Leó Szilárd

Leó Szilárd (Hongaars: Szilárd Leó, gebore Spitz Leó) (Boedapest, 11 Februarie 1898 - La Jolla, 30 Mei 1964) was 'n Hongaars-Amerikaanse fisikus. Hy is veral bekend vir sy ontdekking van die beginsel van die kernkettingreaksie en sy deelname aan die bou van die eerste Amerikaanse kernwapen in die Manhattan-projek.

Biografie

Jeug

Szilárd is in Boedapest gebore tydens die Oostenryk-Hongaarse monargie, die seun van die ingenieur Louis Spitz en Thekla Vidor. As die oudste van hul drie kinders, was sy gesondheid as kind sleg en is hy gevolglik jare lank tuis geleer deur sy moeder. In die jare 1908-1916 besoek hy die Reáliskola daar. In 1916 gaan hy ingenieurswese studeer aan die Tegniese Universiteit van Boedapest, maar in 1917 moes hy as kandidaat-offisier in die leër dien.

In 1919 wou hy verder studeer, maar verlaat Hongarye weens die toenemende antisemitisme en die daarstelling van 'n numerus clausus vir Jode aan Hongaarse universiteite. Szilárd het sy studies aan die Technische Hochschule in Berlyn-Charlottenburg voortgesit. Hy het gou na fisika oorgeskakel en lesings deur Albert Einstein, Max Planck en Max von Laue bygewoon. Sy tesis oor termodinamika; Über die thermodynamischen Schwankungserscheinungen (verskynsels van termodinamiese skommelinge) in 1922 is geprys deur Einstein en het 'n uitstekende beoordeling ontvang. In 1923 ontvang hy 'n doktorsgraad in fisika aan die Humboldt Universiteit van Berlyn.

In 1924 word hy assistent van Von Laue aan die Instituut vir Teoretiese Fisika van die Universiteit van Berlyn. In 1927 voltooi hy sy habilitasie en word hy 'n privaat dosent in fisika aan dieselfde universiteit. In sy Berlynse tydperk het hy aan baie tegniese uitvindings gewerk, soos die lineêre versneller (Duitse patentaansoek 1928), die siklotron (Duitse patentaansoek 1929) en vanaf 1926 'n samewerking met Einstein vir 'n yskas sonder bewegende onderdele (Amerikaanse patent nommer 1781541 van 11 November 1930).

Kernkettingreaksie

In 1933 het Szilárd van die Nazi-vervolging na Londen gevlug. Daar het hy 'n artikel van Ernest Rutherford in The Times gelees waarin hy beweer dat praktiese toepassings van kernenergie onmoontlik was. Kernsplyting is nog nie ontdek nie, maar na bewering is Szilárd so geïrriteerd dat hy met die idee van die kernkettingreaksie vorendag gekom het terwyl hy in die St. Bartholomew's-hospitaal aan die werk was. Hy het gewag vir die verkeerslig op Southampton Row in Bloomsbury, maar sy vriend Jacob Bronowski opgemerk het dat Szilard nooit op die verkeerslig gewag het nie. Die volgende jaar het hy sy patent ingedien vir die kernkettingreaksie.

In 1938 aanvaar Szilárd 'n aanbod om navorsing te doen aan die Universiteit van Columbia in New York, waar hy spoedig met Enrico Fermi saamwerk. Daar het hy verrassende nuus uit Europa ontvang. Otto Hahn en Fritz Strassmann het die splitsing van 'n atoomkern bewerkstellig, 'n gebeurtenis wat kort daarna deur Lise Meitner en Otto Frisch teoreties uiteengesit is. Szilárd het onmiddellik die belangrikheid van hierdie ontdekking erken, wat sy kernkettingreaksie-teorie waaraan hy in Londen gewerk het, ten volle ondersteun.

In 'n eenvoudige eksperiment het Szilárd en Fermi gewys dat uraan 'n groter aantal neutrone vrygestel het as wat dit opgeneem het. Saam het hulle die gevolgtrekking gekom dat uraan as element 'n kernreaksie kon onderhou. As gevolg van groot verskille in werkmetodes en temperament, was het die twee wetenskaplikes nie goed oor die weg gekom nie.