Seks: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k Wysigings deur Daniellouw teruggerol na laaste weergawe deur K175
Etiket: Terugrol
Lyn 1:
:''Hierdie artikel handel oor menslike geslagsomgang. Vir seks by diere, sien [[Paring]]; vir die Afrikaanse musiekgroep, sien [[Die Seks]].''
[[Lêer:Wiki-cowgirl.png|duimnael|230px|[[Heteroseksualiteit|Heteroseksuele]] seks.]]
[[Lêer:Wiki-anal missionary.png|duimnael|230px|[[Homoseksualiteit|Homoseksuele]] seks tussen twee [[Man|mans]].]]
[[Lêer:Wiki-tribadism.png|duimnael|230px|Homoseksuele seks tussen twee [[Vrou|vroue]].]]
 
Die term '''seks''' (afgelei van die [[Latyn|Latynse]] ''sexus'' "geslag") verwys na die praktiese uitoefening van seksualiteit. In die algemene taalgebruik sluit die term [[Menslike seksuele gedrag|seksuele handelings]] tussen twee of meer persone in, veral '''seksuele omgang''' en ander vergelykbare seksuele praktyke, in bepaalde gevalle ook selfbevrediging ([[masturbasie]]). Dit is ook onder verskeie ander name bekend, soos '''geslagsgemeenskap''' of '''koïtus'''.
 
Seks vervul ’n aantal verskillende funksies: Dit bevredig die seksdrang (libido), bewerkstellig deur middel van geslagsomgang [[voortplanting]] en speel ook ’n sentrale rol in liefdesverhoudings, waar dit 'n belangrike vorm van sosiale interaksie verteenwoordig en gevoelens van tederheidteerheid, geneentheid en [[liefde]] tot uitdrukking bring.
 
In die engste sin beteken seks die [[penetrasie]] van die vroulike [[vagina]] met die manlike [[penis]]. Dit is ook bekend as "vaginale seks".<ref name="Weiten, 2008">{{cite book|title=Psychology Applied to Modern Life: Adjustment in the 21st Century|isbn = 978-0495553397|publisher=Cengage Learning|year=2008|pages=422–423|accessdate=5 Januarie 2012 |url=https://books.google.com/books?id=Y6QRJb40C84C&pg=PA422&lpg=PA422|author1=Wayne Weiten |author2=Margaret A. Lloyd |author3=Dana S. Dunn |author4=Elizabeth Yost Hammer }}</ref><ref name="Alters">{{cite book| author =Sandra Alters| author2 =Wendy Schiff| title = Essential Concepts for Healthy Living | publisher = Jones & Bartlett| year = 2012 | pages = 180–181 | accessdate = 31 Augustus 2013|isbn = 978-1449630621 | url=https://books.google.com/books?id=VegUiVbruBMC&pg=PA180}}</ref> Ander vorme van seks waarby penetrasie betrokke is, sluit in [[anale seks]] (penetrasie van die [[anus]] met die penis), [[orale seks]] (penetrasie van die mond met die penis of orale penetrasie van die vagina), [[vingerseks]] (penetrasie met die vingers) en penetrasie met behulp van ’n [[dildo]].<ref name="health.discovery.com">{{cite web| title= Sexual Intercourse | publisher=Discovery.com| accessdate=12 Januarie 2008 | url=http://health.discovery.com/centers/sex/sexpedia/intercourse.html |archiveurl =https://web.archive.org/web/20080822040701/http://health.discovery.com/centers/sex/sexpedia/intercourse.html|archivedate = 22 Augustus 2008}}</ref><ref name="Kar">{{cite book |author=Nilamadhab Kar |author2=Gopal Chandra Kar| title = Comprehensive Textbook of Sexual Medicine | publisher = Jaypee Brothers Publishers|pages=107–112| isbn = 978-8180614057|year=2005| accessdate = 4 September 2012| url =https://books.google.com/books?id=YxcjMPbGHQIC&pg=PA107}}</ref><ref name="Rutter and Pepper">{{Cite book|author=Virginia Rutter|author2=Pepper Schwartz| title = The Gender of Sexuality: Exploring Sexual Possibilities| year = 2011 | publisher = Rowman & Littlefield |page=76 | isbn = 978-0742570054|url= https://books.google.com/books?id=Gorf-_nueAoC&pg=PA76|accessdate= 21 Oktober 2015}}</ref> Omdat mense die gevaar loop om [[seksueel oordraagbare infeksie]]s op te doen tydens seks,<ref name="Who">{{cite web| title = Global strategy for the prevention and control of sexually transmitted infections: 2006–2015. Breaking the chain of transmission| publisher = World Health Organization|year = 2007| accessdate=26 November 2011|url=http://whqlibdoc.who.int/publications/2007/9789241563475_eng.pdf}}</ref><ref name="CDC">{{cite web|title = Sexually Transmitted Disease Surveillance| publisher = Centers for Disease Control and Prevention (CDC)| year = 2008|accessdate = 6 Desember 2011|url =https://www.cdc.gov/std/stats08/surv2008-Complete.pdf}} sien ook [https://www.cdc.gov/std/stats08/2008survFactSheet.PDF Fact Sheet]</ref> word veilige seks algemeen aanbeveel.<ref name="Who"/>
 
Verskeie wette bestaan in talle lande teen sekere seksdade, soos [[bloedskande]], seks met [[minderjarige]]s, [[prostitusie]], [[Bestialiteit|soöfiliebestialiteit]], [[sodomie]], [[Homoseksualiteit|homoseksuele]] seks, en voor- en buitehuwelikse seks. [[Godsdiens]]sienings speel ook ’n rol in persoonlike besluite oor seksuele aktiwiteit, soos besluite oor [[maagdelikheid]].<ref name="Intimate">{{Cite book|author1=Bryan Strong |author2=Christine DeVault |author3=Theodore F. Cohen |title=The Marriage and Family Experience: Intimate Relationship in a Changing Society| publisher = Cengage Learning|year = 2010|accessdate=8 Oktober 2011 |page = 186| isbn = 978-0-534-62425-5|url=https://books.google.com/?id=qjvoSOMB5JMC&pg=PA186}}</ref> Hoewel sienings van seksualiteit baie verskil van godsdiens tot godsdiens, is daar sekere dade wat algemeen veroordeel word, soos [[owerspel]].
 
Seksuele handelings is ook onderhewig aan die reg op seksuele selfbestemming, en in die meeste beskaafde lande word hierdie reg deur wette beskerm wat ’n straf oplê vir mense wat niekonsensuele seks en seksuelesonder handelingsinstemming, soos [[verkragting]], uitoefen of probeer uitoefen.
 
==Gedrag==
===Definisies===
[[Beeld:Deveria04.jpg|thumb|230px|’n 19de-eeuse skildery van ’n paartjie wat [[Vagina|vaginale]] omgang het, deur Achille Devéria.]]
[[Beeld:Édouard-Henri Avril (18).jpg|thumb|230px|’n 19de-eeuse erotiese vertolking van die Romeinse [[keiser]] [[Hadrianus]] en [[Antinous]] wat [[anale seks]] het, deur Édouard-Henri Avril.]]
Hoewel "seks", "seksuele omgang" of "gemeenskap" feitlik altyd dui op die penetrasie van die vagina met die penis,<ref name="Most common2">
*{{cite book| author = Ken Plummer | title = Modern Homosexualities: Fragments of Lesbian and Gay Experiences | publisher = Routledge | year = 2002 | pages = 187–191 | accessdate = 24 Augustus 2013|isbn =978-1134922420 | url=https://books.google.com/?id=OSO3q4XEfz4C&pg=PA189&dq=#v=onepage&q=&f=false}}
*{{cite book | title = Handbook of Adolescent Psychology | publisher = John Wiley & Sons | year = 2004 | pages = 193–196 | accessdate = 29 April 2013 |isbn = 978-0471690443| url = https://books.google.com/books?id=_wXasY1HyAYC&pg=PA193| author = Richard M. Lerner| author2 = Laurence Steinberg}}
*{{cite book| author = Fedwa Malti-Douglas|title = Encyclopedia of Sex and Gender: A-C| publisher = Macmillan Publishers | year = 2007 | page = 308 |isbn = 978-0028659619| url = }}
*{{cite book| author = Irving B. Weiner| author2 = W. Edward Craighead|title = The Corsini Encyclopedia of Psychology |volume=4 | publisher = John Wiley & Sons | year = 2010 | page = 1577| accessdate = 21 Augustus 2013 |isbn = 978-0470170236| url = https://books.google.com/books?id=pUSG1BONmekC&pg=PA1577 }}</ref> kan "seks" ’n aansienlik breër betekenis hê en kan dit penetrerende en niepenetrerende seks tussen twee of meer mense insluit.<ref name="WHO, Sex"/> Die [[Wêreldgesondheidsorganisasie]] (WGO) verklaar dat nie-Engelse tale en kulture verskillende woordwoorde vir seksuele aktiwiteit het, "met effens verskillende betekenisse".<ref name="WHO, Sex">{{cite web|title=Defining sexual health: Report of a technical consultation on sexual health|publisher=[[WGO]]|date=11 Januarie 2002|accessdate=5 September 2012|page=4|url=http://www.who.int/reproductivehealth/topics/gender_rights/defining_sexual_health.pdf}}</ref> Verskeie vulgêre woorde, slenguitdrukkings en [[eufemisme]]s word vir seksuele omgang gebruik, soos "naai",<ref>"Naai (1)" in die [[HAT]]. Aanlyn by [https://viva-afrikaans.org/ viva-afrikaans.org] (intekening nodig).</ref> "mekaar bykompomp"<ref>"BykomPomp" (112b) in die [[WAT]]. Aanlyn by [https://viva-afrikaans.org/ viva-afrikaans.org] (intekening nodig).</ref> en "saamslaap".<ref>"Saamslaap" in die Departement van Kuns en Kultuur se Meertalige MIV/VIGS-terminologielys. Aanlyn by [https://viva-afrikaans.org/ viva-afrikaans.org] (intekening nodig).</ref> Dit is ook onder die [[Latyn]]se name ''immissio penis'' ("invoeging van die penis")<ref name="Intromission">{{cite dictionary|title=Intromission| dictionary=Merriam-Webster|accessdate=26 Desember 2012|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/intromission}}</ref> of ''coitio'' ("koïtus", "saamkom", "saamgaan") bekend.<ref name="Coitus">
*{{cite dictionary|title=Coitus| dictionary=Merriam-Webster|accessdate=6 September 2012|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/coitus}}
*{{cite book |author=Nilamadhab Kar |author2=Gopal Chandra Kar| title = Comprehensive Textbook of Sexual Medicine | publisher = Jaypee Brothers|pages=107–112| isbn = 978-8180614057|year=2005| accessdate = 4 September 2012 | url =https://books.google.com/books?id=YxcjMPbGHQIC&pg=PA107}}</ref>
Line 26 ⟶ 31:
*{{cite book |author=Nilamadhab Kar |author2=Gopal Chandra Kar| title = Comprehensive Textbook of Sexual Medicine | publisher = Jaypee Brothers Publishers|pages=107–112| isbn = 978-8180614057|year=2005| accessdate = 4 September 2012 | url =https://books.google.com/books?id=YxcjMPbGHQIC&pg=PA107}}</ref>
 
Hoewel niepenetrerende seks as seksuele omgang beskou kan word,<ref name="health.discovery.com"/><ref name="Kar"/><ref name="Kahn, Fawcett">{{cite book|title = The Encyclopedia of Mental Health | publisher = Infobase Publishing | year = 2008 | page = 111| accessdate = 5 September 2012 |isbn = 978-0816064540| url = https://books.google.com/?id=tTFYIh-HcYYC&pg=PA111&lpg=PA111|author1=Ada P. Kahn |author2=Jan Fawcett }}</ref> kan hulledit ook beskou word as ’n manier om maagdelikheid te bewaar.<ref name="Technical virginity">
*{{cite book| author = Ken Plummer | title = Modern Homosexualities: Fragments of Lesbian and Gay Experiences | publisher = Routledge | year = 2002 | pages = 187–191 | accessdate = 24 Augustus 2013|isbn =978-1134922420 | url=https://books.google.com/books?id=OSO3q4XEfz4C&pg=PA187}}
*{{Cite book|author1=Bryan Strong |author2=Christine DeVault |author3=Theodore F. Cohen |title=The Marriage and Family Experience: Intimate Relationship in a Changing Society| publisher = Cengage Learning|year = 2010|accessdate=8 Oktober 2011 |page = 186| isbn = 978-0-534-62425-5|url=https://books.google.com/?id=qjvoSOMB5JMC&pg=PA186}}</ref> Somige [[gay]] mans beskou die teenmekaarvryf van penisse of orale seks as ’n manier om maagdelikheid te bewaar, terwyl ander dit kan beskou as hulle belangrikste seksuele aktiwiteit.<ref name="Carpenter"/><ref name="Virgin">{{cite book|first=Michael|last=Joseph Gross|title = Like a Virgin|id = 0001-8996|work=The Advocate|publisher=Here Publishing|year=2003|pages=44–45|accessdate=13 Maart 2011|url=https://books.google.com/?id=eWQEAAAAMBAJ&pg=PA44}}</ref><ref name="Dolby">{{cite magazine|first=Tom|last=Dolby|title=Why Some Gay Men Don't Go All The Way|magazine=Out|date=Februarie 2004|accessdate=12 Februarie 2011|pages=76–77|url=https://books.google.com/books?id=jmIEAAAAMBAJ&pg=PA76}}</ref> [[Lesbiër]]s kan orale en vingerseks as seksuele omgang beskou en dus as ’n vorm van die verlies van hulle maagdelikheid,<ref name="Carpenter">{{Cite book|author=Laura M. Carpenter|title=Virginity Lost: An Intimate Portrait of First Sexual Experiences|publisher=New York University|year = 2005|accessdate=9 Oktober 2011|pages=295 pages |isbn=978-0-8147-1652-6|url=https://books.google.com/?id=pXXZn_qSoDoC}}</ref><ref name="Lerner">{{cite book | title = Handbook of Adolescent Psychology | publisher = John Wiley & Sons | year = 2004 | pages = 193–196 | accessdate = 29 April 2013 |isbn = 978-0471690443| url = https://books.google.com/books?id=_wXasY1HyAYC&pg=PA193| author = Richard M. Lerner| author2 = Laurence Steinberg}}</ref> of nie.<ref name="Greenberg">{{cite book|title= Exploring the Dimensions of Human Sexuality|id = 9780763741488|publisher=Jones & Bartlett Learning|year=2007|page=429|accessdate=19 Desember 2010|url=https://books.google.com/books?id=ZdYh_iFZvbkC&pg=PA429|isbn =978-0-7637-4148-8|author1=Jerrold S. Greenberg |author2=Clint E. Bruess |author3=Sarah C. Conklin }}</ref><ref name="Weiten3">{{cite book|author1=Wayne Weiten |author2=Dana S. Dunn|author3=Elizabeth Yost Hammer|title=Psychology Applied to Modern Life: Adjustment in the 21st Century|id =1305968476|publisher=Cengage Learning|year=2016|page=349|isbn =978-0-7637-4148-8|accessdate=27 Desember 2017|url=https://books.google.com/books?id=09S5DQAAQBAJ&pg=PA349}}</ref>
 
Studies oor die betekenis van seksuele omgang verskil soms. Terwyl die meeste penis-vaginale seks as seksuele omgang beskou, is die vraag of anale of orale seks wel omgang is debatteerbaarderdebatteerbaar, met orale seks die laagste op die ranglys.<ref name="Upton">{{cite book|vauthors=UD, TK|title =Promoting Healthy Behaviour: A Practical Guide | publisher = Routledge | year = 2014 | pages = 243–248|isbn =1317818873| url =https://www.google.com/books/edition/Promoting_Healthy_Behaviour/63XMAgAAQBAJ?hl=en&gbpv=PA243}}</ref><ref name="Aggleton 1">{{cite book|vauthors=Aggleton P, Ball A, Mane P|title = Sex, Drugs and Young People: International Perspectives| publisher = Routledge | year = 2013 | pages = 74–75|isbn =1134333102| url =https://www.google.com/books/edition/Sex_Drugs_and_Young_People/HWcnAAAAQBAJ?hl=PA74}}</ref>
 
===Stimulasie===
Seksuele omgang of enige ander seksuele aktiwiteit kan verskeie [[seksueel stimulerend]]e faktore (fisiologies of sielkundig) insluit, soos verskillende [[seksposisie]]s (waarvan die [[sendelingposisie]] die algemeenste is) of die gebruik van [[seksspeelgoed]].<ref name="Weiten, 2008"/><ref name="Kar"/><ref name="Taormino">{{cite book |last=Taormino |first=Tristan |title=The Big Book of Sex Toys|publisher=Quiver|year=2009 |accessdate=9 Junie 2014|page=52|isbn=978-1-59233-355-4|url=https://books.google.com/books?id=Hfly-iMkWRkC&pg=PA52}}</ref> [[Voorspel]] kan sommige seksuele aktiwiteite voorafgaan en dit lei dikwels tot [[seksuele prikkeling]] van die seksmaats, en dus ’n [[ereksie]] van die manlike penis ofen [[Vagina|vaginale smering]].<ref name="Weiten, 2011">{{cite book|title=Psychology Applied to Modern Life: Adjustment in the 21st Century|isbn =978-1-111-18663-0|publisher=Cengage Learning|year=2011|pages=384–386|accessdate=5 Januarie 2012|url=https://books.google.com/?id=CGu96TeAZo0C&pg=PT421 |author1=Wayne Weiten |author2=Dana S. Dunn |author3=Elizabeth Yost Hammer }}</ref> Dit is ook algemeen dat mense seksueel bevredig kan word deur gesoen, eroties aangeraak of vasgehou te word.<ref name="Alters2">{{cite book| author = Sandra Alters| author2 = Wendy Schiff|title =Essential Concepts for Healthy Living Update|publisher = Jones & Bartlett Publishers | year = 2011 | page = 154 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-1449653743| url =https://books.google.com/books?id=hTiFUEBStlkC&pg=PA154}}</ref>
 
[[Beeld:Édouard-Henri Avril (14).jpg|thumb|links|Édouard-Henri Avril se uitbeelding van die vrou in die boonste posisie, waarmee die kans groter is dat die [[klitoris]] gestimuleer word.<ref name="Roberts">{{cite book|title=Sex|publisher=Lotus Press|year=2006|page=145|isbn = 978-8189093594|accessdate=17 Augustus 2012|url=https://books.google.com/?id=zDS9kC03x2IC&pg=PA145&lpg=PA145|author=Keath Roberts}}</ref>]]
Gedurende koïtus plaas seksmaats hulle heupe in so ’n posisie dat die penis heen en weer in die vagina kan beweeg om weerstand te skep, gewoonlik sonder om die penis heeltemal uit die vagina te haal. So stimuleer hulle mekaar en hulleself, en dit kan lei tot ’n [[orgasme]] by een of albei.<ref name="Kahn, Fawcett"/><ref name="Starr2">{{cite book|title=Human Biology|isbn =978-0495561811|publisher=Cengage Learning|year=2008|page=314|accessdate=30 April 2013|url=https://books.google.com/books?id=09reWGhFDqUC&pg=PA314|author1=Cecie Starr |author2=Beverly McMillan }}</ref>
 
Line 47 ⟶ 53:
 
===Voortplanting===
[[Beeld:Female reproductive system.svg|200px|duimnael|links|Voortplantingstelsel in die vrou:<br />1.&nbsp;[[Nier]]; 2.&nbsp;Nierbekken; 3.&nbsp;Urienleier; 4.&nbsp;[[Eierleier]]; 5.&nbsp;[[Eierstok]]; 6.&nbsp;[[Baarmoeder]]; 7.&nbsp;[[Blaas]]; 8.&nbsp;[[Serviks]]; 9.&nbsp;[[Vagina]]]]
<br />1.&nbsp;Nier; 2.&nbsp;Nierbekken; 3.&nbsp;Urienleier; 4.&nbsp;Eierleier; 5.&nbsp;Eierstok; 6.&nbsp;Baarmoeder; 7.&nbsp;Blaas; 8.&nbsp;Serviks; 9.&nbsp;Vagina]]
Natuurlike menslike voortplanting behels penis-vaginale [[penetrasie]]<ref name="Evan Jones">{{cite book|title=Human Reproductive Biology|isbn =978-0120884650|publisher=Academic Press|year=2006|pages=604 pages|accessdate=8 November 2012|url=https://books.google.com/?id=pfiZfui2XLIC|author1=Richard Evan Jones |author2=Kristin H. López }}</ref> waartydens semen, wat manlike [[Gameet|gamete]] bekend as [[sperm]]a bevat, deur [[ejakulasie]] van die penis in die vagina gestort word. Die sperma beweeg deur die vaginale kanaal en die [[serviks]] na die [[baarmoeder]] en dan die [[eierleier]]s.
 
Line 66 ⟶ 71:
Besluite en opsies aangaande geboortebeperking kan deur kulturele, genderrol-, [[folklore]]- en godsdienstige oorwegings beïnvloed word.<ref name="Hales2">{{cite book | title = An Invitation to Health: Choosing to Change| publisher = Cengage Learning| year = 2010 | pages = 301–302| accessdate = 30 Maart 2013 |isbn = 978-0538736558| url = https://books.google.com/books?id=yPa0LZXizO4C&pg=PA301 | author = Dianne Hales}}</ref> In die oorwegend [[Rooms-Katolieke Kerk|Katolieke]] lande [[Ierland]], [[Italië]] en die [[Filippyne]] word klem gelê op vrugbaarheidsbewustheid en die [[ritmemetode]], terwyl ander geboortebeperkingsmetodes afgekeur word.<ref name="Hales">{{Cite book|author=Dianne Hales|title=An Invitation to Health Brief 2010–2011| publisher = Cengage Learning|year = 2008|accessdate=29 Augustus 2013|pages =269–271| isbn = 978-0495391920|url=https://books.google.com/books?id=oP91HVIMPRIC&pg=PA269}}</ref> Wêreldwyd is [[sterilisasie]] ’n algemener manier van geboortebeperking,<ref name="Hales"/> terwyl die gebruik van die [[intra-uteriene apparaat]] (IUA) ’n algemene vorm van omkeerbare geboortebeperking is.<ref name="Hales"/><ref name=Winner2012>{{cite journal |vauthors=Winner B, Peipert JF, Zhao Q, Buckel C, Madden T, Allsworth JE, Secura GM | title = Effectiveness of long-acting reversible contraception | journal = N. Engl. J. Med. | volume = 366 | issue = 21 | pages = 1998–2007 | year = 2012 | pmid = 22621627 | doi = 10.1056/NEJMoa1110855 }}</ref>
 
Bevrugting en geboortebeperking is veral ’n saak van lewe enof dood in [[ontwikkelende land]]e, waar een uit elke drie voue voor 20 ’n kind kry; 90% van onveilige [[aborsie]]s in hierdie lande kan voorkom word deur doeltreffende geboortebeperking.<ref name="Hales"/>
 
===Voorkoms===
[[Beeld:Coition of a Hemisected Man and Woman.jpg|thumb|180px|’n Deursneeaansig van ’n man en vrou om te wys wat in die liggaam gebeur tydens koïtus (c. 1492 deur [[Leonardo da Vinci]]).]]
Penis-vaginale penetrasie is die algemeenste vorm van seksuele omgang.<ref name="Alters"/><ref name="Carroll">Sien [https://books.google.com/books?id=gU3SZSh-eXsC&pg=PT334 bladsy 302] vir inligting oor orgasme, en [https://books.google.com/books?id=gU3SZSh-eXsC&pg=PT316 bladsye 285-286] vir definisies, voorkoms en lengte van seksuele omgang. {{cite book |author=Janell L. Carroll| title = Discovery Series: Human Sexuality| edition = 1ste | publisher = Cengage Learning|pages=656 | isbn = 978-1111841898|year=2012| accessdate = 25 Augustus 2013 |url=https://books.google.com/books?id=gU3SZSh-eXsC}}</ref> Studies wys die meeste heteroseksuele paartjies beoefen feitlik elke keer vaginale seks.<ref name="Carroll"/> Die Amerikaanse Nasionale Opname van Seksuele Gesondheid en Gedrag (NSSHB) het in 2010 berig vaginale seks is "die algemeenste seksuele gedrag tussen mans en vroue van alle ouderdomme en etnisiteite".<ref name="Carroll"/> Volgens Clint E. Bruess et al. is dit "die gedrag wat die meeste bestudeer word" en "dikwels die fokus van seksopvoedingsprogramme vir die jeug".<ref name="Bruess">{{cite book| author = Clint E. Bruess| author2 = Elizabeth Schroeder|title = Sexuality Education Theory and Practice| publisher = Jones & Bartlett Publishers | year = 2013 | page = 152 | accessdate = 5 Desember 2014 |isbn = 978-1449649289| url =https://books.google.com/books?id=WWFW6-kkAVoC&pg=PA152}}</ref> Weiten et al. sê dit is die "algemeens onderskryfde en beoefende seksdaad in ons gemeenskap".<ref name="Weiten3"/>
 
Oor orale en anale seks sê die Sentrums vir Siektebeheer en {{nowrap|-Voorkoming}} (CDC) in 2009: "Studies dui aan orale seks word algemeen beoefen deur seksueel aktiewe man-vrou- en selfdegeslagpaartjies van verskillende ouderdomme, insluitende tieners."<ref name="CDC, oral sex">{{cite web|title=Oral Sex and HIV Risk |date=Junie 2009 |accessdate=20 Augustus 2013 |publisher=Centers for Disease Control and Prevention (CDC) |url=https://www.cdc.gov/hiv/resources/Factsheets/pdf/oralsex.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130510210937/http://www.cdc.gov/hiv/resources/Factsheets/pdf/oralsex.pdf |archivedate=10 Mei 2013 |df= }}</ref> Orale seks is aansienlik algemener as anale seks.<ref name="Weiten3"/><ref name="Aggleton 1"/> Die NSSHB-studie van 2010 het bevind mans beoefen vaginale seks meer dikwels as penetrerende anale seks, maar dat 13-15% van mans tussen 25 en 49 penetrerende anale seks het. Dit is minder algemeen dat mans die passiewe maat in anale seks is; sowat 7% van mans tussen 14 en 94 het gesê hulle was al die passiewe maat. Volgens die studie beoefen vroue minder anale seks as mans, maar die praktyk is nie ongewoon onder hulle nie; daar is geraam 10-14% van vroue tussen 18 en 39 het in die vorige 90 dae anale seks beoefen, en die meeste vroue het gesê hulle het een keer per maand of ’n paar keer per jaar anale seks.<ref name="Carroll"/>
Line 87 ⟶ 92:
Seksuele omgang en aktiwiteit het volgens berig word voordele vir die gesondheid so uiteenlopend soos ’n groter [[Immuunstelsel|immuniteit]] deur die liggaam se vervaardiging van teenliggaampies te verhoog en ’n gepaardgaande laer [[bloeddruk]],<ref name="Steptoe">{{cite book| author = Andrew Steptoe| author2 = Kenneth Freedland| author3 = J. Richard Jennings| author4 = Maria M. Llabre| author5 = Stephen B Manuck| author6 = Elizabeth J. Susman|title =Handbook of Behavioral Medicine: Methods and Applications| publisher = Springer Science & Business Media | year = 2010 | pages = 60–61 | accessdate = 7 Desember 2014 |isbn = 978-0387094885| url =https://books.google.com/books?id=Si9TtI5AGIEC&pg=PA60}}</ref><ref name="Hornstein">{{cite book| author = Theresa Hornstein| author2 = Jeri Schwerin|title =Biology of Women| publisher = Cengage Learning | year = 2012 | page = 205 | accessdate = 7 Desember 2014 |isbn = 978-1285401027| url =https://books.google.com/books?id=ibgKAAAAQBAJ&pg=PA205}}</ref> en ’n kleiner kans op [[prostaatkanker]].<ref name="Steptoe"/>
 
Seksuele intimiteit en orgasmes verhoog vlakke van die [[Hormoon|hormonehormoon]] oksitosien (ook bekend as "die liefdeshormoon"), wat mense kan help bande smee en vertroue opbou.<ref name="Hornstein"/><ref name="Sigelman">{{cite book| author = Carol Sigelman| author2 = Elizabeth Rider|title =Life-Span Human Development| publisher = Cengage Learning | year = 2011 | page = 452 | accessdate = 7 Desember 2014 |isbn = 978-1111342739| url =https://books.google.com/books?id=8smBuRecmDsC&pg=PT480}}</ref> Oksitosien het vermoedelik ’n groter impak op vroue as op mans, wat die rede kan wees dat vroue seksuele aantrekking of aktiwiteit meer as mans met romanse en liefde verbind.<ref name="Freberg">{{Cite book|author=Laura Freberg|title = Discovering Biological Psychology | publisher = Cengage Learning | pages =308–310|isbn = 978-0547177793| year = 2009|accessdate=9 Januarie 2016|url=https://books.google.com/books?id=-zyTMXAjzQsC&pg=PA308}}</ref>
 
’n Langtermynstudie met 3&nbsp;500 mense tussen 18 en 102 deur die kliniese neuropsigoloog David Weeks het op grond van onpartydige beoordelings van die mense se foto's, aangedui seks op ’n gereelde basis help mense chronologies aansienlik jonger lyk.<ref>{{cite book|last=Northrup|first=Christiane|title=Women's Bodies, Women's Wisdom: Creating Physical and Emotional Health and Healing|year=2010|publisher=Bantam|isbn=978-0-553-80793-6|page=232|url=https://books.google.com/books?id=V9S3keMnie8C&pg=PA232&lpg=PA232|accessdate=21 Oktober 2015}}</ref>
Line 98 ⟶ 103:
MIV is een van die grootste redes van sterftes in die wêreld; in 2010 het na raming sowat 30&nbsp;miljoen mense gesterf sedert die begin van die epidemie. Van die 2,7&nbsp;miljoen nuwe MIV-infeksies wat in 2010 wêreldwyd voorgekom het, was 1,9&nbsp;miljoen (70%) in [[Afrika]]. Die WGO het ook berig dat die "geskatte 1,2&nbsp;miljoen Afrikane wat in 2010 aan MIV-verwante siektes gesterf het, 69% van die 1,8&nbsp;miljoen sterftes wêreldwyd weens die infeksie uitgemaak het".<ref name=WHO-HIV>{{cite web|title=HIV/AIDS|url=http://www.who.int/gho/hiv/en/index.html|publisher=World Health Organization|accessdate=15 September 2012}}</ref> Dit word deur bloedtoetse opgespoor en hoewel geen geneesmiddel nog gevind is nie, kan dit bestuur word deur [[antiretrovirale middel]]s vir die siekte en kan pasiënte ’n gesonde en produktiewe lewe lei.<ref name=WHO-2012>{{cite web|title=HIV/AIDS|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs360/en/index.html|work=Fact sheet N° 360|publisher=World Health Organization|accessdate=8 September 2012|date=Julie 2012}}</ref>
 
In 2005 het die WGO geraam 123&nbsp;miljoen vroue wêreldwyd raak elke jaar swanger, en sowat 87&nbsp;miloen van hierdie swangerskappe, of 70,7%, is onvoorbedagonbeplan. Sowat 46&nbsp;miljoen swangerskappe eindig jaarliks in ’n [[aborsie]].<ref>{{cite web|title=Not Every Pregnancy is Welcome|url=http://www.who.int/whr/2005/chapter3/en/index3.html|work=The world health report 2005&nbsp;– make every mother and child count|publisher=World Health Organization|accessdate=6 Desember 2011}}</ref>
 
Oormatige seksuele aktiwiteit op ’n gereelde (daaglikse) basis kan tot ’n verslawing aan seks lei.<ref name="ΔFosB reward">{{cite journal |vauthors=Blum K, Werner T, Carnes S, Carnes P, Bowirrat A, Giordano J, Oscar-Berman M, Gold M | title = Sex, drugs, and rock 'n' roll: hypothesizing common mesolimbic activation as a function of reward gene polymorphisms | journal = Journal of Psychoactive Drugs | volume = 44 | issue = 1 | pages = 38–55 | year = 2012 | pmid = 22641964 | pmc = 4040958 | doi = 10.1080/02791072.2012.662112}}</ref><ref name="Natural and drug addictions">{{cite journal | author = Olsen CM | title = Natural rewards, neuroplasticity, and non-drug addictions | journal = Neuropharmacology | volume = 61 | issue = 7 | pages = 1109–1122 |date=Desember 2011 | pmid = 21459101 | pmc = 3139704 | doi = 10.1016/j.neuropharm.2011.03.010 | url = }}</ref> Seksuele verslawing, of hiperseksualiteit, word dikwels beskou as ’n impulsbeheersteuring of gedragsverslawing.
 
===Duur van seks en genitale komplikasies===
Seksuele omgang waarby ’n man betrokke is, eindig dikwels wanneer die man ejakuleer, en daarom het sy seksmaat nie noodwendig tyd gehad om ’n orgasme te bereik nie.<ref name="Wincze">{{Cite book|author= John Wincze | title = Enhancing Sexuality : A Problem-Solving Approach to Treating Dysfunction| year = 2009 | publisher = Oxford University Press |pages=56–60 | isbn = 978-0199718023| url=https://books.google.com/books?id=8YxbeHsgiGMC&pg=PA56}}</ref> Voortydige ejakulasie is ook algemeen, en vroue het ’n langer tyd as mans nodig om [[Seksuele stimulasie|seksueel gestimuleer]] te raak voordat hulle ’n orgasme bereik.<ref name="Weiten, 2011"/><ref name="Porst">{{cite book |author = Hartmut Porst |author2 = Jacques Buvat|title =Standard Practice in Sexual Medicine| publisher = John Wiley & Sons | year = 2008|accessdate=22 Oktober 2013 | page = 189|isbn = 978-1405178723|url=https://books.google.com/books?id=S4GJio79XOUC&pg=PA189}}</ref><ref name="Emmanuele">{{cite book |author = Emmanuele A. Jannini |author2 = Chris G. McMahon |author3 = Marcel D. Waldinger|title =Premature Ejaculation: From Etiology to Diagnosis and Treatment| publisher = Springer | year = 2012|accessdate=22 Oktober 2013 | pages = 159–162|isbn = 978-8847026469|url=https://books.google.com/books?id=iCXF3sWtgegC&pg=PA159}}</ref> Volgens geleerdes soos Weiten et al. "dink baie paartjies ’n orgasme moet net deur gemeenskap [penis-vaginale seks] bereik word", die woord "voorspel" suggereer dat enige ander vorm van seksuele stimulasie net ’n voorbereiding vir die "hoofgebeure" is en dat "omdat vroue minder gereeld ’n orgasme deur gemeenskap bereik", hulle meer geneig as mans is om ’n orgasme voor te gee om hulle seksmaat te bevredig.<ref name="Weiten, 2011"/>
 
[[Beeld:Indiaerotic8.jpg|thumb|links|220px|’n Skildery van ’n Indiese paartjie wat seksuele omgang uitrek.]]
In 1991 het geleerdes van die Kinsey-instituut gesê: "Die waarheid is dat die tyd tussen penetrasie en ejakulasie nie net van man tot man verskil nie, maar ook van tyd tot tyd vir dieselfde man." Volgens hulle is die regte lengte van seksuele omgang die tyd wat albei maats nodig het om wedersyds bevredig te word; hulle het klem gelê daarop dat [[Alfred Kinsey|Kinsey]] "bevind het 75 persent van mans ejakuleer binne twee minute van penetrasie. Maar hy het nie gevra of die mans of hulle maats dink twee minute is wedersyds bevredigend nie" en dat "onlangser verslae dui op effens langer tye vir omgang".<ref name="Reinisch">{{cite book | title = The Kinsey Institute New Report On Sex| publisher = Macmillan | year = 1991 | pages = 129–130| accessdate = 30 Augustus 2012 |isbn = 978-0312063863| url = https://books.google.com/?id=KsW6wPiXEd0C&pg=PA129&lpg=PA129 |author1=June M. Reinisch |author2=Ruth Beasley }}</ref>
 
’n Opname in 2008 deur Kanadese en Amerikaanse seksterapeute het bevind die gemiddelde tyd vir heteroseksuele omgang (koïtus) is 7&nbsp;minute, dat 1 tot 2&nbsp;minute te kort is, 3 tot 7&nbsp;minute genoeg, 7 tot 13&nbsp;minute wenslik en 10 tot 30&nbsp;minute te lank.<ref name="Carroll"/><ref>{{cite journal |vauthors=Corty EW, Guardiani JM | title = Canadian and American Sex Therapists' Perceptions of Normal and Abnormal Ejaculatory Latencies: How Long Should Intercourse Last? | journal = The Journal of Sexual Medicine | volume = 5 | issue = 5 | pages = 1251–1256 | year = 2008 | pmid = 18331255 | pmc = | doi = 10.1111/j.1743-6109.2008.00797.x }}</ref>
 
[[Anorgasme]] is wanneer gereeld gesukkel word om ’n orgasme te bereik, ondanks genoeg stimulasie, en dit persoonlike stres veroorsaak.<ref name="Bullough">{{cite book |author=Vern L Bullough |author2=Bonnie Bullough| title = Human Sexuality: An Encyclopedia | publisher =Routledge|page=32|year = 2014|accessdate=6 Desember 2014| isbn = 978-1135825027 |url =https://books.google.com/books?id=-cqlAgAAQBAJ&pg=PA32}}</ref> Dit is aansienlik algemener by vroue as by mans,<ref name="Rosenthal">{{cite book |first=Martha |last= Rosenthal| title = Human Sexuality: From Cells to Society | publisher =Cengage Learning|year = 2012|page=150|accessdate=22 Oktober 2013| isbn = 9780618755714 |url =https://books.google.com/books?id=d58z5hgQ2gsC&pg=PT170}}</ref><ref name="Weiner2">{{cite book |author =Irving B. Weiner |author2 =George Stricker |author3 =Thomas A. Widiger|title =Handbook of Psychology, Clinical Psychology| publisher = John Wiley & Sons | year = 2012|accessdate=22 Oktober 2013| pages = 172–175|isbn = 978-1118404430|url=https://books.google.com/books?id=A_NaK3cwQSsC&pg=PA172}}</ref> waten dit is al toegeskryf is aan die gebrek aan seksopvoeding oor die vrou se liggaam, veral in seksnegatiewe kulture, soos dat klitorale stimulasie gewoonlik vir ’n vrou die sleutel tot ’n orgasme is.<ref name="Weiner2"/> Die fisieke struktuur van koïtus bevoordeel penisstimulasie bo klitorale stimulasie; die ligging van die klitoris verg stimulasie met die hand of mond om ’n orgasme vir die vrou te bewerkstellig.<ref name="Weiten, 2011"/> Sowat 25% van vroue sê hulle bereik moeilik ’n orgasme,<ref name="Carroll"/> 10% het nog nooit ’n orgasme gehad nie<ref name="Plotnik">{{cite book |author1=Rod Plotnik |author2=Haig Kouyoumdjian |title =Introduction to Psychology| publisher = Cengage Learning | year = 2010 | page = 344|isbn = 978-0495903444}}</ref> en 40% of 40-50% het óf gekla dat hulle nie bevredig word nie óf het die een of ander tyd in hulle lewe gesukkel om seksueel opgewek te raak.<ref name="Knoepp">{{cite journal |vauthors=Knoepp LR, Shippey SH, Chen CC, Cundiff GW, Derogatis LR, Handa VL | title = Sexual complaints, pelvic floor symptoms, and sexual distress in women over forty | journal = The Journal of Sexual Medicine | volume = 7 | issue = 11 | pages = 3675–82 | year = 2010 | pmid = 20704643 | pmc = 3163299 | doi = 10.1111/j.1743-6109.2010.01955.x }}</ref>
 
[[Vaginisme]] is die onwillekeurige sametrekking van die [[bekken]]vloerspiere wat koïtus, of enige vorm van penetrasie van die vagina, pynlik en soms onmoontlik maak. Dit kan moeilik wees om te oorkom, want as vroue verwag om pyn tydens seksuele omgang te ervaar kan dit die spiere laat saamtrek, en dit lei weer tot pynlike seksuele omgang.<ref name="Weiner2"/><ref name="Ferri">{{cite book|author=Fred F. Ferri|title=Ferri's Clinical Advisor 2013,5 Books in 1, Expert Consult&nbsp;— Online and Print,1: Ferri's Clinical Advisor 2013|publisher=Elsevier Health Sciences|isbn=978-0323083737|year=2012|page=1134|accessdate=29 November 2014|url=https://books.google.com/books?id=OR3VERnvzzEC&pg=PA1134}}</ref> Behandeling van vaginisme vereis dikwels beide sielkundige en gedragstegnieke.<ref name="Goldman">{{cite book |author= Marlene B. Goldman |author2= Rebecca Troisi |author3= Kathryn M. Rexrode| title = Women and Health | publisher =Academic Press|page=351|year = 2012|accessdate=6 Desember 2014| isbn = 978-0123849793 |url =https://books.google.com/books?id=mavb4v8w8bsC&pg=PA351}}</ref>
Line 121 ⟶ 127:
Redes vir seks kan voortplanting of ontspanning wees.<ref name="Harvey J">{{cite book| vauthors = HJ, WA, SS|title =The Handbook of Sexuality in Close Relationships|publisher = Psychology Press | year = 2004 | pages = 172–173|isbn =1135624704|url=https://www.google.com/books/edition/The_Handbook_of_Sexuality_in_Close_Relat/qsl4AgAAQBAJ?hl=PA172}}</ref> Dit speel ook dikwels ’n belangrike rol in bandvorming (''bonding'').<ref name="Freberg"/> In baie gemeenskappe is dit algemeen dat paartjies seks het terwyl hulle voorbehoedmiddels gebruik, om so pret te hê en hulle emosionele verhouding te versterk terwyl hulle met opset probeer om ’n swangerskap te vermy.<ref name="Freberg"/>
 
[[Beeld:YoungCoupleEmbracing-20070508.jpg|260px|thumb|Die vorming van sterk [[Emosie|emosionele]] bande tussen seksmaats is belangriker vir sosiale interaksies en langtermynverhoudings as onmiddellike [[voortplanting]].]]
In mense is ovulusie relatief onsigbaar sodat ’n paartjie nie altyd weet of die vrou op enige gegewe oomblik vrugbaar is nie. ’n Moontlike rede hiervoor kan wees die vorming van sterk emosionele bande tussen seksmaats, wat belangriker vir sosiale interaksies en langtermynverhoudings is as onmiddellike voortplanting.<ref name="Freberg"/><ref name="Reis">{{Cite book|author= Harry T. Reis|author2= Susan Sprecher|author3= Susan K. Sprecher | title = Encyclopedia of Human Relationships |volume=1| year = 2009 | publisher = SAGE |pages=541–543 | isbn = 978-1412958462| url=https://books.google.com/books?id=3EkOwvSAtL4C&pg=PA541}}</ref>
 
Seksuele behoeftes wat nie bevredig word nie, word verbind met ’n hoër kans op [[egskeiding]] en die beëindiging van verhoudings, veral wat mans betref.<ref name="Munck">{{cite book| author = Victor C. De Munck|title =Romantic Love and Sexual Behavior: Perspectives from the Social Sciences|publisher = Greenwood Publishing Group | year = 1998 | pages = 148–149 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-0275957261| url =https://books.google.com/books?id=I78VnFoINgQC&pg=PA148}}</ref><ref name="Howe">{{cite book| author = Tasha R. Howe|title =Marriages and Families in the 21st Century: A Bioecological Approach|publisher = John Wiley & Sons | year = 2011 | page = 411 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-1405195010| url =https://books.google.com/books?id=UHaLL0pYwhMC&pg=PA411}}</ref><ref name="Fine">{{cite book|author1=Mark A Fine |author2=John H. Harvey |title =Handbook of Divorce and Relationship Dissolution|publisher = Psychology Press | year = 2013 | page = 160 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-1317824213| url =https://books.google.com/books?id=wGZlAgAAQBAJ&pg=PA160}}</ref> Sommige studies wys egter ’n gebrek aan gereelde seks is nie self ’n groot rede vir egskeiding nie, maar dit is dikwels een van verskeie redes wat daartoe kan lei.<ref name="Reinisch2">{{cite book| author = June M. Reinisch| author2 = Ruth Beasley | title = The Kinsey Institute New Report On Sex| publisher = Macmillan | year = 1991 | page = 74| accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-0312063863| url =https://books.google.com/books?id=KsW6wPiXEd0C&pg=PA74}}</ref><ref name="Schwartz2">{{cite book| author = Pepper Schwartz| author2 = Virginia Rutter|title =The Gender of Sexuality|publisher = Rowman & Littlefield | year = 1998 | page = 129 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-0803990425| url =https://books.google.com/books?id=7bWlvcpYGUcC&pg=PA129}}</ref> Volgens ’n studie in 2010 het die NSSHB bevind mans wie se laaste seksuele omgang met ’n lewensmaat was, het groter prikkeling, meer plesier en minder probleme soos erektiele disfunksie ervaar as mans wie se laaste seksdaad met iemand buite ’n verhouding was.<ref name="Yarber">{{cite book| author = William Yarber| author2 = Barbara Sayad| author3 = Bryan Strong|title =Human Sexuality: Diversity in Contemporary America|edition =Eighth|publisher = McGraw-Hill Higher Education | year = 2012 | page = 445 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-0077435257| url =https://books.google.com/?id=EWz7twAACAAJ&dq=Human+Sexuality:+Diversity+in+Contemporary+America}}</ref>
 
Vroue kla dikwels oor hulhulle manlike seksmaats se gebrek aan seksuele spontaniteit. ’n Afname in seksuele aktiwiteit onder hierdie vroue kan wees omdat hulle glo hulle is nie meer aantreklik nie of omdat hulle maats se gesondheidsprobleme seksuele omgang belemmer.<ref name="Montemurro">{{cite book| author = Beth Montemurro|title =Deserving Desire: Women's Stories of Sexual Evolution|publisher = Rutgers University Press | year = 2014 | page = 169 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-0813573069| url =https://books.google.com/books?id=1XVYBQAAQBAJ&pg=PT169}}</ref> Sommige vroue sê hulle grootste seksuele bevrediging kom uit seks met iemand met wie hulle ’n emosionale band het, eerder as net danksy ’n orgasme.<ref name="Wincze"/><ref name="Gurian">{{cite book| author = Michael Gurian|title =The Wonder of Aging: A New Approach to Embracing Life After Fifty|publisher = Simon & Schuster | year = 2013 | page = 178 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-1476706719| url =https://books.google.com/books?id=XyS5ebuXJWgC&pg=PT178}}</ref> Wat egskeiding betref, is vroue meer geneig om hulle mans te verlaat weens ontrouheid as hulle in ’n huwelik met min samewerking of baie konfilk is.<ref name="Fine"/>
 
Navorsing wys ook paartjies wat nie getroud is nie, maar saamwoon, het meer seks as getroude paartjies en is meer geneig om seks buite die verhouding te hê; dit kan wees as gevolg van die "wittebrood-effek" (die nuwigheid om seks met ’n maat te hê), aangesien seks gewoonlik al hoe minder beoefen word hoe langer ’n paartjie getroud is. Getroude paartjies het seks gemiddeld een of twee keer per week, of sowat ses tot sewe keer per maand.<ref name="Strong2">{{cite book| author = Bryan Strong| author2 = Theodore Cohen|title =The Marriage and Family Experience: Intimate Relationships in a Changing Society|publisher = Cengage Learning | year = 2013 | page = 212 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn =978-1285531892| url =https://books.google.com/books?id=6ZIWAAAAQBAJ&pg=PT237}}</ref> Ouer mense het gewoonlik ook minder seks as jong mense.<ref name="Strong2"/>
Line 137 ⟶ 143:
Sommige studies in die 1970's tot '90's dui op ’n verband tussen selfagting en seks onder tieners,<ref name="Lerner 2">{{cite book| first1 = Richard M. | last1 = Lerner | first2 = Daniel F. | last2 = Perkins | name-list-format = vanc |title = Social Interactions in Adolescence and Promoting Positive Social Contributions of Youth| publisher = Taylor & Francis | year = 1999 | page = 124| accessdate = 14 April 2017 |isbn = 978-0815332954| url =https://books.google.com/books?id=BunEIQylaJAC&pg=PA124}}</ref> terwyl ander studies uit die 1980's en '90's min of geen verband gevind het nie.<ref name="Kowalski">{{cite book |vauthors=Kowalski RM, Leary MR |title =The Interface of Social and Clinical Psychology: Key Readings| publisher = Psychology Press | year = 2004 | page = 121| accessdate = 14 April 2017 |isbn = 978-1841690872| url =https://books.google.com/books?id=qkEdaQ4heGgC&pg=PA121}}</ref> Navorsing uit die 1990's en later dui meestal op laasgenoemde.<ref name="Kowalski"/><ref name="Guindon">{{cite book| author =Mary H. Guindon|title =Self-Esteem Across the Lifespan: Issues and Interventions| publisher = Taylor & Francis | year = 2009 | page = 147| accessdate = 14 April 2017 |isbn = 978-1841690872| url =https://books.google.com/books?id=EcoPo06GYCMC&pg=PA147}}</ref><ref name="Lisa Arai">{{cite book| author =Lisa Arai|title =Teenage Pregnancy: The Making and Unmaking of a Problem| publisher = Policy Press | year = 2009 | page = 147| accessdate = 14 April 2017 |isbn = 978-1847420749| url =https://books.google.com/books?id=qzOguz7GqNoC&pg=PA32}}</ref>
 
Volgens die psigiater Lynn Ponton het alle tieners ’n sekslewe, of hulle seks met ander, met hulleself of skynbaar geen seks het nie. Deur tieners se seksualiteit as ’n potensieel positiewe ervaring te beskou, eerder as iets inherent gevaarliks, kan jong mense gehelp word om gesonder patrone te ontwikkel en positiewer keuses oor seksuele aktiwiteit te maak.<ref name="sex lives3" /> Volgens sommige navorsers kan langtermyn- romatieseromantiese verbindings tieners die vermoë help ontwikkel om later in hulle lewe verhoudings van goeie gehalte hê.<ref>Madsen S., Collins W. A. (2005). Differential predictions of young adult romantic relationships from transitory vs. longer romantic experiences during adolescence. Presented at ''Biennial Meeting of the Society for Research on Child Development'', Atlanta, Georgia.</ref>
 
==Etiese, godsdienstige en wetlike sienings==
[[Beeld:Erotic scenes Louvre G13 n4.jpg|thumb|260px|’n Erotiese skildery op ’n [[Antieke Griekse kuns|antieke Griekse]] [[kylix]].]]
Hoewel seksuele omgang, as koïtus, die natuurlike metode van voortplanting by die mens is, het mense ingewikkelde morele en etiese riglyne wat die beoefening daarvan reguleer. Dit verskil volgens [[godsdiens]]tige en [[Reg|landswette]]. Sommige regerings en godsdienste het ook streng aanduidings van "paslike" en "onpaslike" seksuele gedrag, wat insluit beperkings op soorte seks wat toelaatbaar is.
 
Line 149 ⟶ 155:
Die meeste lande het ’n toestemmingsouderdom wat bepaal hoe oud iemand moet wees om wettige seks te hê, gewoonlik 16 tot 18, maar dit wissel van 12 tot 20 jaar. In sommige gemeenskappe word die toestemmingsouderdom bepaal deur niestatutêre gebruike en tradisies.<ref name="Kinnear">{{cite book|author=Karen L. Kinnear| title = Childhood Sexual Abuse: A Reference Handbook| publisher = ABC-CLIO | year = 2007 | page = 89 | accessdate = 25 Augustus 2013|isbn = 978-1-85109-905-4|url =https://books.google.com/?id=V1rogCrcOMwC&printsec=frontcover&dq=#v=onepage&q=&f=false}}</ref> Seks met ’n persoon jonger as dié ouderdom word, ongeag of hulle toestemming gegee het, dikwels beskou as seksuele aanranding of statutêre verkragting, soms afhangend van die verskil tussen die twee partye se ouderdom.
 
[[Beeld:Slevogt Faun and a Girl.jpg .jpg|thumb|links|’n Uitbeelding van [[verkragting]], deur Max Slevogt.]]
Sommige lande beskou enige seks met ’n persoon met onvoldoende verstandelike vermoëns om toestemming te gee, ongeag ouderdom, as verkragting.<ref>{{cite journal |last=Reed|first=E. J.|title=Criminal Law and the Capacity of Mentally Retarded Persons to Consent to Sexual Activity |journal=Virginia Law Review |year=1997|volume=83|issue=4 |pages=799–827|jstor=1073749|doi=10.2307/1073749}}</ref>
 
Robert Francoeur et al. sê "voor die 1970's het die definisies van verkragting dikwels net penis-vaginale seksuele omgang ingesluit".<ref name="Francoeur">{{cite book | title = The Continuum Complete International Encyclopedia of Sexuality | publisher = Continuum International Publishing Group | year = 2004 | page = 173 | accessdate = 30 April 2013|isbn = 978-0826414885| url =https://books.google.com/books?id=PQMTzc6y8ZAC&pg=PA173 | first1 = Robert T. | last1 = Francoeur | first2 = Raymond J. | last2 = Noonan | first3 = Beldina | last3 = Opiyo-Omolo | name-list-format = vanc }}</ref><ref name="Kalbfleisch">{{cite book|vauthors= Kalbfleisch PJ, Cody MJ| title = Gender Power and Communication in Human Relationships | publisher = Routledge | year = 2012 | page = 153 | accessdate = 30 April 2013|isbn = 978-1136480508| url = https://books.google.com/books?id=LyMo1RUJwj0C&pg=PA153}}</ref> Dit is dikwels as seksuele aanranding gedefinieer.<ref name="Plummer">{{cite book| author = Ken Plummer | title = Modern Homosexualities: Fragments of Lesbian and Gay Experiences | publisher = Routledge | year = 2002 | pages = 187–191 | accessdate = 24 Augustus 2013|isbn =978-1134922420 | url=https://books.google.com/books?id=OSO3q4XEfz4C&pg=PA189}}</ref> Mettertyd het die betekenis van verkragting in sommige dele van die wêreld breër geword om baie ander soorte dade teen iemand se sin in te sluit, soos anale sesseks, orale seks en penetrasie van die vagina of anus met ’n ander voorwerp as ’n penis.<ref name="Francoeur"/> Dit het ook in [[Suid-Afrika]] gebeur. Die Suid-Afrikaanse wysigingswet op seksuele misdade van 2007 het nuwe definisies vir verkragting daargestel met ’n genderneutrale basis.<ref>{{cite news |url=http://www.southafrica.info/services/rights/sexual-offences-bill3.htm |title=Sex crimes bill partly enacted |first=Gabi |last=Khumalo |date=19 Desember 2007 |agency=BuaNews |accessdate=28 Junie 2011}}</ref> Dit het die definisie van verkragting as penis-vaginale penetrasie vervang om onder meer alle seks sonder instemming in te sluit; dit het ook die toestemmingsouderdom vir hetero- en homoseksuele op 16 vasgestel.<ref>Lees meer oor die wysigingswet op die [[:en:Sexual violence in South Africa|Engelse Wikipedia]].</ref>
 
Daar is gewoonlik ook wette teen [[bloedskande]], of seks met ’n nabye familielid, selfs al gee albei partye toestemming.<ref>{{citation|doi=10.1093/hrlr/ngu023|title=Roffee, J. A. (2014). No Consensus on Incest? Criminalisation and Compatibility with the European Convention on Human Rights}}.</ref> Nog algemeen verbode seksdade is [[bestialiteit]] en [[nekrofilie]].<ref name="DSM">{{cite book |title=Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-IV | publisher = American Psychiatric Association |location=Washington, D.C. |year=2000 |pages= |isbn=978-0-89042-025-6 |oclc= |doi=}}</ref><ref name="Milner2008">{{cite book |veditors = Laws DR, O'Donohue WT |last-author-amp = yes | last = Milner | first = JS |author2=Dopke CA | title = Sexual Deviance: Theory, Assessment, and Treatment | publisher = The Guilford Press | location = New York | year = 2008 | pages = [https://books.google.com/books?id=yIXG9FuqbaIC&pg=PA385 384–418] |isbn=978-1-59385-605-2 |oclc= |doi=| chapter = Paraphilia Not Otherwise Specified: Psychopathology and theory}}</ref><ref name="Seto2000">{{cite book |editor = Hersen M |editor2 = Van Hasselt VB | title = Aggression and violence: an introductory text |publisher= Allyn & Bacon |location=Boston |year=2000 |pages= 198–213 |isbn=978-0-205-26721-7 |oclc= |doi=| last = Seto| first = MC|author2=Barbaree HE | chapter = Paraphilias}}</ref>
Line 161 ⟶ 168:
[[Owerspel]] (seks met ’n persoon wat nie jou huweliksmaat is nie) is in sommige regsgebiede steeds ’n misdaad.<ref name="Brundage">{{cite book| author =James A. Brundage|title =Law, Sex, and Christian Society in Medieval Europe|publisher = University of Chicago Press | year = 2009 | pages = 609–611 | accessdate = 31 Augustus 2015 |isbn = 978-0226077895| url =https://books.google.com/books?id=SiGe-Zf0nTIC&pg=PA609}}</ref><ref name="Carlan">{{cite book| author =Philip Carlan| author2 =Lisa S. Nored| author3 =Ragan A. Downey|title =An Introduction to Criminal Law|publisher = Jones & Bartlett Publishers | year = 2011 | page = 139 | accessdate = 31 Augustus 2015 |isbn = 978-1449647216| url =https://books.google.com/books?id=8-tPwZyNWzkC&pg=PA139}}</ref> Seksuele omgang tussen ongetroude mense en die saamwoon van ’n ongetroude paartjie is ook in sommige regsgebiede onwettig.<ref name="BBC News">{{cite news|title = Can Iran 'control' its cohabiting couples?|date = December 10, 2014|accessdate=31 Augustus 2015|work = BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-30391593}}</ref><ref name="amnesty.org">{{cite web|title =Amnesty International Report 2014/15|date = 2014|accessdate=31 Augustus 2015|publisher = amnesty.org |url=https://www.amnesty.org/en/countries/middle-east-and-north-africa/morocco/report-morocco/}}</ref>
 
In sommige ander lande word die huwelik nie sosiaal of wetlik vereis vir seksuele omgang of voortplanting nie. (In sommige lande soos [[Ysland]], [[Noorweë]], [[Swede]], [[Denemarke]], [[Bulgarye]], [[Estland]], [[Slowenië]], [[Frankryk]] en [[België]] vind die meeste geboortes buite die huwelik plaas.)<ref name="europa.eu">{{cite web|title =Share of live births outside marriage|date = 2 Maart 2015|accessdate=31 Augustus 2015|publisher = europa.eu |url=http://ec.europa.eu/eurostat/tgm/table.do?tab=table&plugin=1&language=en&pcode=tps00018}}</ref> Wat egskeidingswette betref, kan ’n weiering om seks met ’n huweliksmaatshuweliksmaat te hê rede wees vir ’n egskeiding.<ref name=Choudhri>{{cite book| author =Choudhri, Nihara K|title =The complete guide to divorce law|publisher = New York: Citadel Press | year = 2004 | pages = 8–9 | accessdate = 30 Augustus 2015 |isbn = 978-0-8065-2528-0| url =https://books.google.com/books?id=5cLIO2yUA4gC&pg=PA8}}</ref>
 
In sommige lande is seks tussen mense van dieselfde geslag strafbaar met tronkstraf of teregstelling; dit is byvoorbeeld die geval in sommige [[Islam]]itiese lande, soos [[Iran]].<ref>Janet Afary. Sexual Politics in Modern Iran. (2009) Cambridge University Press. {{ISBN|0-521-89846-3}}</ref><ref name="amnesty.org2">{{cite web|title=PUBLIC AI Index: MDE 13/010/2008. UA 17/08 Fear of imminent execution/ flogging|publisher=Amnesty International|accessdate=22 Desember 2013|url=http://www2.amnesty.se/uaonnet.nsf/dfab8d7f58eec102c1257011006466e1/fd0b99f84da0da71c12573d7003a87a5?OpenDocument&Click=|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305004923/http://www2.amnesty.se/uaonnet.nsf/dfab8d7f58eec102c1257011006466e1/fd0b99f84da0da71c12573d7003a87a5?OpenDocument&Click=|archivedate=5 Maart 2016|df=mdy-all}}</ref> Teenstand teen [[selfdegeslaghuwelik]]e is grootliks geskoei op die geloof dat seksuele omgang en oriëntasie heteroseksueel van aard moet wees.<ref name="Cahn and Carbone">{{Cite book|author1=Naomi R. Cahn |author2=June Carbone |title = Red families v. blue families: legal polarization and the creation of culture | publisher = Oxford University Press US| year = 2010 |page =129| isbn = 978-0-19-537217-5|accessdate=29 Julie 2011|url=https://books.google.com/?id=F6eeGny49J4C&pg=PA129}}</ref><ref name="Cantor">{{Cite book| author =Donald J. Cantor|title =Same-sex marriage: the legal and psychological evolution in America| publisher = Wesleyan University Press| year = 2006 |pages =1–191| isbn = 978-0-8195-6812-0|accessdate=29 Julie 2011|url=https://books.google.com/?id=lydHmmrHB8QC}}</ref><ref name="psychological">{{cite web|title=Resolution on Sexual Orientation and Marriage |author=American Psychological Association |year=2004| accessdate=1 September 2015 |url=http://www.apa.org/pi/families/resources/task-force/military-deployment.pdf}}</ref> Die erkenning van sulke huwelike is in baie lande ’n [[menseregte]]-, [[politiek]]e, sosiale, morele en godsdienstige kwessie. Die konflik gaan gewoonlik daaroor of paartjies van dieselfde geslag toegelaat behoort te word om ’n huwelik aan te gaan, ’n ander status moet gebruik soos ’n [[burgerlike verbintenis]] (met óf dieselfde regte as ’n huwelik óf beperkte regte) of nie so ’n reg moet hê nie.<ref name="Cantor"/><ref name="psychological"/>
 
In November 2006 het die [[Parlement van Suid-Afrika]] die Wetsontwerp op Burgerlike Verbintenisse 230-41 goedgekeur waardeur die regtelike instrument van 'n "vrywillige verbintenis van twee persone" geskep is wat "deur óf 'n huwelik óf 'n burgerlike verbintenis voltrek en geregistreer word". Die wet spesifiseer nie of die verbintenis of huwelik tussen heteroseksuele of homoseksuele persone aangegaan mag word nie.<ref>{{en}}''[https://pridelegal.com/laws-za-htm/ PrideLegal.com: Huwelik en burgerlike verbintenis]''</ref>
 
===Godsdiensaspekte===
Daar is uiteenlopende verskille tussen godsdienstige sienings oor seks binne en buite die huwelik.
 
*Die meeste denominasies in die [[Christendom]], insluitende die [[Rooms-Katolieke Kerk]], het streng sienings oor watter seksuele praktykpraktyke aanvaarbaar is of nie.<ref name="Akin">{{Cite book|author=Daniel L. Akin| title = God on Sex: The Creator's Ideas About Love, Intimacy, and Marriage| year = 2003| publisher = B&H Publishing Group |pages= 1–291 | isbn = 978-0805425963|url=https://books.google.com/books?id=dInbMZK18soC|accessdate=21 Oktober 2015}}</ref> Die meeste sienings word deur verskillende interpretasies anvan die [[Bybel]] beïnvloed.<ref name="Hollinger">{{cite book| author =Dennis P. Hollinger|title =The Meaning of Sex: Christian Ethics and the Moral Life|publisher = Baker Academic | year = 2009 | pages = 30–33 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-0801035715| url =https://books.google.com/books?id=86tzBQAAQBAJ&pg=PA30}}</ref> Sommige kerke beskou seks buite die huwelik as ’n [[sonde]]; in sulke gevalle word seks soms as iets heiligs tussen ’n man en vrou beskou.<ref name="Akin"/><ref name="Hollinger"/> Histories het Christelike leerstellinge dikwels [[selibaat]] voorgestaan,<ref name="Denton">{{cite book| author =Chad Denton|title =The War on Sex: Western Repression from the Torah to Victoria|publisher = McFarland | year = 2014 | pages = 107–117 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-0547204888| url =https://books.google.com/books?id=Cl6QBQAAQBAJ&pg=PA107}}</ref> hoewel net sekere lede van sommige groepe (soos sekere godsdiensleiers) vandag ’n eed van selibaat aflê en afstand doen van die huwelik en enige seksuele aktiwiteit.<ref name="Hollinger"/> Die Bybel kan vertolk word as dat dit penis-vaginale seks as die enigste aanvaarbare seksuele praktyk onderskryf,<ref name="Kamitsuka">{{cite book| author =Margaret D. Kamitsuka|title =The Embrace of Eros: Bodies, Desires, and Sexuality in Christianity|publisher = Fortress Press | year = 2010 | pages = 16–17 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-1451413519| url =https://books.google.com/books?id=VhIrHceA7ssC&pg=PA16}}</ref><ref name="Knauss">{{cite book| author =Stefanie Knauss|title =More Than a Provocation: Sexuality, Media and Theology|publisher = Vandenhoeck & Ruprecht | year = 2014 | page = 69 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-3525604502| url =https://books.google.com/books?id=mv9NAwAAQBAJ&pg=PA69}}</ref> terwyl die Bybel volgens ander vertolkings nie duidelik is oor orale of enige ander spesifieke soort seks nie; volgens laasgenoemde vertolkings is dit ’n persoonlike keuse of orale seks binne die huwelik aanvaarbaar is.<ref name="Kamitsuka"/><ref name="Barnes">{{cite book| author =Robert G. Barnes| author2 =Rosemary J. Barnes|title=Great Sexpectations: Finding Lasting Intimacy in Your Marriage |publisher = Zondervan | year = 1996 | page = 66 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-0310201373| url =https://books.google.com/books?id=LX8f73I7NTYC&pg=PA66}}</ref><ref name="Scheepers">{{cite book| author =Christo Scheepers|publisher = Struik Christian Media|title=Between the Covers: Sexual freedom through the bond of marriage | year = 2012 | page = 53 | accessdate = 8 Desember 2014 |isbn = 978-1415320563| url =https://books.google.com/books?id=LJzpAwAAQBAJ&pg=PT53}}</ref> Sommige kerke beskou die gebruik van geboortebeperking om voortplanting te verhinder as ’n groot sonde teen [[God]] en die huwelik, omdat hulle glo die hoofrede van die huwelik is om kinders te kry, terwyl ander kerke dit nie glo nie.<ref name="Oliphant">{{cite book| author =Jill Oliphant|title =OCR Religious Ethics for AS and A2|publisher = Routledge | year = 2010 | page = 213 | accessdate = 1 September 2015 |isbn = 978-1136992919| url=https://books.google.com/books?id=VmJd87byr1AC&pg=PT213}}</ref>
** As ’n huwelikseremonie in die Rooms-Katolieke Kerk plaasvind, maar dit word nie volvoer nie, om watter rede ook al, word die huwelik beskou as ''ratum sed non consummatum''. So ’n huwelik kan deur die [[pous]] nietig verklaar word.<ref name="d'Avray">{{cite book| author =D. L. d'Avray|title =Rationalities in History: A Weberian Essay in Comparison|publisher = Cambridge University Press | year = 2010 | pages = 177–178 | accessdate = 1 September 2015 |isbn = 978-1139490504| url =https://books.google.com/books?id=AwcYPAqSp2gC&pg=PA177}}</ref>
** In die [[Kerk van Jesus Christus van die Heiliges van die Laaste Dae]] word seks binne die huwelik as heilig beskou. Seks is volgens hulle deur God ingestel vir die skepping van kinders en die uitdrukking van liefde tussen ’n man en vrou. Lede word ontmoedig om seks voor die huwelik te hê en om ontrou aan ’n huweliksmaat te wees.<ref name="Swatos">{{cite book| author =William H. Swatos| author2 =Peter Kivisto|title=Encyclopedia of Religion and Society|publisher =Rowman Altamira| year = 1998 | page = 464 | accessdate = 9 Desember 2014 |isbn = 978-0761989561| url =https://books.google.com/books?id=6TMFoMFe-D8C&pg=PA464}}</ref>
Line 179 ⟶ 186:
* [[Boeddhisme|Boeddhistiese]] etiek, in sy algemeenste formulering, reken ’n mens behoort nie sensuele plesier na te streef nie, want dit hou jou gebonde aan die siklus van geboorte en die dood, [[samsara]], en keer dat jy [[nirwana]] bereik. Aangesien Boeddhistiese [[monnik]]e heeltemal oorgehaal is om hierdie doel te bereik, bly hulle selibaat. Ander monastiese opleidingsreëls verbied masturbasie, wellustige aanraking en gesprekke met mense van die teenoorgestelde geslag, en ander vorme van seksuele aktiwiteit. Boeddhistiese niegeestelikes onderneem die [[Vyf Voorskrifte]], waarvan die derde een is om seksuele wangedrag te vermy, en dus nie ander leed aan te doen met jou seksuele gedrag nie. Owerspel is die duidelikste oortreding van die voorskrif. Ander is om seks met ’n verloofde vrou te hê of iemand wat nog deur ’n familielid beskerm word, asook verkragting en bloedskande.<ref>Harvey, Peter. ''An Introduction to Buddhist Ethics: Foundations, Values and Issues''. Cambridge, 2000: 71-72.</ref> Boeddhistiese geskrifte bevat geen ander reëls of aanbevelings vir niegeestelikes wat betref masturbasie, homoseksualiteit en voorbehoedmiddels nie. Latere Boeddhistiese skrywers soos Nagarjuna gee verskeie verklarings en aanbevelings.<ref>Harvey, Peter. ''An Introduction to Buddhist Ethics: Foundations, Values and Issues''. Cambridge, 2000: 71-74.</ref>
* In die [[Baha’i]]geloof word seks net tussen ’n man en vrou toegelaat.<ref>Kenneth E. Bowers. God Speaks Again: An Introduction to the Baha'i Faith. (2004) Baha'i Publishing. {{ISBN|1-931847-12-6}}</ref>
* Aanhangers van [[Wicca]] leer "om die Godin se aanbidding in die hart te laat wees wat hom verheug, "omdat alle dade van liefde en plesier die Godin se rituele is." Dit laat aanhangers skynbaar toe om sensualiteit en plesier te verken. Hulle word aangemoedig om verantwoordelik met seks te wees, op watter manier dit ook al plaasvind.<ref>Hans Holzer. The Truth about Witchcraft (1971) Doubleday. bl. 128. {{ISBN|0-09-004860-1}}</ref>
 
In sommige gevalle word seks tussen twee mense beskou as teen godsdienswette en leerstellings. In baie godsdiensgemeenskappe, soos die Rooms-Katolieke Kerk en [[Mahayana]]-Boeddhisme, word van godsdiensleiers verwag om hulle van seks te onthou sodat hulle hulle volle aandag, energie en lojaliteit aan hulle godsdienspligte kan wy.<ref>William Skudlarek. Demythologizing Celibacy: Practical Wisdom from Christian and Buddhist Monasticism. (2008) Liturgical Press. {{ISBN|0-8146-2947-4}}</ref>