|
Die voortbestaan van 'n taal met 'n klein letterkunde kon egter nie as nie-dominante taal in 'n meertalige staat gewaarborg word nie. Tot in 1914 sou die verwerwing van taalregte, onder meer in die onderwys, minstens 'n belangrike en besmoontlik die belangrikste oogmerk wees van die Afrikanernasionale stryd. Die taal waarvoor daar geveg is, in naam altans, was 'Hollands'. Van 1914 af sou die Afrikanernasionalisme van karakter verander. Die beweging sou verdeeld geraak het terwyl die hoofstroming tot meer van 'n politieke beweging sou word. Hierdie koersverandering het tot stand gekom deur die stigting van die Nasionale Party, die wetlike erkenning van Afrikaans as onderwysmedium en die uitbreek van die Rebellie. Kortom sou kultuur en materiële belange met mekaar versoen word om saam 'n politieke dryfveer te word.<ref name="Steyn" />
'''Steyn''' skryf in 1998 dat Van Eeden nie genoeg rekening hou met die ander stelling van Louw nie, naamlik dat die wysheid van dwase en vermeteles sou geseëvier het en dat die dwepers weereens die geskiedenis sou bepaal het. Hy wys uit dat Afrikaans mense gouer en magtiger aangegryp het as wat Nederlands dit ooit sou kon doen, en dit voordat die volk kon verdwyn.<ref>[http://152archive.111.1.87is/argief/berigte/dieburger/1998/09/02/2/20.htmlBjXCw Steyn, J. 1998. Taalboek sal skerp reaksie uitlok. ''Die Burger'', 02 September:2]</ref> In 1999 betwyfel hy dit sterk dat Afrikaanse ouers en kinders Nederlands as vak of onderrigmedium sal aanvaar. Meer waarskynlik sou dit daartoe lei dat nog meer Afrikaanstaliges eerder Engels as skooltaal sou verkies.<ref>[http://152archive.111.1.87is/argief/berigte/dieburger/1999/08/31/10/15.htmlAhiBP Steyn, J.C. 1999. Afrikaners met Engelse harte is groot bedreiging. ''Die Burger'', 31 Augustus:10]</ref> '''Van Eeden''' het hierop uitgewys dat menige bedrywe stelsels invoer, wat met terugsig baie duidelik minder rooskleurig daar uitsien as wat hulle aanvanklik vermoed het (Hy verwys hier nie na politiek alleen nie, maar ook na Amerika, Brasilië, Noorweë en Quebec wat misluk het in pogings om hul eie tale te probeer deurvoer).<ref>[http://152archive.111.1.87is/argief/berigte/dieburger/1999/10/19/10/12.htmlcJidR Van Eeden, P. 1999. Streef na breë taaleenheid. ''Die Burger'', 19 oktoberOktober:10]</ref> '''Philip Meelhuysen''' skryf in 2000 uit Londen dat dit duidelik is dat die Nederlandse regering sy rug gekeer het op alle kultuur wat Afrikaans (en dus Nederlands) is en dat die Afrikaner geen simpatie of samewerking uit Nederland moet verwag nie. Hy wys onder meer na [[Koningin Beatrix]]: ''Koningin Beatrix vermijdde bij haar laatste officiële bezoek aan Zuid-Afrika, zowat elk contact met de Afrikaner cultuur.'' Anders as wat Van Eeden se boek voorstel, stel hy eerder 'n werksvisum voor waar daar meer persoonlike kontak tussen die Nederlandse/Vlaamse jongmense en die Afrikanerjongmense is. Die tale sal dan natuurlikerwys na mekaar begin groei en die belangstelling wedersyds prikkel. Bly weg van Londen.<ref>[http://152archive.111.1.88is/argief/berigte/beeld/2000/03/14/10/6.htmlN8CPc Meelhuysen, P. 2000. Woon/werkvisums sal tale na mekaar toe laat groei. ''Die Burger'', 14 Maart:10]</ref>
Twintig jaar na sy publikasie, op 05 Julie 2015,<ref>[http://152archive.111.1.87is/argief/berigte/rapport/2015/07/06/RW/4,5/afrikaanswasgrootfout_33_0_247755491.htmldn7q8 Het Afrikaans bo Nederlands vir ons enige voordeel gebring?]</ref> skryf '''Van Eeden''' aan die Briewekolom van Netwerk24, en lewer 'n opsomming van sy werk, en 'n week later reageer '''[[Lina Spies]]''' hierop. Na haar mening staan Nederlands wel nou op die 8ste plek in Europa en sou dit die taalgemeenskap in Suid-Afrika besmoontlik baie sterker in die wêreld gelaat het. Sy glo egter dat die konsep van 'n "moedertaal" nie vereenselwig kan word met die gedagte om 'n "hoë" sowel as 'n "lae" variant aan te leer nie, en dat dit sou neerkom op 'n denkfout. Dit is wel die taal van die hart en die verstand, die taal waarin hy of sy spontaan voel en dink. Steyn wys egter uit dat dit in [[Sleeswyk-Holstein]] nie vreemd is om Deens as huistaal, Platduits as dorpstaal en Standaardduits op kantoor te praat nie. Net so is daar ook Limburgers wat Limburgs aan huis en in die onmiddellike omgewing praat, maar Standaardnederlands op skool leer en Standaardnederlands op televisie hoor en Standaardnederlands nasionaal gebruik.<ref>Steyn, J.C. 1980. ''Tuiste in eie taal''. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers, bl. 17: ''Die derde teoretiese moontlikheid is dat albei taalgemeenskappe hul taal vir sowel hoë as lae funksies gebruik. Hierdie moontlikheid, wat eintlik die regverdigste is, bestaan feitlik nêrens nie. Die sprekers van taal X is maar altyd meer geneig om taal Y aan te leer as wat die sprekers van taal Y geneig is om taal X aan te leer. In die tweetalige Brussel leer die Vlaminge almal Frans, maar Franssprekendes leer nie almal Nederlands nie.'' <br />
''Joshua Fishman skryf dat 'n Vlaamse staatsamptenaar in Brussel Frans praat op kantoor, Standaard-Nederlands by sy klub en 'n Vlaamse dialek by sy huis. Volgens Fishman het hierdie voorbeelde ekwivalente in ander gebiede: Standaard-Duits, Schweizerdeutsch en Reto-Romaans in dele van Switserland; Hebreeus, Engels en Jiddisj in Israel; Riksmaal en plaaslike dialekte in Noorweë; Standaard-Duits, Plattdeutsch en Deens in Sleeswyk. Die Brusselse staatsamptenaar sal bowendien nie altyd Frans op kantoor gebruik nie – soms ook Nederlands; nie altyd Nederlands in sy klub nie – partymaal ook Frans; nie altyd sy Vlaamse dialek tuis nie, soms ook Standaard-Nederlands of Frans.''</ref>
Die frappante verengelsing in Kaaps ten spyt, beskou Spies Afrikaans ook as die taal van die bruin sprekers. Spies meen dat wit Afrikaanses wat nie twee moedertaalvariante het nie, tog geleer het om Kaaps te waardeer as die eksklusiewe moedertaalvariant van hul bruin mede-Afrikaanses, oor die eiesoortige skoonheid en besondere uitdrukkingsvermoë daarvan as spreek- en skryftaal. Afrikaans is volgens Spies verryk deur die skrywers en digters vir wie dit die medium van hul kuns is, soos onder andere die digter en dramaturg Adam Small, wat uiteindelik deur die Suid-Afrikaanse Akademie bekroon is met die Hertzogprys vir sy dramaoeuvre, waaronder ''Kanna hy kô hystoe''.
Laastens skryf Spies dat die band met Nederlands nie heeltemal deurgesny is nie. Die etimologiese navorsing maak steeds van Nederlandse werke gebruik en skrywers, soos [[Marlene van Niekerk]], sluit ook meer Nederlandse woorde in hul werke in. Dit kan aanvaar word dat haar lesers dikwels die volksvreemde woorde sal gaan naslaan. Dan is daar ook vertalings wat uit Nederlands na Afrikaans gedoen word – wat mag aandui dat 'n blote passiewe kennis van Nederlands onvoldoende is (en dat 'n passiewe kennis van 'n vreemde "inheemse taal" wel die aanleer daarvan vergemaklik). Sy skryf ook dat Engels as ''lingua franca'' nie in Suid-Afrika sou nodig wees as die sprekers veeltalig was nie.<ref>[http://152archive.111.1.87is/argief/berigte/rapport/2015/07/13/RW/8,9/spies_33_0_285061991.htmliuH94 Spies, L. 2015. Behoud van Nederlands was nie haalbaar in SA nie, maar band is nog nie deurgesny. ''Rapport Weekliks'' 13 Julie:8-9]</ref>
In sy weerskrif van 19 Julie 2015 stip '''Van Eeden''' die saak duideliker uiteen.<ref>[http://152archive.111.1.87is/argief/berigte/rapport/2015/07/22/RW/11/RW011-StoryB_33_0_320259931.htmlZtJyq Van Eeden, P. 2015. Nederlands wás taal van Afrikaners: Die GRA het in die geheim vergader, want die Afrikaners wou niks van hulle weet nie, skryf Petrus van Eeden. ''Rapport'', 19 Julie]</ref>
[Onderstaande teks in vierkantshakies is uit die gepubliseerde teks in ''Rapport'' verwyder]:<ref>Persoonlike briefwisseling met [[Gebruiker:Suidpunt]] via e-pos op 26 Julie 2015.</ref>
|
