Hendrik Verwoerd: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Wwikix (besprekings | bydraes)
kat, il
No edit summary
Lyn 54:
[[Lêer:Macmillan en Verwoerd.jpg|duimnael|links|390px|Dr. Verwoerd verwelkom sy Britse eweknie, mnr. [[Harold Macmillan]], in [[Suid-Afrika]] op die D.F. Malanlughawe in [[Kaapstad]].]]
[[Lêer:Suid-Afrikaanse kabinet 1958.jpg|duimnael|300px|Die Suid-Afrikaanse kabinet in 1958. Voor: dr. [[Eben Dönges]], [[Paul Sauer]], dr. Hendrik Verwoerd, dr. [[E.G. Jansen]], adv. [[C.R. Swart]], adv. [[Eric Louw]]. Agter: J.J. Serfontein, M.D.C. de Wet, dr. [[Albertus van Rhyn|A.J.R. van Rhijn]], sen. [[Jan de Klerk]], [[Ben Schoeman]], [[PK le Roux]], adv. F.C. Erasmus en [[Tom Naudé]].]]
In [[1934]] is profdr. Verwoerd een van die leiers van die volkskongres wat hul kommer uitspreek oor die [[Armblankevraagstuk]].
 
Die Transvaalse NP wen in 1948 'n onverwagte aantal setels en maak so 'n wesenlike bydrae tot die NP se naelskraapnaelskraapse oorwinning. Verwoerd, eers 'n senator, dien van 1950 tot 1958 as minister van naturellesake onder die premiers [[D.F. Malan]] en adv. [[J.G. Strijdom]]. In samewerking met die volkekundige dr. Werner Eiselen fokus Verwoerd op 'n nuwe benadering, naamlik respek vir swart etniese groepe se eiesoortigheid.
 
In [[1958]] volg Verwoerd die oorlede Strijdom op as sesde premier van die Unie van Suid-Afrika. Sy beleid word een van ordelike interne dekolonisasie. Volgens hom kan aparte vryhede vir die verskillende etniese groepe in hulle eie gebiede, en ontwikkeling volgens elkeen se spesifieke behoeftes, uiteindelik oorheersing van een groep deur 'n ander uitskakel. So kan 'n blanke nasie in sy historiese gebied vreedsaam langs ander nasies in hul gebiede bly voortbestaan.
Lyn 62:
Terselfdertyd beoog hy ook 'n ontwikkeling van die etniese tuislande tot op die hoogste vlak wat swart mense sal aantrek. Verwoerd tree egter op binne 'n kragveld wat grootliks reeds teen hom gelaai is. Instromingsbeheer en die ontwikkeling van swart onderwys en die tuislande ondervind weerstand van kiesers. Terselfdertyd brei die swart bevolking uit van 8 miljoen in 1948 tot 14 miljoen teen die middel jare sestig, en die instroming na die blanke gebied duur voort. Verwoerd se toewyding aan die swart bevolking van Suid-Afrika is sigbaar in die wyse waarop hulle sosio-ekonomies ontwikkel. Swart lewenstandaarde vermeerder teen 5,4% per jaar teenoor die vermeerdering van blanke lewenstandaarde teen 3,9% per jaar.<ref>Jaap A. Marais, Assassination and the Tragedy of South Africa, Steven Books, 2004 (ISBN 978-1-904911-13-5)</ref>
 
Na die [[Sharpeville-slagting]] op [[21 Maart]] [[1960]] volg daar swart protes en 'n kapitaalvlugkapitaalvloei uit die land. Kort daarna skiet 'n versteurde man Verwoerd verskeie keer in die kop op die Randse Paasskou. Hy oorleef net-net, en sommige kabinetslede meen daar moet nou beleidstoegewings kom. Verwoerd se kalm temperament en vasberadenheid kom egter na vore. Hy stuur vanuit sy hospitaalbed die boodskap dat die regering eenvoudig sal voortgaan soos voorheen.
 
Verwoerd roep later in 1960 'n referendum uit oor die vraag of Suid-Afrika 'n republiek moet word. Dit is 'n politieke waagstuk. Die veldtog was intensief en soms bitter. Uiteindelik gaan 'n verstommende 90,5% van blanke kiesers stem: 850&nbsp;458 daarvoor, 775&nbsp;878 daarteen – 'n meerderheid van net 74&nbsp;580 vir die republikeine, oftewel 'n skamele 4,6%. Natal was die enigste provinsie waar die meeste teen republiekwording gekant was. Op [[31 Mei]] [[1961]], 59 jaar na die einde van die Boere-republiekeBoererepublieke, ontstaan die Republiek van Suid-Afrika los van Britse simboliek en heerskappy. Verwoerd, voorheen 'n voorstander van 'n Afrikaner-republiekAfrikanerrepubliek, meen nou dat die Afrikaners se toekoms die beste beveilig kan word binne 'n blanke republiek.
 
Suid-Afrika se buitelandse uitdagings vermeerder stadig. Die Westerse moondhede is aan die padgee uit Afrika en Verwoerd werk saam met blank beheerdeblankbeheerde buurstate om 'n geopolitieke buffersone om Suid-Afrika te bou. Die [[Koue Oorlog]] tussen Westerse en kommunistiese magte woed voort. Verwoerd se anti-kommunistiese beleid bring Westerse steun mee, maar druk oor sy binnelandse beleid neem toe, veral in die VN.
 
Verwoerd meen dat Suid-Afrika bloot die sondebok is vir sommige Westerse regerings en media, wat die blanke bewind in Suid-Afrika wil opoffer ten einde met die kommuniste mee te ding om Afro-Asiatiese steun. Hy noem by geleentheid dat die na-oorlogse Weste gedisoriënteerd is oor sy bestemming en sy koloniale skuldgevoelens probeer self deur Suid-Afrika aan te val. Die land moet egter as 'n voorpos van die Weste bly staan totdat die vreemde gety in die Westerse beskawing verander.
Lyn 81:
<ref>Verslag deur die United Nations Budget Commitee, 1966</ref>
 
Tydens Verwoerd se bewind debatteer Afrikaners oor die toekoms, maar leef in vrede en veiligheid binne die blanke gebied. Afrikaans word verder gevestig in die staatsdiens, in wetenskap en tegnologie, en as opvoedingsmedium op alle vlakke. Meeste jong Afrikaners kry werk en sien 'n toekoms vir hulself en hul kinders in die land.
 
Die infrastruktuur van die RSA se wye landskap word ook verder uitgebou. Daar is die [[Oranjerivierprojek]] se dambouprojek, SOEKOR wat plaaslik olie soek, en 'n nuwe plaaslike wapennywerheid. Met die eerste [[kernreaktor]] by [[Pelindaba]] betree Suid-Afrika die kernkragera. Die land se bruto nasionale produk groei van 1961 tot 1966 met 'n reusagtige 30% en Verwoerd se party wen 1966 se verkiesing oortuigend. In 'n andersins kritiese oorsig in Augustus 1966 beskryf [[Time]] Verwoerd as “one of the ablest leaders Africa has ever produced.”