NG gemeente Johannesburg: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes)
Morne (besprekings | bydraes)
No edit summary
Lyn 39:
In 1952 berig ''[[Ons gemeentelike feesalbum]]'': "Die gemeente het eintlik nooit geleentheid gehad om rustig te bestaan en opgebou te word nie. Meer as enige ander gemeente moes hy voortdurend in die brandpunt van elke stryd staan wat volk en Kerk die afgelope driekwarteeu moes stry en was hy gedurig blootgestel aan die gevare wat die onstandvastigheid van 'n sneltoenemende kosmopolitiese gemeenskap meegebring het. Bewys hiervan is dat die kerkgebou wat in 1887 opgerig is, drie jaar later deur 'n groter een op Von Brandisplein vervang moes word." Van Brandisplein (hoek van Von Brandis- en Pritchardstraat) het aanvanklik, ná die bou van die eerste NG kerkie, Kerkplein geheet. Later (omstreeks 1997) sou die regering die tweede kerkgebou uitkoop en toe is die oop ruimte langs die kerk Goewermentsplein genoem. Later is dit herdoop tot Von Brandisplein, ter ere van Carl von Brandis, Johannesburg se eerste landdros. Boere en prospekteerders het op die orige gedeelte van die plein gekampeer en later was dit ook die tuiste van die stad se eerste sinagoge. Oorkant die NG kerkie was 'n ry winkels, waaronder 'n fietswinkel van die gebroeders Hunt, wat later Williams Hunt & Kie sou word. Die mynkamp se eerste skool is ook langs die kerk gebou. Tydens sy leeftyd is die kerkie vir verskeie doele gebruik, onder meer as 'n bakkery, lesingsaal, stemlokaal tydens verkiesings en die kantoor van die "Rand Aid Association". Johannesburgers het in opstand gekom toe die regering sy voorneme bekend maak om die geboue op die perseel te sloop en so plek te maak vir 'n hofgebou, maar die besware het op dowe ore geval en die slopery het in 1909 begin.<ref>[http://www.citichat.co.za/2008_07_01_archive.html Neil Fraser's Citichat]</ref> Vandag staan die Suid-Gautengse Hooggeregshof op die plein waar die NG kerk in Johannesburg sy eerste tuiste gehad het.
 
Die tweede kerkie was middelpunt van die gemeente tot die afstigting van die gemeentes [[NG gemeente Johannesburg-Oos|Johannesburg-Oos]] en [[NG gemeente Jeppestown|Jeppestown]] op [[8 Julie]] [[1897]], toe 'n noodkerk (weer van hout en sink) in Jorissenstraat, [[Braamfontein]], opgerig is. Vanweë die [[Anglo-Boereoorlog]] is die oprigting van 'n meer permanente gebou (die vierde kerk) vertraag en kon die volgende (voorlaaste) kerkgebou eers op [[13 April]] [[1904]] ingewy word. ''[[Ons gemeentelike feesalbum]]'' skryf in 1952: "Hierdie gebou sal vanweë bouvalligheid binnekort gesloop moet word sodat die gemeente in die kort tyd van sy geskiedenis hopelik teen 1953 vir die vyfde maal 'n kerk sal inwy. So is Johannesburg!" Met die sloping van die vierde kerkgebou in die jare vyftig het die sierlike gebou van die [[NG gemeente Jeppestown]] in Fairview die oudste NG kerkgebou in die stad geword.
 
Ds. Martins het die gemeente tot in 1920 bly bedien, toe hy sy emeritaat aanvaar het. Reeds teen 1952 het daar 25 gemeentes bestaan in die gebied wat vroeër die moedergemeente uitgemaak het. Teen 1973, op die hoogtepunt van die NG Kerk se bestaan in die Goudstad, het die oorspronklike gebied van die moedergemeente uit vyf ringe (Johannesburg, Langlaagte, Turffontein, Linden en Melville) bestaan en was daar 47 gemeentes. Teen 2010 het dié getal tot 21 gemeentes gekrimp met die inlywing of samesmelting van [[NG gemeente Langlaagte|Langlaagte]] (1892), [[NG gemeente Fordsburg|Fordsburg]] (1896), [[NG gemeente Johannesburg-Oos|Johannesburg-Oos]] (1897), [[NG gemeente Jeppestown|Jeppestown]] (1897), [[NG gemeente Turffontein|Turffontein]] (vroeër La Rochelle, 1906), [[NG gemeente Cottesloe|Cottesloe]] (vroeër Vrededorp, 1927), [[NG gemeente Brixton|Brixton]] (1939), [[NG gemeente Rosettenville|Rosettenville]] (1938), [[NG gemeente Malvern|Malvern]] (1940), [[NG gemeente Johannesburg-Noord|Johannesburg-Noord]] (1942), [[NG gemeente Bezuidenhoutsvallei|Bezuidenhoutsvallei]] (1944), [[NG gemeente Johannesburg-Wes|Johannesburg-Wes]] (1944), [[NG gemeente Parkhurst|Parkhurst]] (ingelyf by [[NG gemeente Parksig|Parksig]], nou [[NG gemeente Parkkruin|Parkkruin Familiekerk]], 1944), [[NG gemeente Crosby-Wes|Crosby-Wes]] (vroeër Hurst Hill, 1949), [[NG gemeente Suid-Rand|Suid-Rand]] (1950), [[NG gemeente Johannesburg-Suid|Johannesburg-Suid]] (1950), [[NG gemeente Belgravia|Belgravia]] (1952), [[NG gemeente Mayfair|Mayfair]] (1953), [[NG gemeente Aucklandpark|Aucklandpark]] (1958), [[NG gemeente Noordoos-Rand|Noordoos-Rand]] (1959), [[NG gemeente Johannesburg-Sterrewag|Sterrewag]] (1964) en Andrew Murray (1966), die ontstaan uit samesmeltings van [[NG gemeente Deo Gloria|Deo Gloria]], [[NG gemeente Parkkruin|Parkkruin]], [[NG gemeente Vergesig|Vergesig]], [[NG gemeente Kensington|Kensington]] en [[NG gemeente Johannesburg-Noord|Johannesburg-Noord/Andrew Murray Congregation]] asook die ontstaan van die enigste nuwe gemeente, [[NG gemeente Weltevreden|Weltevreden]].
Lyn 74:
Vier jaar ná die invoering van die Afrikaanse Bybel het die gemeente Johannesburg self 'n belangrike mylpaal bereik. Reeds in September van die vorige jaar is die viering van die 50-jarige bestaan van die gemeente deur ouderling J. Joubert ter sprake gebring, waarop die kerkraad dit in beginsel goedgekeur het en die volgende tot lede van die reëlingskommissie benoem: Ds. Coetzee (voorsitter) en broeders J. Joubert, W.P. Jacobs, C.D. Wentzel, J.A. Muller, P.J. van Gass, J.H. Nel en T.A. Hugo. Later is eerw. T.C. Esterhuizen ook bygevoeg. Hierdie kommissie het aan die werk gegaan en aan die begin van Augustus 1937 kon hy by monde van sy bekwame en geesdriftige voorsitter aan die kerkraad rapporteer: "Dat die 50-jarige feesviering van die gemeente op 28 en 29 Augustus sal plaasvind; die hoofdiens sal deur die plaaslike leraar gelei word en eersdaags sal in ''[[Kerkbode|Die Kerkbode]]'' 'n uitnodiging verskyn aan alle oudlede van die gemeente om die feesviering by te woon. 'n Kleiner kommissie bestaande uit die voorsitter, eerw. Esterhuizen en mnr. Van Heerden van ''[[Die Vaderland]]'' is aangestel om kort stukkies op te stel omtrent die gemeente wat in pamfletvorm sal verskyn, met 'n portret van die diensdoende kerkraadslede en aan die gemeentelede uitgereik sal word. Kort stukkies sal ook in ''[[Die Vaderland]]'' verskyn om propaganda te maak."
 
Hierdie gedenkfees is dan ook op gepaste en luisterryke wyse gedurende die laaste week van Augustus gevier. Die verrigtings wat reeds op Woensdagaand [[25 Augustus]] [[1937]] in die Braamfonteinse[[Braamfontein]]se kerkgebou met 'n inleidingsdiens deur die plaaslike leraar begin is, het hul hoogtepunt eers die naweek bereik, toe behalwe ds. Coetzee, 'n hele paar besoekende leraars opgetree het. Die pamflet waarna hierbo verwys is, het terselfdertyd die lig gesien onder die titel: ''Vyftigjarige Fees van die Braamfonteinse Gemeente''. In die kort bestek van 15 bladsye word 'n baie beknopte maar tog interessante oorsig van die geskiedenis van die gemeente gegee. (In ''[[Die Vaderland]]'' van [[24 Augustus]] [[1937]] is dit ook weergegee by wyse van 'n paar artikels.) Met sy Vyftigjarige jubelfees het die gemeente sowat 2&nbsp;500 siele getel, waarvan sowat 1&nbsp;580 lidmate was. In die vyf Sondagskole het 'n veertigtal leerkragte aan 500 kinders onderrig gegee. Die kerkraad het toe uit sowat 33 broeders bestaan.
 
Ds. [[A.P. Smit]] skryf: "Merkwaardig was die groei van hierdie gemeente sedert sy stigting 'n half eeu gelede! Maar verbasend ook die uitbreiding van ons Kerk aan die Rand in hierdie vyftig jaar. In 1887 was Johannesburg, met sy paar honderd lidmate, nog die enigste gemeente van ons Kerk aan die Rand. Vyftig jaar later tel die gemeentes van die Ned. Herv. of Geref. Kerk aan die Rand, van Springs tot Randfontein, nie minder as twee-en-twintig nie en beloop die lidmatetal reeds 62&nbsp;000! Gedurende die daaropvolgende dekade (1937-1947) sou ons Kerk aan die Rand eers met rasse skrede vooruitgaan."
Lyn 91:
 
==Twee huwelike en 'n skeiding==
Veral ná die verslapping van apartsheidswetgewing ná 1990 het wit mense vinnig uit die middestad en omliggende woonbuurte verhuis (party van die buurte was trouens al lank "grys gebiede"). Dit het meegebring dat die gemeente se lidmaattal tot slegs 110 in 1994 gedaal het. Johannesburg en [[NG gemeente Aucklandpark|Aucklandpark]] se kerkrade het toe samesprekings gevoer om 'n enkele gemeente te vestig, maar met twee bedieningspunte, naamlik Aucklandpark se kerkgebou by Richmondlaan 71 en dié van die moedergemeente by De Kortestraat 117, [[Braamfontein]]. Op Donderdag [[1 Junie]] [[1995]] smelt die geemeentes saam.<ref>[http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1995/03/1/7/14.html ''Beeld'']</ref> Reeds in Augustus 1995 was daar sprake dat [[NG gemeente Johannesburg-Oos|Johannesburg-Oos]] (wie se kerkgebou in Doornfontein as die Irenekerk bekend staan) ook deel van die verenigde gemeente sou word om so een, multikulturele NG gemeente in die middestadgebied tot stand te bring. Dié gemeente, wat op Sondag [[1 Junie]] [[1997]] ontstaan het, het steeds [[NG gemeente Johannesburg]] geheet en toe gestrek van Aucklandpark tot by [[Braamfontein]], Berea en [[Hillbrow]]. Die gemeente se sentrum was die kerkkompleks van Aucklandpark, maar dienste is ook gehou in [[Braamfontein]] en die Irenekerk.
 
Die gemeente het met'n volle vier leraars gespoggehad: ds. Johan Krige (studenteleraar in Aucklandpark sedert [[8 Januarie]] [[1982]], later hoof- uitvoerende beampte van MES,<ref>[http://www.givengain.com/unique/mes/docs/jaarlikseverslag2006.pdf MES-jaarverslag]</ref>) ds. Christoph Müller (woongebiede) en di. Attie Botha en Piet Smith (middestadbediening). Die drieledige gemeente het nou gestrek van [[Ellispark]] in die ooste (waar weinig min tradisionele NG lidmate oorgebly het) tot anderkant die [[Randse Afrikaanse Universiteit]] (nou die [[Universiteit van Johannesburg]]) in die weste en veral Botha en Smith het baie gedoen vir nie-lidmate in die middestad.<ref>[http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1999/11/26/13/6.html ''Beeld'']</ref>
 
Toe [[NG gemeente Melville|Melville]] voelers uitsteek na Aucklandpark se inwoners met die oog op samewerking (Melville se lidmaattal het in 1994 al tot slegs 340 gedaal), was hulle blykbaar nie bereid om met die Braamfontein/Irenekerk-gedeelte saam te werk nie. Die samestellende dele van die Johannesburg-gemeente skei omstreeks 2001 toe Aucklandpark die kerkgeboue in Kingsway aan 'n ontwikkelaar verkoop vir die oprigting van 'n vulstasie en daardie deel van die gemeente, saam met die studente, met Mellville se NG gemeente saamsmelt om die Mellville Kruisgemeente te vorm wat aanbid in Mellville se kerk by Vierde Laan 51.<ref>[http://152.111.1.87/argief/berigte/rapport/2001/05/6/1/7.html ''Rapport'']</ref><ref>[http://152.111.1.87/argief/berigte/rapport/2001/05/13/2/47.html ''Rapport'']</ref>