Sergiu Celibidache: Verskil tussen weergawes

|Sterftedatum = [[14 Augustus]] [[{{SDEO|1996]]|8|14|1912|7|11}}

|Sterfteplek = [[La Neuville-sur-Essonne]], Frankryk

|Beroep = [[Dirigent]]

'''Sergiu Celibidache''' ([[Roemenië]],* [[11 Julie]] [[1912]] -– † [[Parys]], [[14 Augustus]] [[1996]]) was 'n [[Roemenië|Roemeense]] dirigent.

Celibidache heet eintlik Celibidachi; sy naam het sy bekende vorm gekry as gevolg van 'n fout van 'n regeringsbeampte. Hy het eers in [[Boekarest]] en [[Parys]] gestudeer en daarna musiek, [[wiskunde]] en [[filosofie]] in [[Berlyn]] studeer. Celibidache het 'n proefskrif oor Josquin Desprez geskryf. As jong musikant het hy egter min kansekans ontvang om te dirigeer, welkewat hom egter meer tyd gegungebied het om homself in musiekteorie te verdiep.

In 1945 blyk hy in die bevryde Berlyn, na die onverwagte sterfte van Leo Borchard, feitlik die enigste aanwesige dirigent te wees om die [[Berliner Philharmoniker]] te lei vir soverre Wilhelm Furtwängler dié orkes nie kon dirigeer nie. Celibidache funksioneer dus tot 1952 amptelik as dirigent 'ad interim'. Toe Furtwängler in 1954 gesterf het, het die [[Berliner Philharmoniker]] egter nie vir Celibidache aangestel nie, maar eerder vir [[Herbert von Karajan]] as hoof-dirigent aangestel, deels omdat Karajan graag plaatopnames gemaak het, welke Celibidache fel teen was. Dit het 'n breuk met die orkes veroorsaak, wat daartoe gelei het dat Celibidache net nog een keer in sy lewe (in 1992) die orkes gedirigeer het. Vanaf 1952 het hy wêreldwyd saam met vele orkeste gewerk, van [[Venezuela]] tot [[Swede]], en verder in Parys en [[Stuttgart]].<ref>Annemarie Kleinert: ''Berliner Philharmoniker von Karajan bis Rattle''. Jaron, Berlin 2005, p. 1–189. ISBN 3-89773-131-2; ([http://www.physik.fu-berlin.de/~kleinert/kleinerta/pubengl.html#b5 online])</ref><ref>Klaus Lang: ''"Lieber Herr Celibidache…". Wilhelm Furtwängler und sein Statthalter. Ein Philharmonischer Konflikt in der Berliner Nachkriegszeit''. M&T Edition Musik & Theater, Zürich, 1994, ISBN 3-7265-6016-5</ref>

In 1979 word hy dirigent van die Münchner[[München PhilharmonikerFilharmoniese Orkes]]. Hy het dié orkes tot 'n formidabele ensemble gevorm wat hoog aangeskryf was. Celibidache maak in sy Münchense jare veral naam met sy vertolkings van [[Anton Bruckner]]. Hy sit daarmee 'n tradisie voort van die Münchner Philharmoniker, wat die premières van sommige van die oorsponklike weergawes van Bruckner se [[Simfonie|simfonieë]] gespeel het. Karakteristiek en baie opmerklik is die opvatting van Celibidache se musikale tempo -– sy uitvoering van die Adagio's duur opmerklik langer as ander dirigente s'n.

Hy het 'n reputasie gehad dat hy 'n moeilike persoon was om mee oor die weg te kom. As perfeksionis eis hy telkens dat repetitisies aanhoudend gedoen word. Sy tydperk by die MüncherMünchen PhilharmonikerFilharmoniese Orkes was gekenmerk deur langdurige konflikte. 'n Geskil met 'n tromboonspeler wat gelyke behandeling geëis het, omrede Celibidache van mening was dat 'n vrou nie die solotromboonspeler behoort te wees nie, het twaalf jaar geduur voordat 'n regter haar gelyk gegee het.<ref>Monique Buzzarté: ''"We Need a Man for Solo Trombone": Abbie Conant's Story''. IAWM JournalJournaal (International Alliance for Women in Music), februariFebruarie 1996, bl. 8–11.</ref>

Celibidache se afkeerafkeur van klankopnames kom voort uit sy opvatting dat die belewenis van musiek 'n transendente ervaring is, wat slegs tot sy reg kan kom tydens 'n lewendige uitvoering. Sodoende het daar eers na Celibidache se dood gemagtigde konsertuitvoerings verskyn. Sy groot liefde vir en kennis van musiek, staan egter uit bo alle twyfel, maar tog het hy nie teruggestaan daarvoor om met karakteristieke heftigheid in 'n [[partituur]] in te gryp waar hy dit nodig geag het nie. Sy reuse ervaring en sy musiekteoretiese insigte dra hy oor tydens sy meestersklasse. Opvallend hiervan was sy praktyk om studente kamermusiek te laat speel om so hul gevoel vir ensemblespel te verskerp en die besef van die belang daarvan by hulle tuis te bring .<ref>Toe 'n musiekjoernalis aan Celibidache se eggenote, Ioana Procopie Dimitrescu, vra waarom sy concertopnameskonsertopnames nie uitgebring is nie, is sy geantwoord met: "U moet maar wag totdat ek 'n weduwee is".</ref>

Veral deur sy interpretasies, maar ook deur sy [[Zen]] -gebaseerde lewensopvatting en sy afkeerafkeur van dit wat in sy oë 'n te kommersiëel ingestelde musiekbedryf was, het Celibidache in die laaste dekades van sy lewe 'n kultstatuskultusstatus onder musiekliefhebbers verkrybehaal.

* Sergiu Celibidache: Über musikalische Phänomenologie. Ein Vortrag und weitere Materialien. Wißner, Augsburg, 2008. <nowiki>ISBN 978-3-89639-641-9</nowiki>

* Klaus Weiler: Celibidache – Musiker und Philosoph. Eine Annäherung. Wißner, Augsburg, 2008. <nowiki>ISBN 978-3-89639-642-6</nowiki>

* Klaus Umbach: ''Celibidache – der andere Maestro''. Piper, München, 1995. <nowiki>ISBN 3-492-03719-4</nowiki>

* Konrad Rufus Müller, Harald Eggebrecht, Wolfgang Schreiber: ''Sergiu Celibidache''. Lübbe, Bergisch-Gladbach, 1992 <nowiki>ISBN 3-7857-0650-2</nowiki>

* [https://www.youtube.com/watch?v=_lXgBzmMulA Celibidache repeteert] die Simfonie nr. 9 (Bruckner) met die MünchnerMünchen PhilharmonikerFilharmoniese Orkes