Lokomotief: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Voyageur (besprekings | bydraes)
k + skakel
taalversorging
Lyn 1:
[[Lêer:Planet replica.jpg|thumbduimnael|regs|'n Namaaksel van die ''Planet'', 'n vroeë [[stoomlokomotief]] wat vanaf [[1830]] deur die Britse spoorwegmaatskappy ''Liverpool and Manchester Railway (LMR)'' gebruik is]]
[[Lêer:SAR Class 19E 19-011.jpg|thumbduimnael|regs|'n [[Suid-Afrika]]anse elektriese Klas 19E-lokomotief wat vragwaens op die ''Coalink''-spoorlyn tussen [[Ermelo]] en [[Richardsbaai]] trek]]
'n '''Lokomotief''' is 'n spoorgebonde, selfaangedrewe voertuig wat gebruik word om passasiers- of vragtreinwaens te trek, terwyl dit self geen kapasiteit het om vraglas of passasiers te vervoer nie. Die naam lokomotief het sy oorsprong in die Nieu-Latynse term ''loco motivus'' ("van 'n plek wegbeweeg") wat vir die eerste keer in die vroeë [[19de eeu]] gebruik is om 'n onderskeiding tussen mobiele en stasionêrevaste [[stoomenjin]]s te maak. 'n Lokomotief ensaam met sy waens staan bekend as 'n [[trein]].
 
Lokomotiewe is oorspronklik as [[stoomlokomotief|stoomlokomotiewe]] op die basis van stoomenjins ontwikkel, 'n tegnologie wat vanaf eenvoudige ontwerpe steeds verder verfyn en aangepas en tot in die [[20ste eeu]] gebruik is. Dit is gaandeweg deur diesel- en elektriese lokomotiewe vervang, terwyl in besondere omstandighede ook spesiale voertuie soos elektriese stoomlokomotiewe ontwikkel is.
 
Stoomlokomotiewe is warmte-enjins wat die chemiese energie van hul brandstof (gewoonlik [[steenkool]] - of in enkele gevalle ook [[hout]], koolstof, turf en swaar olie - wat in 'n ketel verbrand word) omskakel om die wiele te laat draai. Hiervoor word [[water]] deur 'n vuur in stoom verander wat as werkvloeistof dien om 'n suier heen en weer laat beweeg. 'n Stang, wat met die suier asook die lokomotief se wiele verbonde is, word sodoende in 'n ronddraaiende beweging gesit.
 
Hierdie tegniese proses het sy doeltreffendheid nie aan die druk in die stoomketel te danke nie, maar aan die temperatuurreeks waarbinne stoom aangewend word. Alhoewel ook ander sisteme as water-stoomstelsels ook as tegniese oplossing gebruik sou kon word, veral omdat die gemiddelde druk van waterstoom laer is as dié van ander werkvloeistowwe en ook vanweë water se korrosiewe eienskappe, was dit vanweë sy maklike beskikbaarheid 'n natuurlike keuse vir ingenieurs wat die eerste stoomlokomotiewe ontwerp en gebou het.<ref>P.W.B. Semmens en A.J. Goldfinch: ''How Steam Locomotives Really Work''. Oxford en New York: Oxford University Press 2000. Kindle-uitgawe, loc. 70</ref>
 
== Verwysings ==