Panamakanaal: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Verbeter |
totsiens rooi skakels |
||
Lyn 8:
Die Panamakanaal (81,6 km) is ʼn waterweg vir seeskeepvaart deur die landengte van [[Panama]]. Dit verbind die [[Atlantiese Oseaan|Atlantiese]] en die [[Stille Oseaan]] en is een van die twee mees strategiese kunsmatige waterweë ter wêreld (die ander een is die [[Suezkanaal]]). Die kanaal, wat deur die VSA beheer word, is in 1914 vir skeepvaart oopgestel.
Die Panamakanaal is 'n mensgemaakte kanaal van 81,6 km deur die landengte
Seereise tussen een van die Noord-Amerikaanse kuste na die teenoorgestelde kant van [[Suid-Amerika]] asook tussen [[Europa]] en [[Oos-Asië]] of [[Australië]] is vanweë die nuwe roete met onderskeidelik tot 3 500 en 2 000 seemyl verkort. Die idee om 'n kanaal oor die landengte van Panama te bou, is reeds in die 16e eeu deur [[Spanje]] geopper. Die VSA het in 1846 ʼn ooreenkoms met die destydse
Sy maatskappy, Compagnie Universel le du Canal Interoceanique de Panama, het agt jaar later bankrot gespeel weens onder meer siektes (duisende werkers het aan malaria gesterf), ʼn geldtekort en korrupsie wat tot op Franse regeringsvlak uitgekring het (die Panamaskandaal). Ingevolge die Hay- Bunau-Varilla-verdrag, wat op 18 November 1903 tussen Panama en die VSA gesluit is, het die [[VSA]] die reg verkry om die kanaal te bou. Die bouwerk, onder leiding van die Amerikaner kol. G.W. Goedhals, het in 1904 begin nadat die siektes onder beheer gebring en die moerasse drooggelê is. Hoewel die kanaal eers in 1920 amptelik geopen is, het die eerste skip reeds op 15 Augustus 1914 deur die kanaal gevaar.
Die Panamakanaal strek van Cristobal in die [[Karibiese See]] (Atlantiese terminus) tot by
Laasgenoemde vorm die waterskeiding in die landengte en kronkel tot by die Pedro Miguel-sluis (9,5 m benede die kanaalvlak). Die kanaal loop daarna vir 1,6 km oor die klein
Die kanaal word deur die VSA (Panama Canal Company) beheer, wat onder meer deurvaarttariewe vasstel, terwyl die skeepvaartreëls, veral die ten opsigte van
Beheer oor die kanaalsone (1432 km<sup>2</sup>), wat ingevolge die Hay-Bunau-Varilla-verdrag aan die VSA toegesê is, is in 1967 deur ʼn Amerikaans-Panamese kommissie oorgeneem en op 1 Oktober 1979 aan Panama oorgedra. Die gebied is aan albei kante van die kanaal 16 km breed en sluit enkele eilandjies in die
Vanweë die kanaal se beperkte vermoë kan sommige passasierskepe, asook die grootste vliegdekskepe en vragskepe nie daardeur vaar nie en daar word reeds geruime tyd oorweeg om die sluise te vergroot, die kanaal tot op seevlak te bring, of om 'n tweede kanaal deur [[Nicaragua]] te bou. Die sluiskapasiteit is teenswoordig ʼn maksimum van 50 skepe per dag
== Sien ook ==
|