Johannesburg: Verskil tussen weergawes

{{Inligtingskas NedersettingSuid-Afrikaanse dorp

|amptelike_naam naam = Johannesburg

| ander_naam = eGoli {{xh}}<br />iGoli {{zu}}

| inheemse_naam =

| nedersetting_tipe = Stad

|beeld_vlag beeld_skild =Flag Coat of Arms of Johannesburg.svg

'''Johannesburg''' ([[Xhosa]]: ''eGoli'', [[Zoeloe]]: ''iGoli'', ''letterlik: "Plek van [[Goud]]''") is die vernaamste sake- en bevolkingsentrum van [[Suid-Afrika]] met 'n oppervlakte van 1&nbsp;645 vierkante kilometer en 'n bevolking van 4&nbsp;434&nbsp;827 in die metropolitaanse gebied volgens die sensus van 2011. Die huidige [[Stad Johannesburg Metropolitaanse Munisipaliteit]] is 'n polisentriese metropool wat sowat vyfhonderd voorstede en dorpsgebiede insluit – naas die vroeëre stadsgebied ook voorheen onafhanklike munisipaliteite soos [[Midrand]], [[Sandton]] en [[Randburg]]. [[Soweto]] is tans die grootste voorstad en ook die mees uitgestrekte historiese swart woonbuurt.

Johannesburg is ook die sentrum van 'n verstedelikte gebied met meer as 8 miljoen inwoners wat van Pretoria in die noorde tot by [[Vereeniging]] in die suide strek. Die stad is die derde grootste in [[Afrika]] na [[Kaïro]] en [[Lagos]], en die enigste in Afrika wat as 'n wêreldstad of ''global city'' beskou word, 'n ekonomiese masjienkamer wat die hele Suider-Afrika met die wêreldekonomie verbind – onder meer danksy die plaaslike hoofkantore van mynboureuse en die [[Johannesburgse Effektebeurs]] (JEB) wat op wêreldvlak mededingend is.<ref>{{de}} [http://www.bpb.de/themen/V7RE2T,1,0,Gro%DFst%E4dte_Afrikas_Kairo_Lagos_und_Johannesburg.html#art1 ''Bundeszentrale für politische Bildung – Dossier Afrika: Großstädte Afrikas – Kairo, Lagos und Johannesburg'']</ref> Met [[SABMiller]] en [[Anglo American-korporasie|Anglo-American]] het daarnaas twee multinasionale ondernemings hul oorsprong in die Goudstad.

Vandag is Johannesburg 'n smeltkroes van tale en kulture wat steeds nuwe aankomelinge van dwarsoor Afrika lok. Die stad, wat nege persent van die vasteland van Afrika se bruto geografiese produk oplewer, verseker vir sy inwoners 'n lewenstandaard bo die gemiddelde van Afrika. Sy stadsuitleg met funksionele buurte soos 'n sentrale en noordelike sakedistrik en honderde residensiële voorstede, wat 'n groot verskeidenheid sosio-ekonomiese omgewings en ontwikkelingsvlakke verteenwoordig, sy moderne boukuns en 'n netwerk van snelweë toon baie ooreenkomste met dié van Amerikaanse metropole.<ref>{{en}} Williams, Lizzie: ''Johannesburg - the Bradt City Guide''. Chalfont St Peter: Bradt Travel Guides 2007, bl. VII</ref>

Net soos in [[New York Stad]], een van Johannesburg se tweelingstede, het 'n wye kloof tussen arm en ryk en ander sosiale vraagstukke ook neerslag gevind in hoë misdaadsyfers. Johannesburg is saam met ander Derdewêreldmetropole soos [[Rio de Janeiro]] as een van die gevaarlikste stede ter wêreld gereken.<ref>{{de}} Godwin, Peter: ''Stadt der Hoffnung – Stadt der Angst''. In: ''National Geographic Deutschland'', April 2004, bl. 134</ref>

[[Lêer:Joburg.iss.400pix.jpg|duimnael|Johannesburg soos gesien van die [[Internasionale Ruimtestasie]] (ISS)]]

Johannesburg strek van ''Orange Farm'' in die suide tot by Midrand in die noorde en grens aan twee ander metropolitaanse gebiede – Pretoria (Tshwane) in die noorde en Ekurhuleni in die ooste. Met 'n oppervlakte van 1&nbsp;645&nbsp;km² het Johannesburg se metrogebied uitgebrei nes dié van ander groot westerse metropole soos [[Sydney]], [[Londen]], [[New York]] Stad en [[Los Angeles]].

Johannesburg is op 'n gemiddelde hoogte van 1&nbsp;753 meter bo [[seevlak]] geleë – met die laagste punt op 1&nbsp;740 en die hoogste punt op 1&nbsp;810 meter. Dit is naas [[Meksiko-StadMeksikostad]] en [[Phoenix, Arizona|Phoenix]] in [[Arizona]] ([[Verenigde State]]) een van min metropole wat nóg aan die see nóg teen 'n rivier of ander water lê. Kunsmatige bebossing – meer as tien miljoen bome is in die grasveldlandskap van Johannesburg geplant – maak van Suid-Afrika se ekonomiese spilpunt een van die groenste metropole op aarde.<ref>{{en}} [http://www.johannesburg-airport.com/about-johannesburg.html About Johannesburg.] Besoek op 1 Maart 2016</ref>

Sneeuvlokkies het wél in die winters van 1981 en 2006 geval. Verder terug in die verlede het swaar sneeuneerslae, wat met 'n sterk en koue suidewind gepaard gegaan het, op 10 en 11 September 1936 op die Transvaalse Hoëveld voorgekom. Op 11 September van dié jaar het dit die hele dag in Johannesburg gesneeu.<ref name="storm">{{af}} [http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1992/05/29/11/5.html Dit het met 'n stormwind begin.] [[Beeld]], 29 Mei 1992</ref> Die Goudstad is daarnaas, net soos ander plekke op die hoëveld, verskeie kere deur [[tornado]]'s getref – soos ook in Oktober 1905, Oktober 1929 en Januarie 1951.<ref name="storm"/>

Mense het al vir die afgelope honderd eeue in die gebied gewoon waar Johannesburg sou ontstaan. Opgrawings wat op die Melvillekoppies onderneem is, het 'n [[yster]]smeltkroes opgelewer. Houtskool, wat daarin gevind is, is omtrent 900 jaar oud. Die skalierots wat ook op die koppie voorkom, bevat baie yster. Argeoloë het ook 'n nedersetting uit die middel-steentydperk (miskien 40&nbsp;000 jaar gelede) gevind. Daar is ook klipwerktuie wat omtrent 100&nbsp;000 jaar oud kan wees.<ref>{{en}} [http://www.mk.org.za/mkhist1.htm ''Webtuiste van die Melvillekoppies-natuurreservaat'']</ref> Die argeoloog en ystertydperkspesialis Revil Mason, destyds direkteur van die argeologiese navorsingspan en navorsingsprofessor verbonde aan die [[Universiteit van die Witwatersrand]] se Departement Argeologie, het soortgelyke strukture by Klipriviersberg en Waterval (Corriemoor/Northcliff) gevind.

Die plaas Braamfontein sou 'n belangrike deel van Johannesburg word. Die plaas is in 1858 aan Gerrit Bezuidenhout toegeken, wat dit onmiddellik aan sy broer, F.J. Bezuidenhout, oorgedra het. Dit was omtrent 1500 morg (3500 [[hektaar]]) groot en is in 1862 in drie verdeel. Die suidelike deel is aan die oorspronklike eienaar, Gerrit Bezuidenhout, oorgedra. In 1886 was J.J. Lindeque die eienaar van die suidelike deel wat aan Randjeslaagte gegrens het. Die oostelike deel is aan F.J. van Dyk verkoop. Na 'n paar tussengangers het Dirk Geldenhuys in 1886 die eienaar geword. Die westelike gedeelte is aan C.W. Bezuidenhout oorgedra. In 1887 is hierdie deel aan Frans en Louw Geldenhuys verkoop vir £4500.<ref>{{en}} [http://www.mk.org.za/ ''Webtuiste van die Melvillekoppies-natuurreservaat'']. Sien ook Alkis Doucakis, The origins of Doornfontein and adjoining farms, Historia 42(2), November 1997.</ref> Frederick Jacobus Bezuidenhout het in 1865 die eienaar van Doornfontein geword. Dit was steeds syne in 1886. Turffontein is in 1859 aan Abraham Smit toegeken. Die plaas was ook onderverdeel en in 1886 was Paul Andries Ras die eienaar van die grootste gedeelte daarvan. Langlaagte het 'n lang geskiedenis van onderverdeling, verskillende eienaars en geskille oor eienaarskap.<ref>{{af}} Stals, E.L.P. (redakteur), Afrikaners in die Goudstad, Hollandsche Afrikaansche Uitgevers Mpy, Pretoria, 1978, bl. 5.</ref>

Sedert die 1850's het prospekteerders na goud en ander minerale in die Transvaal gesoek. Die eerste goudrif is in 1871 in die groensteengordel oos van [[Potgietersrus]] gevind. Die eerste goudmyn is dan ook daar gevestig. In 1874 is die eerste stoomaangedrewe stampmeul daar in werking gestel. Teen daardie tyd het die aandag egter na [[Sabie]] en [[Pelgrimsrus]] verskuif.<ref name="Viljoen & Reimold">{{en}} Viljoen, MJ & Reimold, WU: ''An introduction to South Africa's geological and mining history.'' Mintek. 1999. bl. 134.</ref> Alec (Kruiwa) Patterson het in 1873 spoelgoud in die Pelgrimsloop gevind. Dit het op die Transvaal se eerste groot stormloop van delwers uitgeloop. Elf jaar later het meeste van die delwers na [[Barberton]] vertrek, waar goud ook ontdek is.<ref>Viljoen & Reimold, supra, bl. 108.</ref> Op die Witwatersrand was prospekteerders nogal doenig op die Wesrand. Die eerste myn was naby die huidige [[Magaliesberg]]. Daar was nog een op Kromdraai, wes van Zwartkop. Die enigste suksesvolle myn was Fred en Harry Struben se Confidence Reef, wat nog in die Kloofendal-natuurreservaat te siene is.<ref>Viljoen & Reimold, supra, bl. 30.</ref>

Die Witwatersrandse goudrif, waar goud van laegraadse erts ontgin kan word, strek in 'n wye boog sowat 65 km oos van Johannesburg vir sowat 140 km in weswaartse rigting van waar dit 'n suidwestelike draai na die [[Vrystaat]] maak. Die gouddraende riwwe, wat sowat 2&nbsp;000 miljoen jaar gelede gevorm is, varieer in dikte, van 'n tiende van 'n duim tot 100 voet, met 'n gemiddeld van slegs een voet. Behalwe vir enkele dagsome is hulle geleidelik met duisende voet se harde gesteentes bedek. Dit verg geologiese speurwerk om dié riwwe op te spoor – en groot hoeveelhede kapitaal asook ingenieursvernuf om die goud te ontgin.<ref>{{en}} [http://info.goldavenue.com/Info_site/in_arts/in_civ/in_rush_safrica.html South African Gold Rush, 1885.] Besoek op 29 Maart 2016</ref>

Op 8 November 1886 is 'n delwerskomitee verkies om die mynkommissaris behulpsaam te wees.<ref>{{af}} John R Shorten, ''Die verhaal van Johannesburg'', Voortrekkerpers, Johannesburg, 1970, bl. 94.</ref>

Toe die veiling van standplase aangekondig word, het dit geblyk dat die standplase nie te koop was nie. Mense sou slegs geregtig wees om die standplaas te huur vir 'n tydperk en 'n gebou op te rig. Dit is ook bekendgemaak dat "koelies" slegs in die "arabierreservaat", waarin daar 79 standplase was, kon huur.<ref>Shorten, supra, bl. 83-9283–92</ref> Die gebruik van hierdie terme behoef verduideliking. Asiërs dryf al eeuelank handel langs die ooskus van Afrika. Sommige van die groot handelaars was Goedjaratisprekende Moslems. Sommige van hierdie handelaars het familielede na die kusdorpe van Afrika gestuur om hul handel te bevorder. Plaaslike inwoners het na al hierdie handelaars as Arabiere verwys. Met verloop van tyd het hierdie handelaars ook na die binneland uitgebrei. Die mans is uitgeken aan die tulbande wat hulle gedra het.<ref>{{en}} Cripps, Elizabeth Ann: ''Provisioning Johannesburg 1886–1906.'' M.A.-verhandeling, Unisa. 2012. bl. 92-9392–93</ref> Die term koelie is aanvanklik gebruik om na 'n ongeskoolde arbeider te verwys. Hindoe-mans van Indië is in 1860 gewerf om as arbeiders op Natal se suikerplase te werk. Sommiges het agtergebly nadat hul kontrakte verstryk het. In Johannesburg was hulle hoofsaaklik marskramers en kelners.<ref>Cripps, supra, bl. 94.</ref>

Julius Jeppe en sy vennoot, ene Ford, het Jeppestown en Fordsburg laat opmeet. Fordsburg is in Mei 1887 opgeveil. Die aanbiedinge was maar laag want die grond was moerasagtig en dit was naby een van die myne.<ref>Stals, supra, pbl. 45</ref> Arbeiders het daar gaan woon. Fabrieke, kroeë en "Kafir-eatinghouses" het soos paddastoele verrys.<ref>Stals, supra, pbl. 54</ref>  In Oktober 1887 het die regering die suidoostelike deel van Braamfontein gekoop. Die plan was om uit die stroom wat daarlangs gevloei het water aan die inwoners van Johannesburg te verskaf. Maar daar was ook groot neerslae kleigrond wat geskik was vir die maak van bakstene. Die regering het toe besluit om eerder steenmakerslisensies teen 5 sjieling per maand uit te reik. Lisensiehouers het sommer gereken dat hulle ook geregtig was om hul eie krot daar op te rig. Die gebied het baie werklose Hollandssprekende Afrikaners gelok.<ref>Stals, supra, pbl. 51.</ref> Die krotbuurt het die bynaam veldskoendorp gekry.<ref>Stals, supra, pbl. 52.</ref>

Die gesondheidskomitee het die eerste bevolkingsopname in 1890 gemaak. Dit het getoon dat 26&nbsp;303 mense in die dorp gewoon het. Name van dorpsgebiede wat opduik is Booysens, Fordsburg, Langlaagte, Koelielokasie, Braamfontein, Auckland Park<!-- Volgens die ''AWS'' word Suid-Afrikaanse plekname waarvan die eerste deel Engels en die tweede –park is, los geskryf. As die eerste deel Afrikaans is, is dit vas, byvoorbeeld Auckland Park en Kempton Park, maar Monumentpark en Vanderbijlpark. -->, Marshallsdorp, Ferreirasdorp, Johannesburg, Veldtschoendorp, Prospect en Jeppesdorp. 'n Soortgelyke opname wat in 1892 gedoen is, het aangetoon dat meer as 41&nbsp;000 mense in Johannesburg gewoon het.<ref>Cripps, supra, bl. 173</ref> Die dorp het so gegroei dat die gesondheidskomitee teen 1896 sy eie direkteur van sensus kon aanstel. Daar is besluit om op 15 Julie 1896 sensus te neem van die bevolking van die goudstad. Daar is bevind dat die bevolking 102&nbsp;078 was. Daar was 50&nbsp;907 Europeane (oftewel blankes), 952 Maleiers, 4&nbsp;807 Asiate en 42&nbsp;533 naturelle. Amper 29&nbsp;000 van die naturelle het in kampongs op die myne gewoon. Slegs 2&nbsp;036 van hulle was in die Transvaal gebore. Daar was 2&nbsp;489 Moslems en 1&nbsp;822 Hindoes. 24&nbsp;500 Europeane was in Afrika gebore.<ref>Cripps, supra, pbl. 174-5174–5</ref>

Gedurende 1893 het die regering begin met die opmeet van 'n lokasie vir Maleiers op hul grond noordwes van Veldskoendorp. Nie minder as 1&nbsp;285 persele is uitgemeet. Intussen het die ZAR-burgers in veldskoendorp hul lot by die regering bekla. Die regering besluit toe om meer as 400 van die persele aan verarmde Afrikaners toe te ken. Die woongebied sou Vrededorp heet.<ref>Stals, supra, pbl. 52</ref><ref>Shorten, supra, pbl. 177</ref> 160 standplase is ook op die steengroewe uitgemeet en aan burgers toegeken. Hierdie dorpsgebied is Burgersdorp genoem. Die regering het net verlang dat die burgers 2/6 per maand vir standplaaslisensies betaal.<ref>Stals, supra, pbl. 53.</ref> Van die lokasie vir Maleiers het niks gekom nie. Die gebied is later vir die Brixtonbegraafplaas gebruik.

[[image:SA1899 pg119 Hohenheim.jpg|thumb|left|255px|''Hohenheim'' was die eerste herehuis in Parktown. ]][[Lêer:9 2 228 0003-The View-Johannesburg-s.jpg|duimnael|links|''The View'', woning van Sir Thomas Cullinan, tans hoofkwartier en museum van die ''Transvaal Scottish Regiment'']]

Dit was eers in 1897 wat 'n stadsraad vir Johannesburg goedgekeur is ingevolge Wet 9 van 1897. Die gebied is in 12 wyke opgedeel. Die raad sou uit 24 verkose lede bestaan en helfte van hulle moes burgers wees.<ref>Shorten, supra, bl. 206.</ref> Twee jaar later het die oorlog uitgebreek en vreemdelinge, insluitend swartes, het gevlug.<ref>{{en}} Brink, Elsabé: ''1899, The Long March Home'', Kwela Books, Kaapstad. 1999.</ref>

Drie verskillende migrasiestrome het uit die Goudstad beweeg wat sy latere ontwikkeling en bevolkingsamestelling ingrypend sou raak. Uitlanders het hulle in die Kaapkolonie en in Natal hervestig, veral in Kaapstad en Durban, en nie almal het ná die einde van die oorlog na Johannesburg teruggekeer nie. Afrikanermans het by die Boerekommandos aangesluit, terwyl swart mynwerkers, wat deur die oorlog werkloos gelaat is, na hul landelike woonplekke elders in die land getrek het.<ref>{{en}} [http://www.sahistory.org.za/south-african-war South African History Online: The South African War.] Besoek op 17 April 2016</ref>

[[Lêer:JHB MARS Rand Club cnr Loveday, commissioner, fox str , stno 1173 004009.jpg|duimnael|links|180px|Die ''Rand Club'' se interieur spreek van eertydse weelde]]

Terwyl Johannesburg aan 'n verskeidenheid kulturele, ekonomiese en argitektoniese invloede uit ander dele van die [[Britse Ryk]] en elders blootgestel is, het die stad gaandeweg sy eie metropolitaanse karakter en leefstyl begin ontwikkel. Een van die hooftrekke van Johannesburg se stadskarakter was die groot invloed wat handel, mynbou en nywerhede op die argitektuur van die middestad uitgeoefen het. Die hoofkwartiere van banke en mynboumaatskappye, kantoorgeboue en klubs het die stadsbeeld gevorm. Afdelingswinkels het ingevoerde verbruikersgoedere uit [[Europa]] en [[Noord-Amerika]] verkoop, en daar was min nuwe oorsese tegnologiese ontwikkelings en uitvindings wat nie op een of ander manier in die Goudstad getoets is nie – winkels wat met voorafvervaardigde bouelemente opgerig is, gaslampe en later elektriese straatligte, telefoondrade wat die kantoorgeboue van finansiële ondernemings met mekaar verbind het, perdetrems wat passasiers na voorstede vervoer het en vanaf 1892 ook spoorlyne na die kus.<ref name="elusive"/> Die eerste elektriese trems is in 1906 in bedryf gestel.<ref>{{en}} Lange, Lis: ''White, Poor and Angry. White Working Class Families in Johannesburg''. Aldershot: Ashgate Publishing 2003, bl. 22</ref>

Die nugtere benaming South Western Township, verkort tot die akroniem Soweto, verduidelik dat dié uitgestrekte swart woonbuurt volgens die beleid van rasseskeiding en die beperking van burgerregte tot die bewoners van swart tuislande niks meer kon wees as 'n ''unplace for unpersons'' nie, 'n woekerende stedelike oerwoud waarvan die stedelike funksies tot dié van 'n bron van mannekrag vir die blanke Johannesburg beperk is, soos die Britse skrywer, geskiedkundige en televisie-aanbieder Keith Kyle (1925–2007) dit in 'n artikel in die ''London Review of Books'' beskryf het.<ref>{{en}} [http://www.lrb.co.uk/v02/n08/keith-kyle/apartheid-gains-a-constitution ''Apartheid gains a constitution. London Review of Books, volume 2, nommer 8, 1 Mei 1980, bl. 9-119–11'']</ref>

[[Lêer:People%27s's March Anti Xenophobia.jpg||duimnael|'n Protesoptog teen xenofobie in April 2015 in Jeppestraat ("Klein-Ethiopië")]]

Johannesburg is steeds besig om uit te brei en nuwe aankomelinge te lok, alhoewel ook hierdie proses met onsekerhede en konflikte gepaard gaan. Op 11 Mei 2008 is buitelandse immigrante uit buurlande soos [[Zimbabwe]] en Mosambiek in die Swart woonbuurt Alexandra deur 'n woedende skare aangerand. Geweldpleging het in die volgende dae ook na die middestad en ander Swart woonbuurte versprei en altesaam meer as vyftig menselewens geëis. Buitelanders word daarvan beskuldig dat hulle Suid-Afrikaners van skaars werkgeleenthede, behuising en voordele ontneem en word daarnaas geblameer vir baie voorvalle van misdaad.<ref>{{de}} ''Der Fischer Weltalmanach 2009''. Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch Verlag 2008, bl. 19</ref>

Versnellende verstedeliking, ongekontroleerde immigrasie van arm swartes en grootskaalse emigrasie van gekwalifiseerde blankes, asook stadige ekonomiese groei het die herstrukturering van Johannesburg verder bemoeilik. Nadat dekades van rasseskeiding met 'n kunsmatige etniese hiërargie die sosiale ongelykhede binne die tradisionele rasgroepe oordek en versluier het, wys sosioloë op die noodsaaklikheid om die ou retoriek van rassestryd te laat vaar en die veranderende strukturele oorsake vir sosiale ongelykhede binne die stadsbevolking te analiseer.<ref name="beall">{{en}} Jo Beall, Owen Crankshaw, Susan Parnell: ''Uniting a Divided City: Governance and Social Exclusion in Johannesburg''. Earthscan Publications. Abingdon, Oxon en New York, NY. 2002, bl. 7 en 8</ref>

Nog in die vroeë 21ste eeu, toe die buurt merendeels uit leegstaande stoorhuise bestaan het en net soos ander dele van Johannesburg se historiese middestad deur misdaad geteister is (fotograwe van die nuusblad ''The Star'' kon foto's van motorkapings maklik vanuit hul kantoorvensters neem<ref>{{en}} [http://www.bbc.com/news/business-35830583 ''BBC News – Business, 21 Maart 2016: Bringing central Johannesburg back to life. Besoek op 28 Maart 2016'']</ref>), is Maboneng deur die meeste stadsbewoners vermy.

Grense is geleidelik verskuif en nuwe uitdagings aangepak soos die ''Work & Art Building'' en Maboneng se vlagskip-verblyfplek en hotelprojek, ''Hallmark House''. 'n Groot verskeidenheid besighede het hulle in die buurt gevestig, waaronder restaurante en vermaakplekke, winkels en kunsgalerye, en ''The Bioscope'', Suid-Afrika se enigste onafhanklike rolprentteater. Daarnaas het ook nuwe kantoorruimtes en geriewe vir ligte nywerhede ontstaan.<ref>{{en}} [http://www.mabonengprecinct.com/about/ www.mabonengprecinct.com: About Maboneng.] Besoek op 28 Maart 2016</ref>

Kritici voer aan dat Liebmann met sy ontwikkelingsprojekte [[gentrifikasie]] bevorder en huisvesting in Maboneng onbekostigbaar vir plaaslike inwoners maak, maar die entrepreneur wys daarop dat sy projekte van Maboneng 'n gemengde inkomstebuurt gemaak het wat sowel residensieel van aard is asook nuwe besighede lok. Maboneng het intussen sy eie webtuiste en nuusbrief geskep.<ref>{{en}} [http://www.mabonengprecinct.com/about/ ''www.mabonengprecinct.com'']</ref>

[[Lêer:Johannesburg region map with names.jpg|duimnael|links|Voorstede van Johannesburg]]

Die Johannesburgse Effektebeurs is met 'n kapitalisering van sowat 182 miljard VS-$ die grootste in Afrika.<ref>{{en}} [http://www.stockmarkets.com/exchanges/africa/johannesburg-stock-exchange/ ''stockmarkets.com: JSE – Johannesburg Stock Exchange. Besoek op 9 Februarie 2016'']</ref> Van die Johannesburgse beroepsbevolking is sowat 5 persent in die mynbou, 16 persent in die nywerheid, 33 persent in dienste en administrasie, 21 persent in die handel, 13 persent in die finansiële sektor en 6 persent in die vervoerbedryf werksaam.

[[Lêer:Suzaan Heyns Melrose Arch.jpg|duimnael|links|220px|Kreatiewe spilpunt: Die Goudstad bring bekende mode-ontwerpers soos Suzaan Heyns voort]]

In die 1920's het dit Kaapstad verbygesteek as die grootste stedelike nedersetting in Suid-Afrika. In 1936 is na Johannesburg ter geleentheid van die Britse Rykstentoonstelling as die grootste en digbevolkste Europese stad in Afrika verwys.<ref>{{en}} Izak van der Merwe en Arlene Davids: ''Demographic Profiles of Cape Town and Johannesburg''. In: Simon Bekker en Anne Leildé (reds.): ''Reflections on Identity in Four African Cities''. African Minds 2006, bl. 29</ref>

Die JEB het sy ontstaan aan die eerste Suid-Afrikaanse goudstormloop in 1886 te danke. Nog in die volgende jaar het 'n Londense sakeman, Benjamin Minors Woollan, die ''Johannesburg Exchange & Chambers Company'' gestig om in die behoeftes van mynbouondernemings en finansiële instellings te voorsien. Hieruit het die JEB voortgespruit wat op 8 November 1887 amptelik gevestig is. Die eerste onderneming wat genoteer is, was Woollan se ''Johannesburg Chambers and Company''.<ref name="jeb">{{en}} [https://www.jse.co.za/about/history-company-overview JSE - Overview & History.] Besoek op 23 Augustus 2016</ref>

Boomaanplantings speel 'n belangrike rol by omgewingsbewaring in verstedelikende Suid-Afrika. Naas hul versierende effek dra bome ook daartoe by om die [[kweekhuiseffek]] in bedwang te bring en verminder geraasvlakke. Wanneer warm lug vanaf geasfalteerde paaie opstyg, dien bome as 'n natuurlike verkoelingsmiddel in dig beboude stedelike omgewings. Daarnaas absorbeer hulle [[koolstofdioksied]] wat deur motors vrygestel word, en sit dit om na suurstof. So kan 'n oppervlak van een akker, wat bebos is, 'n gemiddeld van 2,6 ton [[koolstof]] per jaar stoor en daagliks genoeg suurstof vir 18 mense verskaf. 'n Volgroeide boom met blare verskaf binne slegs een seisoen dieselfde hoeveelheid suurstof wat tien mense in 'n hele jaar inasem.<ref name="jhbcityparks">{{en}} [http://www.jhbcityparks.com/index.php/street-trees-contents-29 Johannesburg City Parks and Zoo: The city that's a rain forest.] Besoek op 23 Augustus 2016</ref>

Vir die ontginning van goud en [[uraan]] aan die Witwatersrand is soms twyfelagtige metodes soos byvoorbeeld suurmyndreinering gebruik – ondergrondse water, wat met sure en swaar metale besoedel en soms [[Radioaktiwiteit|radioaktief]] is, is uit die myne gepomp en in groot bekkens gestoor. Daagliks word miljoene liter giftige onbehandelde en ongefiltreerde water vrygestel.<ref>{{en}} [http://journalism.co.za/indepth/jozicity/waterwhat-lies-beneath-the-cbd/ Jozi City - What lies beneath.] Besoek op 23 Augustus 2016</ref>

Groot hoeveelhede suurwater was in Augustus 2010 nog sowat 600 meter benede die oppervlak, maar het op hierdie tydstip reeds met tussen 0,6 en 0,9 meter per dag boontoe gestyg. Dit hou 'n bedreiging vir die sentrale sakekern van Johannesburg en die Witwatersrand se watervoorraad in.<ref>{{en}} [http://www.eco-h2o.co.za/?p=1228 Rising acid mine water could be 'catastrophic' for Johannesburg]</ref>

Alhoewel Suid-Afrikaanse stede toenemend vir motors gebou word,<ref>{{af}} [http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2003/03/19/9/1.html Beeld, 19 Maart 2003: Gautrein nie bedoel vir arm pendelaars.] Besoek op 25 Maart 2016</ref> beskik net 'n minderheid Suid-Afrikaanse huishoudings oor hul eie voertuig sodat 'n groot persentasie werknemers op openbare vervoer aangewese is. Minibusse, die belangrikste informele openbare vervoermiddel in Johannesburg wat elke hoek van die Goudstad dek, bied busdienste op klein skaal sonder vaste tydroosters of bushaltes aan en is die goedkoopste manier vir honderdduisende swart pendelaars uit die voorstede om hul werkplekke te bereik. Passasiers wys die gewenste bestemming met 'n reeks handtekens. Die slegte toestand van baie minibusse en gevaarlike bestuurpraktyke hou egter 'n gevaar vir passasiers en ander padgebruikers in.

Die huidige biblioteek, wat vanaf 1931 volgens 'n ontwerp van die Kaapstadse argitek John Perry (1875–1943) in die Italianate-boustyl ontstaan het, het sy deure in 1935 as opvolger van twee ouer geboue geopen – die Ou Kerkgebou wat die biblioteek tussen 1893 en 1898 gehuisves het (met die doel om vir jong mans 'n alternatief tot kroegbesoeke te bied) en die Kerkstraatbiblioteek wat in 1898 opgerig is. Sy versameling was destyds net vir lede toeganklik wat op die biblioteek ingeteken en lidgeld betaal het. Ondanks die ferm opposisie van sommige lede het 'n biblioteeksvergadering in 1923 besluit om die biblioteek aan die stadsrad oor te dra. Vervolgens is dit as een van Suid-Afrika se eerste groot uitleenbiblioteke bedryf.<ref>{{en}} [http://www.joburg-archive.co.za/2012/pdfs/jcl_fact_sheet.pdf www.joburg-archive.co.za: JCL fact sheet. Besoek op 6 Maart 2016]</ref> In 1974 het dit nog eens geskiedenis geskryf as die eerste openbare biblioteek in Suid-Afrika wat sy deure vir alle belangstellendes, ongeag hul velkleur, geopen het.<ref>{{en}} [http://www.dailymaverick.co.za/article/2012-02-15-johannesburgs-new-library-feeds-a-citys-tree-of-knowledge#.VtylfY-cHIU Daily Maverick, 15 Februarie 2012: Johannesburg's new library feeds a city's 'tree of knowledge'.] Besoek op 6 Maart 2016</ref>

Meer onlangs het die galery begin om meer werke van eietydse Suid-Afrikaanse kunstenaars te vertoon, insluitende tradisionele Afrikakuns, maar ook kunswerke wat van stene, hout, motorbande, draad, sement, klei, keramiek, brons en ander metale gemaak is.<ref>{{en}} [http://joburgculture.co.za/museums_galleries/jag/about_johannesburg_art_gallery/index.html ''joburgculture.co.za: About Johannesburg Art Gallery. Besoek op 3 Maart 2016'']</ref>

Die Bensusan-museum is een van slegs drie fotografiese museums wêreldwyd en vernoemgenoem na sy stigter, dr. Arthur Bensusan, 'n voormalige burgemeester van Johannesburg en geesdriftige amateurfotograaf.<ref>{{en}} [http://joburgculture.co.za/latest_news/423_a_snapshot_of_the_bensusan/index.html joburgculture.co.za: A snapshot of the Bensusan. Besoek op 3 Maart 2016]</ref> In 1968 het Bensusan sy privaat versameling van 400 historiese kameras, 5&nbsp;000 foto's en 2&nbsp;000 boeke oor fotografie, wat hy oor 'n tydperk van drie dekades saamgestel het, aan die museum geskenk.

Daar is ook seldsame skatte soos 'n houtslee wat Afrika-stamme in die 17de eeu gebruik het om goedere soos mielies te vervoer.<ref>{{af}} [http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2012/12/22/B1/3/jbvervoermuseum21dec2012.html ''Beeld, 22 Desember 2012: Ry terug in tyd met dié skatte. Besoek op 23 Maart 2016'']</ref>

Johannesburg is daarnaas ook die spilpunt van Suid-Afrika se telekommunikasie-, inligtings- en internetbedryf. Die vier grootste selfoonnetwerk-ondernemings het hul hoofkwartiere in die Goudstad, terwyl ook driekwart van die land se vernaamste internetdiensverskaffers hier gesetel is.<ref>{{en}} [http://www.joburg.org.za/index.php?option=com_content&task=view&id=4671&Itemid=326 ''www.joburg.org.za: Information and telecommunication technology. Besoek op 23 Maart 2016'']</ref>

[[Lêer:Gold Reef City 005.jpg|duimnael|Goudrifstad se mynskag.]]

Die stryd om Afrikaans naas Nederlands en Engels as openbare taal te vestig, is veral in skole beslis, en nêrens was dié stryd feller as in Johannesburg en ander nedersettings aan die Witwatersrand nie waar verskeie laerskole gestig is. Hulle het nogtans gesukkel om te bestaan, terwyl sekondêre skole Engels as enigste voertaal gebruik het.<ref>{{af}} Hermann Giliomee: ''Die Afrikaners. 'n Biografie''.</ref> Daar was 'n hele paar skole in Johannesburg voor die uitbreek van die Anglo-Boereoorlog wat in die behoeftes van Afrikanerleerlinge voorsien het.

In die twee dekades ná die Tweede Vryheidsoorlog het die stroom verarmde Afrikaners, wat vanuit die platteland na die Witwatersrand toe getrek het, gegroei sonder dat die getal Afrikaanssprekendes 'n noemenswaardige styging getoon het, soos blyk uit die feit dat die gemeentes van Afrikaanse Kerke in Johannesburg byna geen groei getoon het nie. Dat 'n hele geslag Afrikaners aan die Rand in dié tyd verlore gegaan en verengels het, was onder meer aan die gebrek aan Afrikaanse onderwysinstellings te wyte.<ref>{{af}} Randse Afrikaanse Universiteit: Jaarboek 1982, bl. 51</ref>

Die eerste studente het op 3 Februarie 1966 vir registrasie aangemeld, en op 24 Februarie van dié jaar het die amptelike opening van die Randse Afrikaanse Universiteit (RAU) en die inhuldiging van sy eerste kanselier (en latere derde Staatspresident van die Republiek van Suid-Afrika), dr. [[Nicolaas Johannes Diederichs|N. Diederichs]], plaasgevind. Die nuwe kampus en geboue in Auckland Park is amptelik op [[24 Mei]] [[1975]] in gebruik geneem.

[[Lêer:FNB Stadium.jpg|duimnael|regs|Die ''Soccer City''-stadion]]

Johannesburg is die tuiste van die krieketspan die [[Highveld Lions]], die rugbyspan die [[Goue Leeus]], en ten minste drie vooraanstaande sokkerspanne, naamlik [[Jomo Cosmos]], [[Kaizer Chiefs]] en [[Orlando Pirates FC]]. [[Ellispark-stadion]] is 'n bekende sportstadion waar die 1995 [[Rugbywêreldbeker 1995|rugbywêreldbeker]] -eindstryd en sommige wedstryde van die [[FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 2010|2010 Sokkerwêreldbeker]] gespeel is. Die [[Johannesburgstadion]] word gebruik vir internasionale [[atletiek]].

Vir die kenmerkende fasade is 40&nbsp;000 staal- en betonpanele in agt kleure en twee verskillende teksture gebruik wat met optiese vesels versterk is. Tien grys bande, wat die buitefasade en die binneruimte versier, versinnebeeld die nege ander Suid-Afrikaanse gasheerstede van die Sokker-Wêreldkampioenskap asook Berlyn, een van die gasheerstede van die vorige toernooi.<ref>{{en}} ''World's Greatest Cities. A Family Reference Guide''. Bath: Parragon Books 2013, bl. 220-221220–221</ref>

[[Lêer:Zoo Lake, Johannesburg 1.jpg|duimnael|links|Die Dieretuinmeer in Hermann Ecksteinpark het sy naam aan die Johannesburgse Dieretuin te danke wat vlakby dié waterliggaam geleë is]]

[[Lêer:Dawn sculler.jpg|duimnael|links|Wemmerpandam is gewild by roeiers]]

Donald MacKay-park in Berea is een van die oudste parke in Johannesburg en vernoemgenoem na 'n vroeëre burgemeester. Dit behels verskillende vlakke en aantreklike steenmure. Die park is van nuwe speelterreine, opelugskaakborde en sokkervelde voorsien. Nuwe beligting is langs die parke se oos-westelike pad geïnstalleer wat nou as wandellaan dien.

Braamfontein is die oudste van Johannesburg se drie historiese begraafplase wat nou verweef is met die geskiedenis van die stad. Dit is deur landdros Carl von Brandis ingerig toe die Goudstad se eerste begraafplaas weens stygende sterftesyfers geen nuwe begrafnisse meer kon hanteer nie. Sy tradisionele uitleg met skaduryke bome langs rustige lane is 'n waardige rusplek vir bekende Johannesburgse families soos die Cullinans en die Jeppes. Ook von Brandis lê hier begrawe, net soos Eleanor Clare Helier (Clare) Wallace (* 1902), die dogter en eerste kind van die Britse skrywer [[Edgar Wallace]] en sy vrou Ivy Maude Caldecott wat in 1903 in die ouderdom van agt maande aan [[meningitis]] oorlede is.<ref>{{en}} [http://gravehunter-drw.blogspot.de/2012_09_01_archive.html ''Musings of a Curious Individual. Blogteks en foto, besoek op 12 April 2016'']</ref>

Johannesburg se Wespark-begraafplaas is noord van die Melvillekoppies in die voorstad Montgomery Park geleë. Dit behels die grootste gedeelte met Joodse grafte van alle Johannesburgse begraafplase met 'n [[Sjoa]]-monument wat in 1959 opgerig is, die Suid-Afrikaanse Nasionale Joodse Oorlogsmonument asook gedeeltes vir Sjinese en Islamitiese begrafnisse en verskeie oorlogsmonumente en -grafte.<ref>{{en}} [http://www.joburg.org.za/index.php?option=com_content&view=article&id=7374:peaceful-haven-of-remembrance&catid=124:parks&Itemid=207 ''www.joburg.org.za: Peaceful heaven of remembrance. Besoek op 25 Maart 2016'']</ref> Naas [[mausoleum]]s is ook gedenkmure en -tuine aangelê. [[Jakaranda]]bome aan weerskante van Wespark se wandellane dra by tot die aantreklike atmosfeer van die begraafplaas, veral tydens blomtyd.

Gedurende die Tweede Wêreldoorlog is 'n groot militêre vleuel in Johannesburg se Algemene Hospitaal ingerig, terwyl ook Baragwanath en [[Cottesloe]] militêre afdelings gekry het. 'n Groot aantal beseerdes uit die [[Midde-Ooste]] is in die [[Chris Hani Baragwanath-hospitaal|Baragwanath-hospitaal]] behandel. 617 begrafnisse van Gemenebes-soldate het op Wespark plaasgevind. Daar is ook 21 oorlogsgrafte van soldate met 'n ander burgerskap en sewe nie-militêre grafte wat deur die Gemenebes se Oorlogsgraftekommissie (''Commonwealth War Graves Commission'') versorg word.<ref>{{en}} [http://www.cwgc.org/find-a-cemetery/cemetery/101545/JOHANNESBURG%20(WEST%20PARK)%20CEMETERY. ''www.cwgc.org: Johannesburg (West Park) Cemetery. Besoek op 27 Maart 2016'']</ref> Met die Kremasie-gedenkteken op Wespark word 69 manlike en vroulike weermagslede herdenk wat gedurende die oorlog op die Braamfontein-begraafplaas veras is.

Bekende persoonlikhede, wat hul laaste rusplek in Wespark gevind het, sluit die skrywer [[Herman Charles Bosman]] (1905–1951), die anti-Apartheidstryders [[Alfred Nzo]] en [[Joe Modise]] en die bekende [[VIGS]]-kinderaktivis Nkosi Johnson in wat in 2001 in die ouderdom van twaalf oorlede is. Ook 35 van die 42 skoolkinders, wat in 1985 slagoffers van die [[Westdenedam-ramp|Westdenedam-busramp]] geword het, lê in die begraafplaas se heldeakker begrawe.<ref>{{en}} [http://www.westdene1985.co.za/reports/saying-goodbye/ ''www.westdene1985.co.za: Saying Goodbye. Besoek op 27 Maart 2016'']</ref>

Een van hulle was Annie Slovo, die moeder van die anti-Apartheidstryder Joe Slovo. Die Slovos was deel van 'n klein stroom arm Joodse immigrante uit Litaue en het hulle oorspronklik in Doornfontein gevestig toe Joe tien jaar oud was. Hulle het 'n tyd lank goed gevaar nadat Annie 'n groentewinkel naby 'n besige tremhalte in Yeoville geopen het. Haar ontydige dood in die kraambed in 1938 het die gesin in ellende gedompel. Die winkel het bankrot gespeel, en Wolfus, Joe se pa, moes 'n bestaan as vrugtesmous op Johannesburg se strate maak. Terwyl die baba in 'n weeshuis geplaas is, was Joe en sy suster genoodsaak om hul skoolloopbaan voortydig te staak en werk te soek.<ref>{{en}} [http://www.joburgheritage.co.za/docs/Joburg%20Heritage%20Journal/Brixton%20Jewish%20Cemetry/Brixton%20Jewish%20cemetery%20%20June%2015%202010.pdf ''www.joburgheritage.co.za – Sarah Welham & Flo Bird: The Brixton Jewish Cemetery'']</ref>

* {{en}} [https://www.catersnews.com/stories/amazing/incredible-pictures-of-johannesburg-lit-up-in-dramatic-electrical-storm/ ''Caters News Agency: Incredible pictures of Johannesburg lit up in dramatic electrical storm / 'n Elektriese storm woed oor Oakdene, Johannesburg'']

* {{en}} [https://secure.flickr.com/photos/kartaba/albums/72157639903138683 ''Paul Saad se fotokuns op flickr.com: Johannesburg'']