Papegaaie: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k Rangskik
Etiket: 2017-bronwysiging
Lyn 39:
Die snawel word ook as "derde poot" gebruik wanneer die voëls tussen boomtakke klim. Die pote het 4 tone, waarvan die eerste en vierde agtertoe gerig is en die tweede en derde vorentoe. Papegaaie het 'n dik, gespierde tong waarop 'n groot aantal smaak- en tasorgane voorkom. By die lori's, wat hoofsaaklik nektar en stuifmeel vreet, is die tong soos 'n verfkwas gerafel. Alle papegaaie behoort tot dieselfde familie (''Psittacidae''), wat in 7 subfamilies onderverdeel is.
 
Die oudste verteenwoordigers van die familie is die [[nestorpapegaai]] (subfamilie ''Nestorinae''), wat in [[Nieu-Seeland]] voorkom en waarvan almal donker vere het. Die bekendste papegaaie is die kaketoes (subfamilie ''Cacatuinae'') en die egte papegaaie (subfamilie ''Psittacinae''). Ander papegaaie is die [[uilpapegaaie]] (subfamilie ''Strigopinae''), die [[Spegpapegaai|spegpapegaaitjiesspegpapegaai]]tjies (subfamilie ''Micropsittinae''), die borselkoppapegaaie (subfamilie ''Psittrichasinae'') en die lori's (subfamilie ''Trichoglossinae'').
 
== Leefwyse en verspreiding ==
Lyn 50:
Papegaaie is met uitsondering van [[Europa]] oor die hele wêreld versprei. Uit fossielvondste blyk dit dat die voëls tydens die [[Oligoseen]] (sowat 38 miljoen jaar gelede) ook in [[Europa]] voorgekom het. Die meeste spesies teel in die trope, in [[Asië]], [[Afrika]], [[Australië]] en op talle eilande in die [[Stille Oseaan]]. Sommige kom egter ook in die kouer streke voor. Die kea (''Nestor'' ''notabilis'') broei selfs in die Nieu-Seelandse Alpe bokant die boomgrens. In Amerika word papegaaie van Suid-Argentinië en [[Chili]] tot in [[Meksiko|Mexiko]] en die [[Bahama-eilande]] aangetref.
 
Die [[carolinaparkiet]] (''Conuropsis'' ''carolinensis''), wat in die 19e eeu nog suid van die [[Groot Mere]] tot in [[Florida]] in die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] voorgekom het, was die noordelikste spesie. Hierdie voël is egter sedertdien deur die mens uitgeroei. Die natuurlike habitat van papegaaie is uiteenlopend van aard. Behalwe woudbewoners is daar ook spesies wat in oop gebiede aangetref word, byvoorbeeld die grasparkiete of [[Budjie|budjiesbudjie]]s (genus ''Melopsittaeus'') en die [[valkparkiet]] (''Nymphicus hollandicus'').
 
Die Australiese [[grondpapegaai]] (''Pezoporus wallicus'') leef in boomlose moerasse, terwyl die [[catharinaparkiet]] (''Bolborhynchus'' ''lineola'') in die hooggeleë bergwoude van [[Sentraal-Amerika]] voorkom. Een van die papegaaispesies wat hom die beste by die koulewe aangepas het, is die [[monniksparkiet]] (''Myiopsitta'' ''monachus''). Hy kan temperature van selfs - 28 °C oorleef.
Lyn 61:
Vanweë sy mooi rooi vere is die kaka al deur die Maori 's gejag. Die keas is baie ongewild by die skaapboere. Die voëls het die gewoonte am op ʼn skaap se rug te gaan sit, waardeur die diere uit angs op loop gaan en hulle beseer. Hoewel keas graag skaapvleis, en veral skaapvet, vreet, pik hulle nie stukke vleis uit die diere soos die boere beweer nie. Nogtans word hulle baie gejag. Die [[borselkoppapegaai]] (''Psittrichas fulgidus'') leef sowat 800 tot 2 000 m bo seespieël in die bergwoude van [[Nieu-Guinee]]. Hy het borselagtige nek vere en leef eerder in pare of familiegroepe as in swerms. Die kaketoes is die grootste papegaaie van die Indo-Australiese gebied.
 
Die spesie wat die wydste versprei is, is die [[rosekaketoe]] (''Cacatua roseicapilla''). Na die broeityd vorm hulle soms swerms van meer as duisend voëls. [[Kaketoe|Kaketoes]]s en ander saadetende voëls uit die gebied het weer baat gevind by die ontbossing van die woude vir akkerbougrond omdat daar gevolglik baie meer kos beskikbaar geword het. Lori's is besonder kleurryke papegaaie waarvan die vere hoofsaaklik kombinasies van blou, geel en rooi is. Hulle kom veral op Nieu-Guinee en enkele omliggende eilande voor en daar is ook 'n paar spesies in [[Australië]].
 
Lori's word al baie lank as huisdiere aangehou en word gou mak. Die [[lori]] van die Blou Berge (''Trichoglossus haematodus'' ''meluccanus'') is selfs bekend daarvoor dat hy self na huise toe kom en kos kom bedel. In teenstelling met die meeste ander papegaaie eet lori's nie soseer saad nie, maar eerder sagte vrugte, nektar en stuifmeel. Daardeur dra hulle by tot die bestuiwing van blomme. Die meeste papegaaispesies behoort tot die subfamilie van die egte papegaaie.
 
By die voëls is die rand van die bo-snawel gekerf en dit is ook baie langer as die ondersnawel. Bekende verteenwoordigers is die aras, die grasparkiet of budjie (''Melopsittacus undulatus''), die grys [[rooistertpapegaai]] (''Psittacus erythacus'') uit [[Afrika]] en die onafskeibares (''Agapornis''). Die [[Nieu-Seeland|Nieu-Seelandse]]se [[Kakariki|kakariki's]] (genus ''Cyanoramphus'') en die [[Australiese grondpapegaaie]] (genus ''Pezoporus'') is ook egte papegaaie. Papegaaie is ook inheems in [[Suid-Afrika]]. Die grootste spesie is die grootpapegaai of [[Knysnapapegaai]] (''Poicephalus robustus'').
 
Hy is hoofsaaklik groen met 'n grys kop en nek en word veral in woude en digte bosse aangetref. Die [[Bosveldpapegaai]] (''Poicephalus'' ''meyeri'') is kleiner en hoofsaaklik bruin met 'n geel kroon en blougroen bors en pens. Dit is ʼn taamlik algemene voël in [[Gauteng]]. In die oostelike dele van die land kom die [[bruinkoppapegaai]] (''Poicephalus cryptoxanthus'') voor, wat 'n bruin kop en nek het en andersins hoofsaaklik groen is. Daar word ook enkele parkiete in Suid-Afrika aangetref.