Johannesburg: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Voyageur (besprekings | bydraes)
Etiket: 2017-bronwysiging
+ Trivia (Gimme Hope Jo'anna & District 9); mag iemand Johannesburg en Port Elizabeth as voorbladartikels ondersteun (sien Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad?)
Lyn 259:
[[Lêer:SA1899 pg268 Commissioner Street, Johannesburg.jpg|duimnael|links|Commissionerstraat, ca. 1899]]
[[Lêer:SA1899 pg194 A troop of Australian Contingent raised for Protection of Johannesburg.jpg|duimnael|'n Australiese kontingent wat tydens die [[Tweede Vryheidsoorlog]] vir die beskerming van Johannesburg ontplooi is]]
Ondanks onderhandelinge tussen enkele mynbesitters en die ZAR-regering in Pretoria vir 'n vreedsame skikking en die voortsetting van mynbedrywighede in Johannesburg, het die begin van die gewapende konflik tussen die Boererepubliek en die [[Britse Ryk]] in Oktober 1899 tot die sluiting van myne en die ontruiming van die Goudstad gelei.<ref>{{en}} [http://www.sahistory.org.za/article/south-african-war South African History Online] Besoek op 30 Julie 2017</ref>
 
Drie verskillende migrasiestrome het uit die Goudstad beweeg wat sy latere ontwikkeling en bevolkingsamestelling ingrypend sou raak. Uitlanders het hulle in die Kaapkolonie en in Natal hervestig, veral in Kaapstad en Durban, en nie almal het ná die einde van die oorlog na Johannesburg teruggekeer nie. Afrikanermans het by die Boerekommandos aangesluit, terwyl swart mynwerkers, wat deur die oorlog werkloos gelaat is, na hul landelike woonplekke elders in die land getrek het.<ref>{{en}} [http://www.sahistory.org.za/south-african-war South African History Online: The South African War.] Besoek op 17 April 2016</ref>
Lyn 295:
[[Lêer:9 2 228 0164-The Pines-Johannesburg-s.jpg|duimnael|''The Pines'' in Parktown is 'n voortreflike voorbeeld van Edwardiaanse boukuns in die Goudstad. Die huis is in opdrag van die onderneming ''Fraser & Chalmers'' deur JC Watson ontwerp en in 1906 voltooi as woning vir hul bestuurder WE Park. Dit is op 4 Desember 1982 tot nasionale monument verklaar.<ref>{{en}} [http://www.sahistory.org.za/places/pines-parktown-johannesburg ''South African History Online: The Pines, Parktown, Johannesburg'']. Besoek op 15 Maart 2015</ref>]]
[[Lêer:Travelling Light 02 F.jpg|duimnael|links|Blanke werklikheid: 14de Straat, Pageview, Johannesburg 1981<br /><small>Uit Paul Weinberg se fotografiese boek ''Traveling Light''</small>]]
Terwyl Johannesburg aan 'n verskeidenheid kulturele, ekonomiese en argitektoniese invloede uit ander dele van die [[Britse Ryk]] en elders blootgestel is, het die stad gaandeweg sy eie metropolitaanse karakter en leefstyl begin ontwikkel. Een van die hooftrekke van Johannesburg se stadskarakter was die groot invloed wat handel, mynbou en nywerhede op die argitektuur van die middestad uitgeoefen het. Die hoofkwartiere van banke en mynboumaatskappye, kantoorgeboue en klubs het die stadsbeeld gevorm. Afdelingswinkels het ingevoerde verbruikersgoedere uit [[Europa]] en [[Noord-Amerika]] verkoop, en daar was min nuwe oorsese tegnologiese ontwikkelings en uitvindings wat nie op een of ander manier in die Goudstad getoets is nie – winkels wat met voorafvervaardigde bouelemente opgerig is, gaslampe en later elektriese straatligte, telefoondrade wat die kantoorgeboue van finansiële ondernemings met mekaar verbind het, perdetrems wat passasiers na voorstede vervoer het en vanaf 1892 ook spoorlyne na die kus.<ref name="elusive" /> Die eerste elektriese trems is in 1906 in bedryf gestel.<ref>{{en}} Lange, Lis: ''White, Poor and Angry. White Working Class Families in Johannesburg''. Aldershot: Ashgate Publishing 2003, bl. 22</ref>
 
Die ingewikkelde sosiale strukture en stadsbeplanning is vir die grootste deel van die 20ste eeu deur twee beslissende faktore oorheers: klas en velkleur. Omstreeks 1900 het Johannesburg reeds die tipiese kenmerke van 'n rasgebaseerde stedelike nedersetting in Suid-Afrika getoon. Swart werkers was verplig om passe te dra, is van sypaadjies en openbare ruimtes verban, is net in veewaens deur die Rand-trems vervoer, het geen toegang tot openbare vervoergeriewe gehad nie en was grotendeels beperk tot substandaardbehuising soos enkelgeslag-mynkoshuise en die bediendekamers van wit woonhuise. Hul toegang tot alkoholiese dranke is beperk, hulle moes lang ure fisies hard werk vir lae lone en is hoegenaamd geen politieke regte toegestaan nie. Kenmerkend genoeg is swart Suid-Afrikaners in Johannesburg tot en met 1927 onder dieselfde administrasie ('n munisipale komitee) geplaas as dieretuine.<ref name="elusive" />
Lyn 434:
== Stadsregering ==
=== Uitvoerende burgemeester ===
Die amp van uitvoerende burgemeester van Johannesburg word tans beklee deur Herman Mashaba wat - naas sy politieke loopbaan - bekendheid verwerf het as entrepreneur en stigter van ''Black Like Me'', 'n onderneming wat haarprodukte vervaardig en tans as die grootste in die bedryf beskou word. Hierdie maatskappy is die resultaat van Mashaba se persoonlike stryd teen armoede en die beperkings wat die vorige bedeling aan swart Suid-Afrikaners opgelê het.
 
Mashaba, 'n lid van die [[Demokratiese Alliansie]] vir wie die hoogste waarde in die vryheid van die individu gesetel is, is tydens die huidige stadsraad se eerste vergadering op 22 Augustus 2016 as burgemeester verkies. Hy is die eerste ampsbekleër sedert 1994 wat nie uit die geledere van Suid-Afrika se regerende ANC[[African National Congress]] kom nie.<ref>[https://www.joburg.org.za/about_/government/Pages/Executive/current-executive-mayor.aspx ''joburg.org.za: Government - Current executive mayor. Besoek op 28 Februarie 2018'']</ref>
 
== Ekonomie ==
Lyn 570:
Die James Hall-vervoermuseum huisves die grootste en omvattendste versameling van landvoertuie in Suid-Afrika. Die museum is in Februarie 1964 deur wyle Jimmie Hall in samewerking met die Stad Johannesburg gestig en behandel die geskiedenis van landvervoer vanaf die 19de eeu tot hede.
 
In die museum se vertoonsale kan besoekers na honderde geskiedkundige voertuie kyk, waaronder 19de eeuse koetse; kakebeenwaens wat gedurende die Groot Trek tussen 1835 en 1845 gebruik is; 'n riksja wat in 1893 deur Japanse immigrante ingevoer is; die befaamde Ford Model T van 1908; die eerste [[township]]-taxi, 'n Valiant, wat teen 1968 'n bekende gesig op Suid-Afrikaanse paaie was; naas motorfietse, ou brandweerwaens, dubbeldekbusse en klassieke motors soos die Alfa Romeo Spider.
 
Daar is ook seldsame skatte soos 'n houtslee wat Afrika-stamme in die 17de eeu gebruik het om goedere soos mielies te vervoer.<ref>{{af}} [http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2012/12/22/B1/3/jbvervoermuseum21dec2012.html ''Beeld, 22 Desember 2012: Ry terug in tyd met dié skatte. Besoek op 23 Maart 2016'']</ref>
Lyn 808:
 
Twee wenners van die Nobelprys vir Vrede was in Soweto woonagtig. [[Nelson Mandela]], Suid-Afrika se eerste swart president, het eers in Soweto en later in Houghton gewoon, terwyl die afgetrede Anglikaanse aartsbiskop [[Desmond Tutu]] se huis in Soweto geleë is. Dit is intussen tot nasionale monument verklaar.
 
== Trivia ==
* [[Eddy Grant]] se anti-apartheid [[lied]] ''Gimme Hope Jo'anna'' van 1988 handel oor die Johannesburgers se weerstand teen die apartheidstelsel in Soweto, die luukse [[Sun City, Noordwes|Sun City]], [[Noordwes]], en aartsbiskop Desmond Tutu. Die lied is deur die destydse Suid-Afrikaanse regering verban toe dit vrygestel is, maar desondanks wyd in Suid-Afrika gespeel.<ref>{{en}} {{cite web|title= How Eddy Grant gave hope to South Africa |publisher= [[Daily Telegraph]]|url= https://www.telegraph.co.uk/culture/music/3555191/How-Eddy-Grant-gave-hope-to-South-Africa.html |date= 27 Junie 2008|accessdate=22 Maart 2018}}</ref>
* [[Neill Blomkamp]] se ''District 9'' handel oor 'n uitheemse skip wat in 1982 oor die stadshorison van Johannesburg verskyn. Die siek en ondervoede [[insek]]agtige vreemdelinge (neerhalend ''shrimps'' genoem) word deur die Suid-Afrikaanse regering in hul eie township verplaas, die ''District 9''. Jare later, tydens die regering se verplasing van die vreemdelinge in 'n ander kamp, probeer een van die beperkte vreemdelinge, Christopher Johnson, saam met sy seun te ontsnap en terug te keer na sy tuiste, maar raak aan die burokraat Wikus van der Merwe, wat vir die Suid-Afrikaanse regeringsdiens ''Multi National United'' (MNU) werk. Die titel en agtergrond van ''District 9'' is deur die ontruiming en afbreek van [[Distrik Ses]], Kaapstad, tydens die apartheidsera geïnspireer.<ref>{{en}} {{cite news |last=Corliss |first=Richard |url=http://www.time.com/time/arts/article/0,8599,1916009,00.html |title='District 9' Review: The Summer's Coolest Fantasy Film |publisher=''[[Time (tydskrif)|Time]]'' |date=13 Augustus 2009 |accessdate=22 Maart 2018}}</ref>
 
== Susterstede ==
Line 818 ⟶ 822:
* {{vlagikoon|Mosambiek}} [[Matola]], [[Mosambiek]].<ref name="JHBsisterCity" />
* {{vlagikoon|Verenigde State van Amerika}} [[New York Stad]], [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]].<ref name="JHBsisterCity" /><ref name="New York sisters">{{en}} {{cite web|url=http://www.nyc.gov/html/ia/gp/html/partner/partner.shtml|title=NYC's Partner Cities|publisher=The City of New York|accessdate=3 Januarie 2015}}</ref>
* {{vlagikoon|Frankryk}} [[Val -de -Marne]] (suidoos van [[Parys]]), [[Frankryk]].<ref name="JHBsisterCity" />
* {{vlagikoon|Namibië}} [[Windhoek]], [[Namibië]].<ref name="JHBsisterCity" />
}}