br /><small>(1916–2006)</small>
|[[Lêer:PW Botha 1962.jpg|100px]]
|9 Oktober 1978
|14 September 1984
| — (17)<br />[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1981|1981]] (18)<br />[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1984|1984]] (19)
|[[Nasionale Party]]
|}
''Nota:'' PW Botha het in 1984 die eerste uitvoerende staatspresident geword.
 
== Sien ook ==
{{CommonsKategorie|Prime ministers of South Africa}}
* [[Goewerneur-Generaal van Suid-Afrika]]
* [[LysAdjunkpresident van prominente AfrikanersSuid-Afrika]]
* [[LysGoewerneur-generaal van Suid-Afrikaanse staatshoofdeAfrika]]
* [[President van Suid-Afrika]]
* [[Staatspresident van Suid-Afrika]]
* [[Lys van Suid-Afrikaanse staatshoofde]]
 
[[Kategorie:Titels]]
[[Kategorie:Eerste Ministers van Suid-Afrika| ]]
[[Kategorie:Lys van ampsbekleërs|Suid-Afrika, Eerste Minister]]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/wiki/Eerste_Minister_van_Suid-Afrika"