Wikipedia

Supermaan

’n Supermaan is ’n volmaan of donkermaan wat min of meer ooreenstem met die naaste stand van die Maan aan die Aarde in sy elliptiese wentelbaan, wat tot gevolg het dat die Maan groter as gewoonlik lyk.[3] Die tegniese term daarvoor is die perigeumsamestand van die Aarde-Maan-stelsel. Die woord "supermaan" is nie werklik ’n sterrekundige term nie, maar het in moderne astrologie ontstaan.[4]

Die supermaan van 14 November 2016 was 356 511 km[1] van die middel van die Aarde af, die naaste sedert 1948. Dit sal eers weer in 2034 so naby wees.[2]
Die supermaan van 19 Maart 2011 (regs) in vergelyking met die gemiddelde maan van 20 Desember 2010, soos van die Aarde af gesien.

Die teenoorgestelde term, apogeumsamestand, is al ’n mikromaan genoem,[5] maar is nie so algemeen nie.

Die mees onlangse supermaan was op 24 Junie 2017 en die volgende een sal op 3 Desember 2017 wees.[6][7] Die een op 14 November 2016 was die naaste supermaan sedert 26 Januarie 1948, en sal nie oortref word tot 25 November 2034 nie.[8] Die naaste supermaan van die 21ste eeu sal plaasvind op 6 Desember 2052.[9]

Soms val ’n supermaan saam met ’n algehele maansverduistering. Dit het laas in September 2015 gebeur, en die volgende een sal in Oktober 2033 wees.[10]

Afstand wysig

Die Maan se afstand wissel elke maand tussen sowat 357 000 en 406 000 km vanweë sy elliptiese wentelbaan om die Aarde (afstande is tussen die twee liggame se middelpunt).[11][12][13]

’n Volmaan by die perigeum, of naaste punt, lyk gewoonlik tot 14% groter as by die apogeum, of verste punt. Terwyl die Maan se oppervlakhelderheid dieselfde bly, is ’n supermaan se helderheid vanweë sy groter grootte tot 30% meer as wanneer die Maan by sy apogeum is.[14] Terwyl ’n tipiese somervolmaan by gemiddelde breedtes net sowat 0,05 tot 0,1 lux verskaf, kan ’n supermaan direk bo die Aarde in die trope tot 0,36 lux verskaf.[15]

Terminologie wysig

 
’n Rooi supermaan op 6 Mei 2012, soos gesien in Japan.

Die term "perigeumsamestand" word in die wetenskaplike wêreld verkies bo "supermaan".[16] Perigeum is die punt waar die Maan die naaste aan die Aarde is in sy wentelbaan, en samestand, of sisigie, is wanneer die Aarde, Maan en Son oplyn, iets wat met elke vol- of donkermaan gebeur. ’n Supermaan is dus ’n kombinasie van die twee, hoewel hulle nie altyd saamval nie.

Uitwerking wysig

Die gekombineerde uitwerking van die Son en Maan op die Aarde se oseane, die gety,[17] is die grootste met ’n vol- of donkermaan.[18] Met ’n perigeum van die Maan is die getykrag ietwat sterker,[19] en dit veroorsaak perigeum-springgetye. Maar selfs op sy sterkste is hierdie krag relatief swak[12] en veroorsaak dit ’n verskil van hoogstens ’n paar sentimeter.[20]

Geen bewyse is nog gevind van enige verband tussen supermane en groot aardbewings nie.[21][22][23] Desondanks was daar gissings in die media dat rampe soos sekere aardbewings en tsoenami's plaasgevind het binne een tot twee weke ná ’n supermaan.[24][25][26][27]

Verwysings wysig

  1. ↑ ""Super Moon" exceptional. Brightest moon in the sky of Normandy, Monday, November 14 - The Siver Times". sivertimes.com (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 April 2020.
  2. ↑ "Moongazers Delight — Biggest Supermoon In Decades Looms Large Sunday Night" (in Engels). 10 November 2016. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 April 2020.
  3. ↑ Staff (7 September 2014). "Revisiting the Moon". New York Times (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Mei 2020. Besoek op 8 September 2014.
  4. ↑ Phil Plait. "Kryptonite for the supermoon". Bad Astronomy (in Engels). Discover. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Oktober 2019. Besoek op 29 Augustus 2015.
  5. ↑ What is a micromoon? Timeanddate.com, besoek op 1 Oktober 2015
  6. ↑ When is the next Supermoon?, Vercalendario.info, besoek op 25 Mei 2017
  7. ↑ Super Moon facts Geargiveer 3 Desember 2017 op Wayback Machine, EclipseGeeks.com, besoek op 25 Mei 2017
  8. ↑ What is a supermoon?, http://earthsky.org/space/what-is-a-supermoon, besoek op 14 November 2016 
  9. ↑ Closest supermoon since 1948!, EarthSky, http://earthsky.org/tonight/closest-supermoon-since-1948, besoek op 14 November 2016 
  10. ↑ "'Super moon' coincides with lunar eclipse" (in Engels). BBC News. 28 September 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Oktober 2019. Besoek op 29 September 2015.
  11. ↑ Meeus, Jean (1997). Mathematical Astronomy Morsels. Richmond, Virginia: Willmann-Bell. p. 15. ISBN 0-943396-51-4.
  12. ↑ 12,0 12,1 Plait, Phil (11 Maart 2011). "No, the 'supermoon' didn't cause the Japanese earthquake". Discover Magazine (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Oktober 2019. Besoek op 14 Maart 2011.
  13. ↑ Hawley, John. "Appearance of the Moon Size". Ask a Scientist (No publication date) (in Engels). Newton. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Maart 2016. Besoek op 14 Maart 2011.
  14. ↑ Phillips, Tony (16 Maart 2011). "Super Full Moon". Science@NASA Headline News (in Engels). Nasa. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Mei 2020. Besoek op 22 Junie 2013.
  15. ↑ Kyba, Christopher C M; Mohar, Andrej; Posch, Thomas (1 Februarie 2017). "How bright is moonlight?". Astronomy & Geophysics. 58 (1): 1.31–1.32. doi:10.1093/astrogeo/atx025.
  16. ↑ Phillips, Tony (2 Mei 2012). "Perigee "Super Moon" On May 5–6". Nasa Science News (in Engels). Nasa. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Mei 2020. Besoek op 6 Mei 2012.
  17. ↑ Plait, Phil (2008). "Tides, the Earth, the Moon, and why our days are getting longer". Bad Astronomy (Modified 5 Maart 2011) (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Oktober 2019. Besoek op 14 Maart 2011.
  18. ↑ Sumich, J.L. (1996). "Animation of spring and neap tides" (in Engels). NOAA's National Ocean Service. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Desember 2018. Besoek op 22 Junie 2013.
  19. ↑ "Apogee and Perigee of the Moon". Moon Connection (No publication date) (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Mei 2020. Besoek op 14 Maart 2011.
  20. ↑ Rice, Tony (4 Mei 2012). "Super moon looms Saturday". WRAL-TV (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Mei 2020. Besoek op 5 Mei 2012.
  21. ↑ "Can the position of the Moon affect seismicity?" (in Engels). The Berkeley Seismological Laboratory. 1999. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Augustus 2012. Besoek op 14 Maart 2011.
  22. ↑ Fuis, Gary. "Can the position of the moon or the planets affect seismicity?" (No publication date) (in Engels). U.S. Geological Survey: Earthquake Hazards Program. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Mei 2012. Besoek op 14 Maart 2011.
  23. ↑ Wolchover, Natalie (9 Maart 2011). "Will the March 19 "SuperMoon" Trigger Natural Disasters?". Life's Little Mysteries. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Maart 2011. Besoek op 15 Maart 2011.
  24. ↑ Paquette, Mark (1 Maart 2011). "Extreme Super (Full) Moon to Cause Chaos?". Astronomy Weather Blog. AccuWeather. Besoek op 14 Maart 2011.
  25. ↑ "Is the Japanese earthquake the latest natural disaster to have been caused by a supermoon?". The Daily Mail (in Engels). 11 Maart 2011. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Oktober 2019. Besoek op 14 Maart 2011.
  26. ↑ "GeoNet - Quakes" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Mei 2017. Besoek op 13 November 2016.
  27. ↑ Andrew Griffin. "Supermoon: Biggest in living memory to appear in the sky, as 2016 ends with three huge full moons in a row". The Independent (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Mei 2020.

Eksterne skakels wysig

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Supermaan&oldid=2645131"