P.G.W. Grobler: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes) |
Morne (besprekings | bydraes) No edit summary |
||
Lyn 4:
== Herkoms ==
Grobler was die oudste kind van Wilhelmus Hermanus Cornelius Grobler en sy vrou, Alida Theunetta du Plessis, lidmate van die [[Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika|Gereformeerde Kerk]], soos hul seun trouens ook lewenslank was. Sy moeder was 'n dogter van pres. [[Paul Kruger|S.J.P. Kruger]] – op wie se plaas hy gebore is – se suster Sophia Margaretha Kruger (1821–1896), eggenote van Pieter Gerrit Wessel du Plessis (1820–1901). Piet Grobler se ouers het
Grobler was van jongs af leergierig en vernuftig, maar sy eerste skoolonderrig het net sowat drie maande geduur aangesien sy ouers nie kon bekostig om hom verder te laat studeer nie. Hy moes hom dus maar meeste self help, wat blyk uit ‘n interessante voorval uit die dae en wat bewys hoe leeragtig hy was. Hy moes bokke oppas en het daarom weinig kans gehad om skool te gaan. Pieter het ewewel ‘n plan gemaak. Hy het na die onderwyser gegaan en met hom ‘n kontrak gemaak. Die onderwyser moes Pieter leer en dan sou hy die onderwyser ‘n bok gee. Wel, so gesê, so gedaan. Kort-kort moes Pieter uitspring om te kyk of die bokke nog nie weggeloop het nie. Dit het drie maande so aangegaan tot die onderwyser hom in kennis gestel het dat hy hom nou nie verder kon leer nie. Hy het toe net soveel as sy meester geken. Pieter het die bok vir die onderwyser gebring, maar hy wou dit nie vat nie, wat hy het gesê: Pieter het alles self geleer. Hy besluit toe om self te gaan skool hou om so geld te verdien om verder te leer.
== Verhuising na Pretoria ==
Line 11 ⟶ 13:
[[Beeld:Paul Kruger se verdiepinghuis op Boekenhoutfontein, distrik Rustenburg.jpg|duimnael|regs|270px|Die verdiepinghuis wat pres. [[Paul Kruger]] in 1873/'74 op Boekenhoutfontein gebou het.]]
As opgeskote seun het hy besluit om na Pretoria te gaan met die bietjie geld wat hy bymekaargemaak het om aldaar aan die Staatsgimnasium van meester W. Louis te studeer.
Deur bemiddeling van Tjaart Kruger, die president se seun, woon Pieter in by die president en sy tweede vrou, [[Gezina Kruger|Gezina]], en word soos 'n eie kind in die huis behandel. As bloedverwant en huisgenoot het Kruger met sy breë en menslike siening 'n groot en blywende invloed op die jong Piet Grobler uitgeoefen. Met sy studie het dit voorspoedig gegaan. Nadat hy ongeveer ‘n halfjaar in die gimnasium was, is ‘n wedstryd uitgeskryf vir studiebeurse en Pieter het die eerste prys behaal.
Op [[1 Augustus]] [[1891]] is hy op aanbeveling van meester Louis in die staatsdiens aangestel as klerk in die onderwysdepartement. Later is hy oorgeplaas na die departement van mynwese, waar hy mettertyd tot hoofklerk in die hoofkantoor sou vorder. Intussen het hy verder studeer deur aandklasse by te woon. Hy het hom ook aktief op die joernalistiek toegelê en was geruime tyd redakteur van die weekblad De Pers. In sy hoofartikels het hy onder meer heelwat insig in Europese aangeleenthede getoon, soos blyk uit 'n ontleding van die implikasies van die Anglo-Duitse handelsverdrag van die 1890’s. Hy was nog in die departement van mynwese werksaam toe hy getroud is met mej. Lydia Fouché.
Grobler het onverbiddelik kant gekies vir die Volksraad as hoogste wetgewende gesag toe hoofregter J.G. Kotzê die toetsingsreg vir die howe opeis. Begin 1896 het hy na Europa vetrek, waar hy verskillende lande besoek en hom steeds beywer het om die ware toedrag van sake in die [[Zuid-Afrikaansche Republiek]] bekend te maak. In 1898 is hy as ondersekretaris van buitelandse sake aangestel.
Line 20 ⟶ 26:
Toe die uitvoerende raad in September 1900 besluit om die president na Europa te stuur omdat dit gevaarlik vir hom geraak het in die Oos-Transvaal en sodat hy daar steun vir die Boeresaak kon werf, is Grobler op sy grootoom se versoek toegelaat om hom as assistent-sekretaris te vergesel. In die geselskap van die president en mense soos [[Manie Bredell]], verlaat Grobler Delagoabaai op [[20 Oktober]] [[1900]] aan boord van die [[Gelderland (skip)|Gelderland]] en vaar na [[Marseille]], waar hulle op [[22 November]] feestelik deur sowat 60 000 verwelkom word.
Tydens sy verblyf in die buiteland het Grobler talle vooraanstaande Europese leiers ontmoet en sy kennis van [[Frans]] en [[Duits]] verbeter, en ook sy kennis in ander rigtings deeglik uitgebrei. Dit was ook gedurende hierdie tyd dat hy en Bredell die president se herinneringe te boek gestel het. Die resultaat van hul arbeid, ''Gedenkschriften van Paul Kruger'', het wye publikasie geniet en die [[Nederland]]se uitgawe ([[Amsterdam]], 1902) is vertaal en uitgegee in [[Duits]] ([[München]], 1902), [[Engels]] ([[Londen]], 1902), [[Portugees]] ([[Lissabon]], 1902), [[Noors]] ([[Oslo|Kristiana]], 1902), [[Frans]] (1903) en Afrikaans ([[Pretoria]], 1947).
== Terug in Suid-Afrika ==
In 1902 het Grobler teruggekeer in sy vaderland en hom op sy plaas Commissiedrift in die Rustenburgse distrik gevestig, waar hy 'n tyd lank
Hy was teenwoordig op die historiese vergadering op [[7 Desember]] [[1912]] op [[De Wildt]] en was een van die twee [[Transvaal]]se afgevaardigdes na die [[Bloemfontein]]se kongres van [[7 Julie|7]] tot [[9 Julie]] [[1914]] waartydens die [[Nasionale Party]] gestig is. Op die stigtingskongres van die Nasionale Party van Transvaal in [[Pretoria]] op [[26 Augustus]] [[1914]] is hy aangewys as voorsitter van die kommissie wat die grondbeginsels van die party soos dit op die Bloemfonteinse kongres aangeneem is, moes nagaan en aanbevelings moes doen. Ná van die kongres is hy tot voorsitter van die sentrale bestuur gekies. == Eerste Wêreldoorlog en politieke loopbaan ==
Line 37 ⟶ 45:
== Breër betrokkenheid ==
Grobler was stigterslid van die Suid-Afrikaanse Nasionale Lewensassuransiemaatskappy ([[Sanlam]]) en van 1936 af ondervoorsitter van die direksie. Hy was van 1907 tot 1910 voorsitter van die Transvaalse Landraad en direkteur van die Landbank. Op [[21 Mei]] [[1938]] is 'n eredoktorsgraad in die regte van die [[Universiteit van Suid-Afrika]] deur die destydse Universiteitskollege van Potchefstroom aan hom toegeken. Hy het 'n lewendige belangstelling in geskiedenis gehad en was 'n kenner van die geskiedenis van die ou Romeinse Ryk. As 'n getroue lidmaat, het hy 'n leidende rol in die [[Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika|Gereformeerde Kerk]] gespeel en hom veral vir die belange van die Teologiese Skool op Potchefstroom beywer. Terwyl hy nog gelewe het, het ene D.R. geskryf: "Dis algemeen bekend dat minister Grobler ‘n troue ondersteuner van sy kerk is, waar hy van hou met al die liefde van sy hart."
== Waardering ==
|